Dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn của Cao Hành Kiện

• Tác giả: Nguyễn Công Cảnh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Lê Bảo
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Văn học nước ngoài
• Đề tài: Dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn của Cao Hành Kiện
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hà Nội

• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỪ LÍ THUYẾT DỊCH CHUYỂN KHÔNG GIAN ĐẾN DỊCH CHUYỂN KHÔNG GIAN TRONG TIỂU THUYẾT LINH SƠN CỦA CAO HÀNH KIỆN
• 1.1. Không gian và sự dịch chuyển không gian nghệ thuật
• 1.2. Khái niệm “không gian nghệ thuật”. Trường phái địa lí – lịch sử và trường phái Hình thức Nga với vấn đề “sự dịch chuyển không gian”
• 1.3. Trường phái hình thức Nga
• 1.4. Từ dịch chuyển không gian trong văn học dân gian, du ký đến sự dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn
• 1.5. Dịch chuyển không gian trong thần thoại, sử thi, cổ tích
• 1.6. Sự mở rộng trục không gian theo tư duy nhị nguyên
• 1.7. Dịch chuyển tuyến tính
• 1.8. Dịch chuyển không gian trong thể tài du kí
• 1.9. Khái quát về dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn
• 1.10. Dưới góc nhìn trần thuật
• 2. SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA TÂM VÀ THÂN GIỮA KHÔNG GIAN
• 2.1. Hành trình chiếm lĩnh không gian của nhân vật
• 2.2. Trạng thái chiếm lĩnh trong không gian vật lí
• 2.3. Trạng thái chiếm lĩnh trong không gian văn hóa – tư tưởng
• 2.4. Trạng thái chiếm lĩnh trong không gian tâm linh
• 2.5. Phương thức và phương tiện dịch chuyển
• 2.6. Dịch chuyển trong không gian hiện thực
• 2.7. Dịch chuyển trong không gian tâm lí
• 2.8. Cấu trúc sự dịch chuyển không gian trong Linh Sơn
• 2.9. Dịch chuyển một chiều
• 2.10. Dịch chuyển đa chiều
• 2.11. Tính đa nghĩa của sự dịch chuyển không gian trong Linh Sơn
• 2.12. Tìm về thiên nhiên như một phương thức trốn chạy hiện thực
• 2.13. Tìm về cội nguồn văn hóa, lịch sử
• 2.14. Hành trình giác ngộ tâm linh
• 2.15. Con người tìm sự an lạc trong tôn giáo
• 2.16. Tính không hay là chủ nghĩa hư vô
• 3. NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG VÀ TỔ CHỨC KHÔNG – THỜI GIAN TRONG LINH SƠN
• 3.1. Thời gian đa tuyến, đa chiều
• 3.2. Thời gian hành trình
• 3.3. Thời gian tự sự
• 3.4. Các kiểu không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn
• 3.4.1. Không gian thiên nhiên
• 3.4.2. Không gian sinh hoạt
• 3.4.3. Không gian tâm lí
• 3.4.4. Không gian Thiêng
• 3.5. Nghệ thuật kỳ ảo hóa không gian
• 3.6. Hiện thực hóa không gian ảo
• 3.7. Nhòe mờ hóa ranh giới giữa thực và ảo
• 3.8. Không gian khép kín
• 3.9. Không gian đối lập
• 3.10. Nghệ thuật biểu trưng không gian
• 3.11. Người chỉ đường
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn

Tiểu thuyết Linh Sơn của Cao Hành Kiện không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một hành trình khám phá sâu sắc về dịch chuyển không gian. Tác phẩm này mang đến cái nhìn mới mẻ về không gian nghệ thuật, nơi mà không gian không chỉ là bối cảnh mà còn là một nhân vật sống động, ảnh hưởng đến tâm lý và hành động của nhân vật. Qua đó, tác giả đã khéo léo lồng ghép những triết lý nhân sinh và những giá trị văn hóa sâu sắc vào từng trang viết.

