Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của lá Schefflera sessiliflora ở Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Tấn Phát
• Trường học: Trung tâm Sâm và Dược liệu Tp. HCM
• Chuyên ngành: Hóa học
• Đề tài: Nghiên cứu hóa học và hoạt tính sinh học của lá Schefflera sessiliflora tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Giới thiệu chung về loài Schefflera sessiliflora De P.
• 1.2. Mô tả thực vật
• 1.3. Các nghiên cứu về dược lý
• 1.4. Các nghiên cứu về thành phần hóa học
• 1.5. Giới thiệu chung về chi Schefflera
• 1.5.1. Khái quát
• 1.6. Thành phần hóa học chi Schefflera
• 1.7. Giới thiệu chung về hoạt tính ức chế enzyme α-glucosidase
• 1.7.1. Tổng quan về enzyme α-glucosidase
• 1.7.2. Cơ chế phản ứng
• 1.7.3. Mục đích ức chế enzyme α-glucosidase
• 1.7.4. Một số chất ức chế α-glucosidase
• 1.7.5. Nguyên tắc chung
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Mẫu nguyên liệu
• 2.2. Phương pháp phân lập
• 2.3. Sắc ký lớp mỏng (TLC)
• 2.4. Phương pháp xác định cấu trúc
• 2.4.1. Phương pháp phổ tử ngoại (UV)
• 2.4.2. Phương pháp phổ hồng ngoại (IR)
• 2.4.3. Phương pháp khối phổ (MS)
• 2.4.4. Phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân (NMR)
• 2.4.5. Phương pháp sắc ký khí ghép khối phổ (GC-MS)
• 2.5. Phương pháp thử hoạt tính ức chế enzyme α-glucosidase
• 2.6. Phương pháp thử hoạt tính gây độc tế bào
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM
• 3.1. Điều chế các cao chiết
• 3.2. Phân lập các hợp chất
• 3.3. Hằng số vật lý và dữ kiện phổ của các hợp chất phân lập được
• 3.3.1. Chikusetsusaponin IVa methyl ester (SS14)
• 3.3.2. Pseudoginsenoside RT1 methyl ester (SS15)
• 3.3.3. Acid 5-p-trans-coumaroylquinic (SS04)
• 3.3.4. Muối natri của (2S)-1,2-di-O-palmitoyl-3-O-α-D-(6- sulfo)quinovopyranosylglycerol (SS09)
• 3.3.5. sn-1-monoacylglycerol và sn-1,2-diacylglycerol (SS05)
• 3.4. Thủy phân xác định các đơn vị đường của SS11, SS16, SS20, SS21
• 3.5. Thủy phân xác định các acid béo của SS05, SS09
• 3.6. Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập được
• 3.6.1. Hoạt tính ức chế enzyme α-glucosidase
• 3.6.2. Hoạt tính gây độc tế bào
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Phân lập các hợp chất
• 4.2. Xác định cấu trúc các hợp chất
• 4.2.1. Chikusetsusaponin IVa methyl ester (SS14)
• 4.2.2. Pseudoginsenoside RT1 methyl ester (SS15)
• 4.2.3. Acid 5-p-trans-coumaroylquinic (SS04)
• 4.2.4. Muối natri của (2S)-1,2-di-O-palmitoyl-3-O-α-D-(6- sulfo)quinovopyranosylglycerol (SS09)
• 4.2.5. sn-1-monoacylglycerol và sn-1,2-diacylglycerol (SS05)
• 4.3. Hoạt tính sinh học của các hợp chất phân lập được
• 4.3.1. Hoạt tính ức chế enzyme α-glucosidase
• 4.3.2. Hoạt tính gây độc tế bào
• 4.4. Nhận xét chung
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về Schefflera sessiliflora

Loài Schefflera sessiliflora De P. thuộc họ Ngũ gia bì (Araliaceae) được phát hiện lần đầu vào năm 2004. Cây có đặc điểm không cuống, thường mọc chùm từ 3-7 quả, hình cầu và khi chín có màu cam. Nghiên cứu cho thấy loài này có nhiều tiềm năng dược lý, bao gồm khả năng chống stress và chống oxy hóa. Tuy nhiên, thành phần hóa học của Schefflera sessiliflora vẫn chưa được nghiên cứu sâu. Việc tìm hiểu thành phần hóa học của lá cây này không chỉ giúp nâng cao giá trị dược liệu mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới cho các hoạt chất có hoạt tính sinh học cao.

II. Thành phần hóa học của lá Schefflera sessiliflora

Nghiên cứu về thành phần hóa học của lá Schefflera sessiliflora cho thấy sự hiện diện của nhiều hợp chất hữu ích. Các hợp chất chính được phân lập bao gồm triterpenoid và triterpenoid saponin. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng chi Schefflera chứa nhiều loại hợp chất như flavonoid, phenolic và polyacetylen. Việc phân tích thành phần hóa học không chỉ giúp xác định các hợp chất có hoạt tính sinh học mà còn cung cấp thông tin quan trọng cho việc phát triển các sản phẩm dược phẩm từ loài cây này. Các hợp chất như acid oleanolic và hederagenin đã được ghi nhận có tác dụng sinh học đáng kể.

III. Hoạt tính sinh học của lá Schefflera sessiliflora

Hoạt tính sinh học của lá Schefflera sessiliflora đã được thử nghiệm thông qua các phương pháp ức chế enzyme α-glucosidase và thử nghiệm gây độc tế bào. Kết quả cho thấy các hợp chất phân lập từ lá có khả năng ức chế enzyme này, điều này có thể có ý nghĩa trong việc điều trị bệnh tiểu đường. Ngoài ra, hoạt tính gây độc tế bào cũng được đánh giá, cho thấy tiềm năng của các hợp chất này trong việc phát triển các liệu pháp điều trị ung thư. Việc nghiên cứu sâu hơn về hoạt tính sinh học của các hợp chất này sẽ mở ra nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực dược liệu.

IV. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc thu thập mẫu lá Schefflera sessiliflora, sau đó tiến hành các bước chiết xuất và phân lập hợp chất. Các phương pháp phân tích như sắc ký lớp mỏng (TLC), phổ tử ngoại (UV), phổ hồng ngoại (IR), và phổ khối (MS) được sử dụng để xác định cấu trúc của các hợp chất. Các thử nghiệm hoạt tính sinh học được thực hiện để đánh giá tác dụng của các hợp chất phân lập. Phương pháp này không chỉ giúp xác định thành phần hóa học mà còn đánh giá được tiềm năng ứng dụng thực tiễn của các hợp chất trong y học.

V. Kết luận và kiến nghị

Nghiên cứu về Schefflera sessiliflora đã chỉ ra rằng lá cây này chứa nhiều hợp chất có hoạt tính sinh học đáng kể. Việc phân lập và xác định các hợp chất này không chỉ có giá trị trong nghiên cứu khoa học mà còn có thể ứng dụng trong phát triển sản phẩm dược phẩm. Cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn để khai thác tiềm năng của loài cây này, từ đó góp phần bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu quý giá tại Việt Nam.