Nghiên cứu giá trị dinh dưỡng và ứng dụng ngô lai sinh khối làm thức ăn cho bò thịt tại Thừa Thiên Huế

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. MỤC LỤC

1.1. LỜI CAM ĐOAN

1.2. MỤC LỤC

1.3. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1.4. DANH MỤC CÁC BẢNG

1.5. DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ

2. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

3.1. Mục tiêu tổng quát

3.2. Mục tiêu cụ thể

4. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN

4.1. Ý nghĩa khoa học

4.2. Ý nghĩa thực tiễn

5. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

5.1. CHĂN NUÔI BÒ THỊT Ở VIỆT NAM VÀ THỪA THIÊN HUẾ

5.1.1. Phát triển chăn nuôi bò thịt ở Việt Nam

5.1.2. Phát triển chăn nuôi bò thịt ở Thừa Thiên Huế

5.2. SỬ DỤNG NGÔ SINH KHỐI LÀM THỨC ĂN CHO BÒ

5.2.1. Vai trò của cây ngô sinh khối

5.2.2. Tiêu chuẩn chất lượng của ngô sử dụng làm thức ăn xanh

5.2.3. Tình hình sản xuất ngô sinh khối

5.2.4. Năng suất, chất lượng ngô sinh khối và các yếu tố ảnh hưởng

5.2.5. Nguyên lý và những yếu tố ảnh hưởng quá trình ủ chua

5.2.6. Lợi ích của thức ăn ủ chua. Ủ chua cây ngô

5.3. NGHIÊN CỨU CHỌN TẠO VÀ SỬ DỤNG GIỐNG NGÔ LAI LÀM THỨC ĂN CHĂN NUÔI

5.3.1. Nghiên cứu chọn tạo và sử dụng giống ngô lai trên thế giới

5.3.2. Nghiên cứu chọn tạo và sử dụng giống ngô lai sinh khối tại Việt Nam

5.4. SỬ DỤNG THỨC ĂN THÔ Ở GIA SÚC NHAI LẠI

5.4.1. Sơ lược cấu tạo bộ máy tiêu hoá

5.4.2. Quá trình tiêu hoá thức ăn

5.4.3. Động thái lên men ở dạ cỏ

6. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

6.1. ĐỐI TƯỢNG VÀ ĐIỀU KIỆN NGHIÊN CỨU

6.1.1. Đối tượng nghiên cứu

6.1.2. Điều kiện nghiên cứu

6.2. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU

6.2.1. Địa điểm nghiên cứu

6.2.2. Thời gian nghiên cứu

6.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

6.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

6.4.1. Phương pháp nghiên cứu nội dung 1: Đặc điểm sinh trưởng, năng suất sinh khối và thành phần hóa học của 10 dòng/giống ngô lai làm thức ăn xanh chăn nuôi được trồng tại tỉnh Thừa Thiên Huế (Thí nghiệm 1)

6.4.2. Phương pháp nghiên cứu nội dung 2: Ảnh hưởng của thời kỳ thu cắt đến năng suất, thành phần hoá học và tỷ lệ phân giải ở dạ cỏ của sinh khối cây ngô HQ2000 làm thức ăn cho bò (Thí nghiệm 2, 3)

6.4.3. Phương pháp nghiên cứu nội dung 3: Nghiên cứu ủ chua cây ngô HQ2000 với rỉ mật mía và giá trị dinh dưỡng của thức ăn ủ chua ở bò sinh trưởng tại tỉnh Thừa Thiên Huế (Thí nghiệm 4, 5)

6.4.4. Phương pháp nghiên cứu nội dung 4: Ảnh hưởng của việc sử dụng thức ăn sinh khối ngô ủ chua đến khả năng ăn vào, sức sản xuất và hiệu quả kinh tế trong nuôi bò vỗ béo ở Thừa Thiên Huế (Thí nghiệm 6, 7)

7. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

7.1. NỘI DUNG 1: ĐẶC ĐIỂM SINH TRƯỞNG, NĂNG SUẤT SINH KHỐI VÀ THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA 10 DÒNG/GIỐNG NGÔ LAI LÀM THỨC ĂN THÔ XANH TRONG CHĂN NUÔI ĐƯỢC TRỒNG Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ (KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 1)

7.1.1. Thời gian sinh trưởng của các dòng/giống ngô

7.1.2. Các chỉ tiêu sinh trưởng thân lá

7.1.3. Năng suất sinh khối

7.1.4. Thành phần dinh dưỡng của cây ngô khi thu hoạch (chín sáp)

7.1.5. Tình hình sâu bệnh

7.1.6. Hiệu quả kinh tế trồng ngô sinh khối làm thức ăn cho bò

7.2. NỘI DUNG 2: ẢNH HƯỞNG CỦA THỜI ĐIỂM THU CẮT ĐẾN NĂNG SUẤT, THÀNH PHẦN HOÁ HỌC VÀ TỶ LỆ PHÂN GIẢI Ở DẠ CỎ CỦA GIỐNG NGÔ HQ2000 (KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 2, 3)

7.2.1. Đặc điểm thời tiết trong giai đoạn thí nghiệm

7.2.2. Năng suất và các yếu tố cấu thành năng suất của giống ngô HQ2000

7.2.3. Thành phần hoá học và năng suất chất khô và protein

7.2.4. Tỷ lệ tiêu hoá dạ cỏ (in sacco) và giá trị các chất dinh dưỡng tiêu hoá của ngô lai HQ2000 thu hoạch ở các thời điểm khác nhau

7.3. NỘI DUNG 3: NGHIÊN CỨU Ủ CHUA NGÔ SINH KHỐI VỚI RỈ MẬT VÀ GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG CỦA THỨC ĂN Ủ CHUA NUÔI BÒ SINH TRƯỞNG TẠI THỪA THIÊN HUẾ (KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 4, 5)

7.3.1. Sự thay đổi về giá trị pH và thành phần hóa học của khối ủ chua

7.3.2. Tỷ lệ tiêu hóa của khẩu phần có ngô ủ chua với các tỷ lệ rỉ mật khác nhau ở bò vàng (thí nghiệm 5)

7.4. NỘI DUNG 4: ẢNH HƯỞNG CỦA NGÔ SINH KHỐI Ủ CHUA, CỎ VOI VÀ RƠM LÚA TRONG KHẨU PHẦN ĂN ĐẾN TỶ LỆ TIÊU HÓA TOÀN PHẦN VÀ SINH TRƯỞNG CỦA BÒ THỊT NUÔI Ở THỪA THIÊN HUẾ (KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM 6, 7)

7.4.1. Tỷ lệ tiêu hoá toàn phần các chất dinh dưỡng

7.4.2. Khối lượng và tăng trọng của bò

7.4.3. Lượng ăn vào và hệ số chuyển hoá thức ăn

7.4.4. Hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò vỗ béo

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu

Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá giá trị dinh dưỡng và ứng dụng ngô lai sinh khối làm thức ăn cho bò thịt tại Thừa Thiên Huế. Với sự phát triển nhanh chóng của ngành chăn nuôi, việc đảm bảo nguồn thức ăn thô xanh quanh năm là yếu tố then chốt. Ngô sinh khối được xem là giải pháp tiềm năng nhờ năng suất cao và khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu khắc nghiệt. Nghiên cứu này nhằm xác định năng suất, thành phần hóa học của các giống ngô lai, đồng thời tối ưu hóa quy trình ủ chua để cải thiện chất lượng thức ăn và hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò thịt.

1.1. Tầm quan trọng của thức ăn thô xanh

Thức ăn thô xanh đóng vai trò quan trọng trong chăn nuôi bò, đặc biệt là bò thịt. Tuy nhiên, nguồn cung cấp thức ăn thô xanh hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu, đặc biệt trong mùa khô. Ngô sinh khối với năng suất cao (40-60 tấn tươi/ha/vụ) và khả năng trồng nhiều vụ trong năm là giải pháp hữu hiệu. Nghiên cứu này tập trung vào việc tối ưu hóa thời điểm thu hoạch và quy trình ủ chua để đảm bảo chất lượng thức ăn quanh năm.