1.1. Khái niệm dịch chuyển không gian trong văn học

Dịch chuyển không gian trong văn học được hiểu là sự thay đổi vị trí của nhân vật trong không gian nghệ thuật. Điều này không chỉ đơn thuần là di chuyển vật lý mà còn là sự chuyển biến trong tâm lý và nhận thức của nhân vật. Trong Linh Sơn, không gian được xây dựng đa chiều, phản ánh những khía cạnh khác nhau của cuộc sống.

1.2. Ý nghĩa của không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn

Không gian trong Linh Sơn không chỉ là bối cảnh mà còn là một phần không thể thiếu trong việc phát triển cốt truyện. Nó tạo ra những mối liên hệ giữa các nhân vật và giúp họ khám phá bản thân. Không gian trở thành biểu tượng cho những khát vọng và nỗi đau của nhân vật, từ đó làm nổi bật tính đa chiều của tác phẩm.

II. Những thách thức trong việc nghiên cứu dịch chuyển không gian

Nghiên cứu về dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn gặp phải nhiều thách thức. Đầu tiên, việc xác định các yếu tố không gian và cách chúng tương tác với nhân vật là một nhiệm vụ phức tạp. Thứ hai, sự đa dạng trong cách thể hiện không gian nghệ thuật đòi hỏi người nghiên cứu phải có kiến thức sâu rộng về văn hóa và lịch sử. Cuối cùng, việc phân tích các biểu tượng không gian cũng cần một cái nhìn tinh tế để không bỏ lỡ những giá trị nghệ thuật sâu sắc.

2.1. Khó khăn trong việc phân tích không gian nghệ thuật

Phân tích không gian nghệ thuật trong Linh Sơn đòi hỏi người nghiên cứu phải hiểu rõ về các trường phái văn học khác nhau. Sự kết hợp giữa các yếu tố văn hóa và lịch sử trong tác phẩm tạo ra những thách thức lớn trong việc xác định ý nghĩa của không gian.

2.2. Tính đa nghĩa của không gian trong tác phẩm

Không gian trong Linh Sơn mang tính đa nghĩa, có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau. Điều này tạo ra sự phong phú cho tác phẩm nhưng cũng làm cho việc nghiên cứu trở nên khó khăn hơn. Người nghiên cứu cần phải xem xét nhiều khía cạnh khác nhau để có cái nhìn toàn diện.

III. Phương pháp nghiên cứu dịch chuyển không gian trong Linh Sơn

Để nghiên cứu dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn, cần áp dụng các phương pháp phân tích văn học hiện đại. Phương pháp so sánh, phân tích hình tượng và tiếp cận liên ngành sẽ giúp làm rõ hơn về không gian nghệ thuật trong tác phẩm. Việc kết hợp giữa lý thuyết văn học và các yếu tố văn hóa sẽ tạo ra cái nhìn sâu sắc hơn về tác phẩm.

3.1. Phương pháp phân tích hình tượng không gian

Phân tích hình tượng không gian trong Linh Sơn giúp làm rõ cách mà không gian ảnh hưởng đến tâm lý nhân vật. Các hình tượng không gian như núi, sông, và các địa điểm văn hóa sẽ được xem xét để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của chúng trong tác phẩm.

3.2. Tiếp cận liên ngành trong nghiên cứu

Tiếp cận liên ngành sẽ giúp kết nối giữa văn học và các lĩnh vực khác như triết học, tâm lý học và xã hội học. Điều này sẽ làm phong phú thêm cho việc nghiên cứu và giúp hiểu rõ hơn về bối cảnh văn hóa của tiểu thuyết Linh Sơn.

IV. Ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu dịch chuyển không gian

Nghiên cứu về dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn có ứng dụng thực tiễn trong việc giảng dạy và nghiên cứu văn học. Những hiểu biết từ nghiên cứu này có thể giúp sinh viên và nhà nghiên cứu có cái nhìn sâu sắc hơn về văn học hiện đại, từ đó nâng cao khả năng phân tích và cảm thụ văn học.

4.1. Giá trị giáo dục của nghiên cứu

Nghiên cứu về dịch chuyển không gian trong Linh Sơn có thể được áp dụng trong giảng dạy văn học. Nó giúp sinh viên hiểu rõ hơn về cách mà không gian ảnh hưởng đến nhân vật và cốt truyện, từ đó phát triển khả năng phân tích văn học.

