Nghiên cứu hình ảnh 18F-FDG PET/CT ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật với thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình 131I âm tính

• Tác giả: Bùi Quang Biểu
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Ngọc Hà
• Trường học: Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108
• Chuyên ngành: Chẩn đoán hình ảnh
• Đề tài: Nghiên cứu hình ảnh 18F-FDG PET/CT ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình 131I âm tính
• Loại tài liệu: luận án tiến sỹ y học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái quát chung về ung thư tuyến giáp
• 1.2. Cơ chế của tình trạng tăng thyroglobulin huyết thanh và xạ hình toàn thân với 131I âm tính ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa
• 1.3. Chẩn đoán, xử trí ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 1.3.1. Triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng
• 1.3.2. Xử trí ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật và điều trị 131I có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 1.3.3. Các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có nồng độ thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 1.3.3.1. Xạ hình toàn thân với 131I
• 1.3.3.2. Xét nghiệm thyroglobulin
• 1.3.3.3. Siêu âm vùng cổ
• 1.3.3.4. Chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ
• 1.3.4. 18F-FDG PET/CT trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 1.3.4.1. Các nghiên cứu trên thế giới về 18F-FDG PET/CT trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 1.3.4.2. Các nghiên cứu trong nước về 18F-FDG PET/CT trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Phương pháp chọn mẫu
• 2.2.3. Các bước tiến hành
• 2.2.4. Dược chất phóng xạ, phương tiện và quy trình kỹ thuật
• 2.2.5. Các tiêu chuẩn đánh giá sử dụng trong nghiên cứu
• 2.2.6. Xử lý số liệu
• 2.2.7. Đạo đức trong nghiên cứu y học
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm lâm sàng
• 3.1.2. Thời gian xuất hiện tình trạng thyroglobulin huyết thanh cao, xạ hình toàn thân với 131I âm tính, số lần điều trị 131I và tổng liều điều trị
• 3.1.3. Đặc điểm cận lâm sàng
• 3.1.4. Đặc điểm hình ảnh 18F-FDG PET/CT trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 3.2. Giá trị chẩn đoán ung thư tuyến giáp tái phát/di căn của 18F-FDG PET/CT
• 3.2.1. Kết quả 18F-FDG PET/CT
• 3.2.2. Giá trị chẩn đoán của 18F-FDG PET/CT
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân nghiên cứu, đặc điểm hình ảnh 18F-FDG PET/CT
• 4.1.1. Đặc điểm lâm sàng
• 4.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng
• 4.1.3. Đặc điểm hình ảnh của 18F-FDG PET/CT
• 4.2. Giá trị chẩn đoán của 18F-FDG PET/CT trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa có nồng độ thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình toàn thân với 131I âm tính
• 4.2.1. Kết quả 18F-FDG PET/CT
• 4.2.2. Giá trị chẩn đoán ung thư tuyến giáp tái phát, di căn của 18F-FDG PET/CT
• 4.3. Một số điểm tồn tại của nghiên cứu
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: MẪU BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
• PHỤ LỤC 3: MINH HỌA CA LÂM SÀNG

I. Tổng quan về 18F FDG PET CT và ung thư tuyến giáp thể biệt hóa

18F-FDG PET/CT là phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại, sử dụng trong theo dõi và phát hiện tái phát, di căn ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật. Phương pháp này dựa trên nguyên lý tăng chuyển hóa glucose trong tế bào ung thư, giúp phân biệt tổn thương ác tính với mô lành. Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa chiếm hơn 90% các trường hợp ung thư tuyến giáp, với tiên lượng tốt nhưng tỷ lệ tái phát cao. Hình ảnh PET/CT đóng vai trò quan trọng trong việc xác định vị trí và mức độ tổn thương, đặc biệt ở bệnh nhân có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình 131I âm tính.

1.1. Cơ chế và ứng dụng của 18F FDG PET CT

18F-FDG PET/CT hoạt động dựa trên sự hấp thu glucose của tế bào ung thư. Tế bào ung thư tuyến giáp thể biệt hóa khi mất khả năng bắt giữ i-ốt vẫn duy trì khả năng sản xuất thyroglobulin, dẫn đến tình trạng thyroglobulin huyết thanh cao nhưng xạ hình 131I âm tính. Phương pháp này giúp phát hiện tổn thương tái phát, di căn với độ nhạy và độ đặc hiệu cao, từ đó hỗ trợ thay đổi chiến lược điều trị.

1.2. Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa và các phương pháp chẩn đoán

Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa bao gồm thể nhú, thể nang và thể tế bào Hurthle. Sau phẫu thuật, thyroglobulin và xạ hình 131I là hai công cụ chính để theo dõi tái phát. Tuy nhiên, ở bệnh nhân có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình 131I âm tính, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như PET/CT trở nên cần thiết để xác định tổn thương.

II. Hình ảnh PET CT trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật

Hình ảnh PET/CT cung cấp thông tin chi tiết về vị trí, kích thước và mức độ hoạt động chuyển hóa của tổn thương. Điều này đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện tái phát và di căn ở bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hóa sau phẫu thuật. Phương pháp này cũng giúp phân biệt tổn thương ác tính với mô xơ hóa hoặc hoại tử sau điều trị.

2.1. Đặc điểm hình ảnh PET CT ở bệnh nhân thyroglobulin huyết thanh cao

Ở bệnh nhân có thyroglobulin huyết thanh cao, PET/CT thường phát hiện các tổn thương tái phát hoặc di căn với giá trị SUVmax cao. Các tổn thương này thường xuất hiện ở vùng cổ, trung thất hoặc xa hơn như phổi và xương.

2.2. Giá trị chẩn đoán của PET CT trong theo dõi sau phẫu thuật

PET/CT có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán tái phát và di căn, giúp thay đổi chiến lược điều trị ở 44-78% bệnh nhân. Phương pháp này cũng giúp đánh giá hiệu quả điều trị và tiên lượng bệnh.

III. Phương pháp chẩn đoán hình ảnh và ứng dụng lâm sàng

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, CT, MRI và PET/CT đều có vai trò trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến giáp thể biệt hóa. Tuy nhiên, PET/CT nổi bật với khả năng đánh giá toàn thân và phát hiện tổn thương tái phát, di căn một cách hiệu quả.

3.1. So sánh PET CT với các phương pháp chẩn đoán khác

So với siêu âm và CT, PET/CT có ưu điểm vượt trội trong việc phát hiện tổn thương tái phát và di căn, đặc biệt ở bệnh nhân có thyroglobulin huyết thanh cao và xạ hình 131I âm tính. Phương pháp này cũng giúp đánh giá mức độ hoạt động chuyển hóa của tổn thương.

3.2. Ứng dụng lâm sàng của PET CT trong ung thư tuyến giáp

PET/CT không chỉ giúp chẩn đoán mà còn hỗ trợ lập kế hoạch điều trị, đánh giá đáp ứng và tiên lượng bệnh. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc xác định các tổn thương tái phát và di căn, từ đó giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị phù hợp.