1.2. Bối cảnh chăn nuôi tại Thừa Thiên Huế

Thừa Thiên Huế là tỉnh có khí hậu khắc nghiệt với hai mùa rõ rệt: mùa khô và mùa mưa. Điều này gây khó khăn cho việc cung cấp thức ăn thô xanh liên tục. Mặc dù quy mô chăn nuôi bò tại địa phương còn nhỏ, tốc độ tăng đàn đạt 13.7% trong 3 năm gần đây, cao hơn mức trung bình cả nước. Nghiên cứu này nhằm cung cấp giải pháp thực tiễn để phát triển chăn nuôi bò thịt bền vững tại địa phương.

II. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện qua 4 nội dung chính: (1) Đánh giá đặc điểm sinh trưởng, năng suất và thành phần hóa học của 10 giống ngô lai; (2) Xác định ảnh hưởng của thời điểm thu hoạch đến năng suất và giá trị dinh dưỡng; (3) Nghiên cứu quy trình ủ chua với rỉ mật mía; (4) Đánh giá hiệu quả của ngô ủ chua trong khẩu phần ăn của bò thịt. Các phương pháp phân tích hóa học và thí nghiệm trên động vật được áp dụng để đảm bảo độ chính xác và khách quan.

2.1. Đánh giá giống ngô lai

Nghiên cứu đánh giá 10 giống ngô lai về thời gian sinh trưởng, năng suất sinh khối, và thành phần hóa học. Kết quả cho thấy giống HQ2000 có năng suất cao nhất (55-58 tấn tươi/ha) và thành phần dinh dưỡng phù hợp làm thức ăn cho bò. Thời điểm thu hoạch tối ưu là khi hạt chín sáp (80-100 ngày sau gieo).

2.2. Quy trình ủ chua ngô sinh khối

Nghiên cứu sử dụng rỉ mật mía với các tỷ lệ khác nhau để ủ chua ngô sinh khối. Kết quả cho thấy tỷ lệ rỉ mật 5% giúp cải thiện giá trị pH và thành phần hóa học của thức ăn ủ chua. Phương pháp này phù hợp với điều kiện sản xuất nông hộ và đảm bảo chất lượng thức ăn trong mùa khô.

III. Kết quả và thảo luận

Nghiên cứu đã xác định được giống HQ2000 là giống ngô lai có tiềm năng cao nhất với năng suất sinh khối đạt 55-58 tấn tươi/ha. Thời điểm thu hoạch tối ưu là khi hạt chín sáp, đảm bảo giá trị dinh dưỡng cao nhất. Quy trình ủ chua với rỉ mật mía 5% giúp cải thiện chất lượng thức ăn, phù hợp với điều kiện sản xuất tại Thừa Thiên Huế. Sử dụng ngô ủ chua trong khẩu phần ăn giúp tăng tỷ lệ tiêu hóa và cải thiện tăng trọng của bò thịt.

3.1. Hiệu quả kinh tế

Việc sử dụng ngô ủ chua trong khẩu phần ăn giúp giảm chi phí thức ăn và tăng hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi bò thịt. Nghiên cứu ước tính lợi nhuận tăng thêm khoảng 15-20% so với phương pháp truyền thống. Điều này khẳng định tiềm năng ứng dụng rộng rãi của ngô sinh khối trong ngành chăn nuôi.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu đã được áp dụng thử nghiệm tại một số trang trại ở Thừa Thiên Huế, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện năng suất và chất lượng bò thịt. Nghiên cứu này là cơ sở để khuyến cáo mở rộng diện tích trồng ngô sinh khối và áp dụng quy trình ủ chua tại các tỉnh miền Trung.

Nghiên cứu giá trị dinh dưỡng và hiệu quả sử dụng ngô lai sinh khối làm thức ăn cho bò thịt ở Thừa Thiên Huế