4.2. Tác động đến nghiên cứu văn học hiện đại

Nghiên cứu này cũng có thể tạo ra những hướng đi mới trong nghiên cứu văn học hiện đại. Việc áp dụng lý thuyết không gian nghệ thuật vào các tác phẩm khác sẽ mở ra nhiều cơ hội cho các nghiên cứu tiếp theo.

V. Kết luận và triển vọng nghiên cứu dịch chuyển không gian

Nghiên cứu về dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn của Cao Hành Kiện không chỉ giúp làm rõ những giá trị nghệ thuật của tác phẩm mà còn mở ra những hướng đi mới cho nghiên cứu văn học. Tương lai, việc áp dụng các phương pháp nghiên cứu hiện đại sẽ giúp khám phá sâu hơn về không gian nghệ thuật trong văn học, từ đó làm phong phú thêm cho kho tàng văn học Việt Nam.

5.1. Tương lai của nghiên cứu văn học

Nghiên cứu văn học sẽ tiếp tục phát triển với sự kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn. Các nghiên cứu về không gian nghệ thuật sẽ ngày càng trở nên quan trọng trong việc hiểu rõ hơn về văn hóa và xã hội.

5.2. Khuyến khích nghiên cứu sâu hơn về Linh Sơn

Khuyến khích các nhà nghiên cứu tiếp tục khai thác sâu hơn về tiểu thuyết Linh Sơn. Những nghiên cứu này sẽ giúp làm sáng tỏ hơn về những giá trị nghệ thuật và tư tưởng trong tác phẩm, từ đó góp phần vào việc phát triển văn học Việt Nam.

Tổng quan nghiên cứu

Tiểu thuyết Linh Sơn của nhà văn Cao Hành Kiện, người đạt giải Nobel Văn học năm 2000, là một tác phẩm văn học đậm nét du ký hiện đại, kể về hành trình kéo dài 10 tháng với quãng đường khoảng 15.000 km dọc sông Trường Giang và thung lũng Tứ Xuyên, Trung Quốc. Tác phẩm không chỉ ghi lại chuyến đi thực tế mà còn là hành trình nội tâm sâu sắc, thể hiện sự dịch chuyển không gian đa chiều của nhân vật trong bối cảnh lịch sử và chính trị phức tạp của Trung Quốc thời kỳ Cách mạng Văn hóa (1966-1976). Nghiên cứu này tập trung phân tích sự dịch chuyển không gian trong Linh Sơn nhằm làm sáng tỏ tính biểu trưng và quan niệm về không gian nghệ thuật trong tiểu thuyết, đồng thời khám phá giá trị tư tưởng, triết lý và nghệ thuật của tác phẩm.

Phạm vi nghiên cứu chủ yếu dựa trên bản dịch tiếng Việt của tiểu thuyết Linh Sơn (NXB Phụ nữ, 2003), với trọng tâm là sự dịch chuyển không gian của nhân vật trong 81 chương của tác phẩm. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ cơ chế dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết, từ đó góp phần nâng cao hiểu biết về nghệ thuật tự sự và thi pháp học trong văn học đương đại, đặc biệt là trong thể loại du ký kết hợp hư cấu. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá đóng góp của Cao Hành Kiện đối với văn học Trung Quốc và văn học thế giới, đồng thời mở rộng tầm nhìn về mối quan hệ giữa không gian nghệ thuật và nhận thức con người trong văn học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về không gian nghệ thuật và dịch chuyển không gian trong văn học, bao gồm:

• Khái niệm không gian nghệ thuật: Được Bakhtin định nghĩa qua khái niệm chronotope (thời-không gian), nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa thời gian và không gian trong thể loại tiểu thuyết. Lotman bổ sung quan điểm không gian nghệ thuật là mô hình thế giới chủ quan, mang tính tượng trưng và chứa đựng nội dung tư tưởng.

