Nghiên cứu hoàn thiện quy trình ra ngôi cây dược liệu ba kích tím Morinda Officinalis

LỜI CAM ĐOAN

LỜI NÓI ĐẦU

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. Phần 1: MỞ ĐẦU

1.1. Đặt vấn đề Cây Ba Kích Tím (Morinda officianalis How) là cây thuốc quý được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và được tìm thấy ở một số tỉnh vùng núi phía Bắc như: Lạng sơn , Quảng Ninh và một số vùng khác… Ba kích là cây thân thảo, sống lâu năm, leo bằng thân quấn, tất cả các bộ phận của cây Ba kích điều được sử dụng làm thuốc chữa bệnh: Bổ thận âm, bổ thận dương, tăng cường gân cốt, khử phong thấp, tăng sức dẻo dai, tăng sức đề kháng, chống viêm. Dịch chiết cồn từ củ Ba kích có tác dụng giảm huyết áp, tác dụng nhanh đối với các tuyến cơ năng, bổ trí não, giúp ăn ngon, ngủ ngon [2]. Vì vậy trong những năm gần đây nhu cầu sử dụng loài cây dược liệu này ngày càng tăng nên nó bị khai thác kiệt quệ. Mặc khác, vùng phân bố của Ba kích bị tàn phá nghiêm trọng khiến loài cây này lâm vào tình trạng gần như bị tuyệt chủng và được đưa vào sách đỏ Việt Nam để được bảo vệ. Ngày nay cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật việc ứng dụng nuôi cấy mô tế bào trong nhân giống đã trở nên phổ biến. Nuôi cấy mô tế bào sẽ tạo ra hàng loạt cây giống sạch bệnh, chất lượng tốt, độ đồng đều cao, hệ số nhân lớn và giữ được đặc tính di truyền của cây mẹ. Góp phần bảo vệ các loại cây quý hiếm cũng như cung cấp đủ nguồn giống cây cho thị trường. Đây cũng chính là giải pháp để bảo tồn và phát triển giống cây quý hiếm này. Trong nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thì quy trình ra ngôi giai đoạn sau in vitrro là một giai đoạn rất quan trọng. Đây là giai đoạn để đưa cây con đã đủ điều kiện xuống nhà lưới để cảm ứng với môi trường ở bên ngoài và cấy vào giá thể đất. Vậy đưa ra được một quy trình kỹ thuật phù hợp cho cây ba kích để đảm bảo được số lượng và chất lượng từ khâu tạo giống đến trồng đại trà là

1.2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình ra ngôi giai đoạn sau in vitro tạo cây Ba Kích tím hoàn chỉnh.

1.3. Mục tiêu nghiên cứu - Tối ưu hóa quá trình ra ngôi Ba kích tím. - Nghiên cứu sự ảnh hưởng của phân bón tới sinh trưởng và phát triển của cây con.

1.4. Ý nghĩa của đề tài * Trong học tập và nghiên cứu khoa học - Giúp sinh viên củng cố và hoàn thiện kiến thức cơ bản và những kiến thức đào tạo chuyên môn trong quá trình học tập trong nhà trường, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên có cơ hội tiếp cận với những kiến thức ở ngoài thực tế. - Giúp cho sinh viên vận dụng sáng tạo những kiến thức đã học vào thực tiễn và là tiền đề quan trọng để sinh viên thấy được những kiến thức cơ bản được bổ xung để phù hợp với thực tế hơn - Làm cơ sở khoa học để hoàn thiện quy trình ra ngôi sản xuất cây giống dược liệu Ba kích tím.

1.5. Trong thực tiễn sản xuất - Kết quả nghiên cứu đã góp phần hoàn thiện quy trình ra ngôi Ba kích tím. - Đề tài giúp tìm ra những biện pháp tối ưu giúp giảm thất thoát một tỷ lệ lớn cây giống trong giai đoạn ra ngôi.

2. Phần 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU

2.1. Cơ sở khoa học

2.2. Nuôi cấy mô - tế bào thực vật trong in vitro

2.3. Các giai đoạn chính trong nuôi cấy mô tế bào thực vật

2.3.1. Giai đoạn chuẩn bị

2.3.2. Giai đoạn khử trùng mẫu, cấy khởi động

2.3.3. Giai đoạn tạo chồi và nhân nhanh chồi

2.3.4. Giai đoạn tạo cây mô hoàn chỉnh

2.3.5. Giai đoạn chuyển cây in vitro ra ngoài vườn ươm

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả nuôi cấy

2.5. Các điều kiện vô trùng nuôi cấy mô trong in vitro

3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian và phạm vi nghiên cứu

3.2. Đối tượng nghiên cứu

3.3. Thời gian tiến hành nghiên cứu

3.4. Nội dung nghiên cứu

3.5. Phương pháp nghiên cứu

3.5.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm

3.5.2. Phương pháp theo dõi

3.5.3. Phương pháp xử lý số liệu

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

4.1. Kết quả ảnh hưởng của thời gian cảm ứng tới tỷ lệ sống của cây con sau khi 30 ngày ra ngôi

4.2. Kết quả nghiên cứu thành phần giá thể ruột bầu ảnh hưởng tới tỷ lệ sống của cây con

4.3. Kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của loại thuốc trị nấm tới tỷ lệ sống của cây con

4.4. Kết quả cứu ảnh hưởng của chế độ che phủ nilon tới tỷ lệ sống của cây con

4.5. Kết quả ảnh hưởng của các loại phân bón lá tới sự sinh trưởng và phát triển của cây con

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

5.1. Ảnh hưởng của thời gian cảm ứng đến đến tỷ lệ sống của cây con sau khi ra ngôi được 30 ngày

