Hiệu quả của dung dịch natriclorua 3% trong điều trị tăng áp lực nội sọ ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng

• Tác giả: Lê Hồng Trung
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Đạt Anh - Chủ nhiệm Bộ môn Hồi sức cấp cứu và Chống độc Trường Đại học Y Hà Nội, Trưởng khoa Cấp cứu Bệnh viện Bạch Mai
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Hồi sức Cấp cứu và Chống độc
• Đề tài: Nghiên cứu tác dụng của dung dịch natriclorua 3% trong điều trị tăng áp lực nội sọ ở bệnh nhân chấn thương sọ não nặng
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. TÌNH HÌNH CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO TRÊN THẾ GIỚI
• 1.2. DỊCH NÃO TỦY VÀ TUẦN HOÀN DỊCH NÃO TỦY. ÁP LỰC NỘI SỌ VÀ COMPLIANCE CỦA NÃO. PHÙ NÃO VÀ TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ TRONG CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
• 1.3. SINH BỆNH HỌC. CHẨN ĐOÁN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
• 1.4. CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO VÀ THEO DÕI ÁP LỰC NỘI SỌ
• 1.5. MỘT SỐ QUAN ĐIỂM VÀ NGHIÊN CỨU VỀ ĐIỀU TRỊ TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ BẰNG MUỐI ƯU TRƯƠNG TRONG CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.2. TIÊU CHUẨN CHỌN BỆNH NHÂN VÀ LOẠI BỎ BỆNH NHÂN KHỎI NGHIÊN CỨU. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
• 2.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
• 3.2. HIỆU QUẢ LÀM GIẢM ÁP LỰC NỘI SỌ BẰNG TRUYỀN CÁC DUNG DỊCH THẨM THẤU
• 3.3. CÁC ẢNH HƯỞNG KHÁC TRÊN BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG TRONG ĐIỀU TRỊ ÁP LỰC NỘI SỌ BẰNG DUNG DỊCH THẨM THẤU
• 3.4. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ CÁC BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA CÁC BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
• 4.2. HIỆU QUẢ LÀM GIẢM ÁP LỰC NỘI SỌ BẰNG TRUYỀN CÁC DUNG DỊCH THẨM THẤU
• 4.3. CÁC ẢNH HƯỞNG KHÁC TRÊN BỆNH NHÂN CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG TRONG ĐIỀU TRỊ ÁP LỰC NỘI SỌ BẰNG DUNG DỊCH THẨM THẤU
• 4.4. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ TRÊN CÁC BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
• KẾT LUẬN
• KIẾN NGHỊ
• CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về chấn thương sọ não và tăng áp lực nội sọ

Chấn thương sọ não (CTSN) là một vấn đề y tế nghiêm trọng, đặc biệt ở các nước đang phát triển. CTSN là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nam giới trẻ, với tỷ lệ tử vong cao và di chứng nặng nề. Tăng áp lực nội sọ (ALNS) là một biến chứng thường gặp ở bệnh nhân CTSN nặng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến lưu lượng máu não và dẫn đến tổn thương não thứ phát. Các yếu tố như rối loạn hô hấp, giảm oxy máu, và phù não đóng vai trò quan trọng trong việc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của dung dịch natriclorua 3% trong điều trị tăng ALNS ở bệnh nhân CTSN nặng, nhằm cải thiện tỷ lệ sống sót và giảm thiểu di chứng.

1.1. Tình hình CTSN trên thế giới

CTSN là nguyên nhân gây tử vong phổ biến ở các nước đang phát triển, với tỷ lệ tử vong cao và di chứng nặng nề. Tại Hoa Kỳ, hàng năm có khoảng 2,5 triệu người nhập viện vì CTSN, trong đó 2% tử vong. Tại Australia, tỷ lệ tử vong sau 12 tháng lên đến 27%, với nhiều bệnh nhân sống sót bị tàn tật nặng. Ở Việt Nam, CTSN cũng là một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt là ở các bệnh viện lớn như Bệnh viện Chợ Rẫy, nơi ghi nhận hàng nghìn ca tử vong hàng năm.

1.2. Cơ chế bệnh sinh của tăng ALNS

Tăng ALNS là hậu quả của nhiều yếu tố, bao gồm phù não, tụ máu, và rối loạn tuần hoàn dịch não tủy. Khi ALNS tăng cao, lưu lượng máu não giảm, dẫn đến thiếu oxy và tổn thương tế bào não. Các phương pháp điều trị hiện tại tập trung vào việc kiểm soát ALNS thông qua sử dụng các chất lợi niệu thẩm thấu như mannitol. Tuy nhiên, mannitol có nhiều tác dụng phụ như tụt huyết áp và rối loạn điện giải, làm giảm hiệu quả điều trị.

II. Phương pháp nghiên cứu và đối tượng

Nghiên cứu này được thực hiện trên các bệnh nhân CTSN nặng có tăng ALNS, được điều trị bằng dung dịch natriclorua 3% theo phác đồ bolus kết hợp truyền liên tục tĩnh mạch. Đối tượng nghiên cứu được chọn lọc kỹ lưỡng dựa trên các tiêu chuẩn chẩn đoán và loại trừ nghiêm ngặt. Phương pháp nghiên cứu bao gồm theo dõi ALNS, huyết động, và các chỉ số sinh hóa trong quá trình điều trị. Kết quả được phân tích để đánh giá hiệu quả giảm ALNS và các tác dụng phụ của phương pháp điều trị.

2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân

Bệnh nhân được chọn vào nghiên cứu phải có chẩn đoán CTSN nặng với tăng ALNS được xác định qua các phương pháp đo lường xâm lấn hoặc không xâm lấn. Các tiêu chuẩn loại trừ bao gồm bệnh nhân có bệnh lý nền nghiêm trọng hoặc không thể theo dõi ALNS liên tục.

2.2. Phác đồ điều trị

Phác đồ điều trị bao gồm truyền bolus dung dịch natriclorua 3% để giảm ALNS tức thì, sau đó truyền liên tục để duy trì hiệu quả. Các chỉ số ALNS, huyết áp, và nồng độ điện giải được theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình điều trị.

III. Kết quả và bàn luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy dung dịch natriclorua 3% có hiệu quả cao trong việc giảm ALNS ở bệnh nhân CTSN nặng. Phương pháp này cũng giúp ổn định huyết động và giảm thiểu các tác dụng phụ so với mannitol. Tuy nhiên, cần lưu ý đến nguy cơ tăng natri máu và các rối loạn điện giải khác. Nghiên cứu này mở ra hướng điều trị mới, an toàn và hiệu quả hơn cho bệnh nhân CTSN nặng.

3.1. Hiệu quả giảm ALNS

Kết quả cho thấy dung dịch natriclorua 3% giúp giảm ALNS một cách đáng kể và duy trì hiệu quả lâu dài. So với mannitol, phương pháp này ít gây tụt huyết áp và không làm tăng nguy cơ tái phù não.

3.2. Tác dụng phụ và hạn chế

Mặc dù hiệu quả cao, dung dịch natriclorua 3% có thể gây tăng natri máu và toan chuyển hóa do tăng clo máu. Cần theo dõi chặt chẽ các chỉ số sinh hóa để điều chỉnh liều lượng phù hợp.