• Trường phái địa lí – lịch sử và trường phái hình thức Nga: Nghiên cứu về folklore và truyện cổ tích với các mô hình dịch chuyển không gian, phân loại chức năng nhân vật và motif dịch chuyển theo V. Propp và S. Thompson. Các lý thuyết này giúp phân tích sự dịch chuyển không gian trong văn học dân gian, thần thoại, sử thi và cổ tích, làm cơ sở so sánh với tiểu thuyết Linh Sơn.

• Lý thuyết về dịch chuyển không gian trong thể loại du ký: Nhấn mạnh tính chất hành trình, trải nghiệm thực tế và tâm linh của nhân vật dịch chuyển, đồng thời phân tích sự kết hợp giữa yếu tố hiện thực và hư cấu trong tiểu thuyết du ký hiện đại.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: không gian tuyến tính và điểm, không gian cản trở và phi cản trở, dịch chuyển một chiều và đa chiều, không gian thực và không gian tâm linh, cùng các motif hành trình, chiếm lĩnh không gian và đi lạc.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Toàn bộ nội dung tiểu thuyết Linh Sơn (bản dịch tiếng Việt, 715 trang), các công trình nghiên cứu liên quan về lý thuyết không gian nghệ thuật, folklore, và phê bình văn học về Cao Hành Kiện.

• Phương pháp phân tích: Phân tích văn bản theo phương pháp liên ngành, kết hợp thi pháp học, tự sự học và so sánh loại hình. Phân tích chi tiết các đoạn trích minh họa sự dịch chuyển không gian, đối chiếu với các mô hình lý thuyết về không gian nghệ thuật và folklore.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến 2013, tập trung khảo sát kỹ lưỡng từng chương của tiểu thuyết, đồng thời tham khảo các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước từ năm 2000 đến 2013.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Toàn bộ tác phẩm Linh Sơn được khảo sát, lựa chọn các đoạn trích tiêu biểu thể hiện sự dịch chuyển không gian đa dạng và phong phú của nhân vật, nhằm đảm bảo tính toàn diện và sâu sắc trong phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Dịch chuyển không gian đa chiều và đa tuyến tính: Trong 81 chương, có 34 chương trần thuật ở ngôi thứ hai gắn với hành trình của nhân vật "mi", 39 chương trần thuật ở ngôi thứ nhất gắn với hành trình của "ta", 3 chương trần thuật ở ngôi thứ ba và 5 chương dưới vai trò tác giả. Sự dịch chuyển không gian không chỉ diễn ra trong không gian thực mà còn trong không gian tâm linh, lịch sử và suy tưởng, tạo nên một cấu trúc dịch chuyển đa chiều, đa tuyến tính.

2. Chiếm lĩnh không gian vật lý và tâm linh: Nhân vật "ta" chủ yếu chiếm lĩnh không gian núi non hiểm trở với 25 lần dịch chuyển lên các đỉnh núi cao từ 2.500m đến 4.000m, đồng thời khám phá các hang động, rừng nguyên sinh và các địa danh văn hóa, tôn giáo. Trong khi đó, nhân vật "mi" gắn với không gian sông nước, đặc biệt là dòng sông Quên lú – biểu tượng cho sự chảy trôi, buông bỏ và cái chết, thể hiện trạng thái tâm lý bị động, mất kiểm soát.

3. Tính biểu trưng và quan niệm về không gian: Không gian núi rừng trong Linh Sơn vừa mang vẻ đẹp hoang sơ, thiêng liêng vừa chứa đựng hiểm nguy, tượng trưng cho hành trình giác ngộ tâm linh và sự thử thách của con người. Dòng sông Quên lú là biểu tượng cho sự trở về với trạng thái bất phân, Niết Bàn, đồng thời phản ánh nỗi cô đơn và bi kịch nội tâm của nhân vật.

4. Sự dịch chuyển gắn với nhận thức và trưởng thành: Mỗi lần dịch chuyển không gian đều tương ứng với một ngưỡng nhận thức mới của nhân vật về địa lý, văn hóa, lịch sử (đối với "ta") và tâm lý, tư tưởng (đối với "mi"). Hành trình không chỉ là di chuyển vật lý mà còn là quá trình nhận thức thế giới và chính mình, thể hiện qua sự phân thân của nhân vật và góc nhìn trần thuật đa dạng.