5.2. Ảnh hưởng của thành phần giá thể ruột bầu đến tỷ lệ sống của cây con Ba kích

5.3. Ảnh hưởng của loại thuốc trị nấm tới tỷ lệ sống của cây con

5.4. Ảnh hưởng của chế độ chăm sóc tới tỷ lệ sống của cây con

5.5. Ảnh hưởng của các loại phân bón lá tới sự sinh trưởng và phát triển của cây con sau 20 ngày phun phân bón

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về cây dược liệu Ba kích tím Morinda Officinalis

Cây Ba kích tím (Morinda officinalis) là một loại cây dược liệu quý, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền. Cây này có nhiều công dụng như bổ thận âm, bổ thận dương, tăng cường sức đề kháng và chống viêm. Tuy nhiên, do nhu cầu sử dụng ngày càng tăng, cây Ba kích đang bị khai thác kiệt quệ và lâm vào tình trạng gần như tuyệt chủng. Việc nghiên cứu và hoàn thiện quy trình ra ngôi cho cây Ba kích là cần thiết để bảo tồn và phát triển giống cây này. Quy trình ra ngôi giai đoạn sau in vitro là một bước quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến số lượng và chất lượng cây giống. Đề tài này nhằm tối ưu hóa quy trình ra ngôi, từ đó cung cấp nguồn giống cây chất lượng cho thị trường.

II. Cơ sở khoa học về nuôi cấy mô tế bào thực vật

Nuôi cấy mô tế bào thực vật là phương pháp sản xuất hàng loạt cây con từ các bộ phận của cây mẹ trong điều kiện vô trùng. Kỹ thuật này cho phép tạo ra những cây giống sạch bệnh, đồng đều và giữ được đặc tính di truyền của cây mẹ. Các giai đoạn chính trong nuôi cấy mô bao gồm chuẩn bị mẫu, khử trùng, tạo chồi, tạo cây mô hoàn chỉnh và chuyển cây ra ngoài vườn ươm. Mỗi giai đoạn đều có những yêu cầu riêng về điều kiện môi trường, ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm. Việc nắm vững các yếu tố này sẽ giúp tối ưu hóa quy trình nuôi cấy và nâng cao tỷ lệ sống của cây con.

III. Các yếu tố ảnh hưởng đến quy trình ra ngôi cây Ba kích tím

Quy trình ra ngôi cây Ba kích tím chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như thời gian cảm ứng, thành phần giá thể, chế độ che phủ và loại phân bón. Nghiên cứu cho thấy thời gian cảm ứng tối ưu giúp tăng tỷ lệ sống của cây con. Thành phần giá thể cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng và giữ ẩm cho cây. Chế độ che phủ nilon giúp bảo vệ cây con khỏi tác động của môi trường bên ngoài trong giai đoạn đầu. Cuối cùng, việc sử dụng phân bón lá hợp lý sẽ thúc đẩy sự sinh trưởng và phát triển của cây con, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất.

IV. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy quy trình ra ngôi cây Ba kích tím đã được hoàn thiện với tỷ lệ sống cao và chất lượng cây giống tốt. Các thí nghiệm đã chỉ ra rằng việc tối ưu hóa thời gian cảm ứng và thành phần giá thể có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của cây con. Ngoài ra, việc áp dụng các biện pháp chăm sóc như che phủ nilon và sử dụng phân bón lá đã giúp giảm thiểu tỷ lệ thất thoát cây giống trong giai đoạn ra ngôi. Những kết quả này không chỉ có giá trị trong nghiên cứu mà còn có ứng dụng thực tiễn cao trong sản xuất cây giống dược liệu.

V. Kết luận và kiến nghị

Đề tài nghiên cứu đã hoàn thiện quy trình ra ngôi cho cây dược liệu Ba kích tím (Morinda officinalis) giai đoạn sau in vitro. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần bảo tồn giống cây quý hiếm mà còn cung cấp nguồn giống chất lượng cho thị trường. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, cần tiếp tục nghiên cứu và áp dụng các biện pháp kỹ thuật mới trong quy trình ra ngôi. Đồng thời, việc tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về giá trị của cây Ba kích cũng rất cần thiết để bảo vệ và phát triển giống cây này.

Luận Văn Thạc Sĩ: Nghiên Cứu Hoàn Thiện Quy Trình Ra Ngôi Cây Dược Liệu Ba Kích Tím Morinda Officinalis