Thảo luận kết quả

Sự dịch chuyển không gian trong Linh Sơn vượt ra khỏi phạm vi tuyến tính truyền thống của văn học dân gian và sử thi, thể hiện tính phức tạp và đa chiều của tiểu thuyết hiện đại. Việc phân tích chi tiết các không gian núi cao và sông nước cho thấy Cao Hành Kiện đã khéo léo kết hợp yếu tố hiện thực và tâm linh, tạo nên một không gian nghệ thuật vừa cụ thể vừa biểu tượng.

So sánh với các nghiên cứu về dịch chuyển không gian trong văn học dân gian (V. Propp, S. Thompson) và du ký (Evans Lansing Smith), Linh Sơn thể hiện sự phát triển vượt bậc khi dịch chuyển không chỉ là hành trình vật lý mà còn là hành trình nội tâm, giác ngộ và phản kháng chính trị. Điều này phù hợp với bối cảnh lịch sử Trung Quốc thời Cách mạng Văn hóa, khi mà sự dịch chuyển không gian còn mang ý nghĩa sinh tồn và tự vệ.

Việc sử dụng ngôi kể đa dạng (ngôi thứ nhất, thứ hai, thứ ba) và sự phân thân nhân vật tạo nên hiệu ứng trần thuật phi trung tâm, giúp độc giả tiếp cận nhiều góc nhìn khác nhau, từ đó hiểu sâu sắc hơn về ý nghĩa của hành trình và không gian trong tác phẩm. Các biểu đồ hoặc bảng thống kê số chương theo ngôi kể và loại không gian có thể minh họa rõ nét cấu trúc dịch chuyển đa chiều này.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Phát triển nghiên cứu liên ngành về không gian nghệ thuật: Khuyến khích các nhà nghiên cứu văn học kết hợp lý thuyết folklore, thi pháp học và triết lý để phân tích sâu hơn về dịch chuyển không gian trong các tác phẩm tiểu thuyết đương đại, nhằm mở rộng hiểu biết về mối quan hệ giữa không gian và nhận thức nhân vật.

2. Ứng dụng phân tích dịch chuyển không gian trong giảng dạy văn học: Đề xuất đưa nội dung về dịch chuyển không gian nghệ thuật vào chương trình giảng dạy văn học hiện đại để giúp sinh viên nhận thức rõ hơn về cấu trúc và ý nghĩa của không gian trong tác phẩm, đặc biệt là trong thể loại du ký và tiểu thuyết hiện đại.

3. Khuyến khích dịch thuật và phổ biến tác phẩm Cao Hành Kiện: Chủ động dịch thuật và giới thiệu rộng rãi các tác phẩm của Cao Hành Kiện, đặc biệt là Linh Sơn, nhằm tăng cường giao lưu văn hóa và nâng cao nhận thức về văn học Trung Quốc đương đại trên trường quốc tế.

4. Tổ chức hội thảo chuyên sâu về dịch chuyển không gian trong văn học: Tổ chức các hội thảo khoa học quốc tế và trong nước để trao đổi, thảo luận về các khía cạnh lý thuyết và thực tiễn của dịch chuyển không gian trong văn học, tạo điều kiện cho các nhà nghiên cứu học thuật phát triển các công trình nghiên cứu mới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Văn học: Luận văn cung cấp kiến thức chuyên sâu về thi pháp học không gian nghệ thuật, giúp sinh viên nâng cao kỹ năng phân tích văn bản và hiểu rõ hơn về thể loại tiểu thuyết du ký hiện đại.

2. Giảng viên và nhà nghiên cứu văn học đương đại: Tài liệu tham khảo quý giá để phát triển các bài giảng, nghiên cứu về cấu trúc tiểu thuyết, kỹ thuật trần thuật và mối quan hệ giữa không gian và nhận thức nhân vật.

3. Dịch giả và biên tập viên văn học: Giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm nghệ thuật và nội dung tư tưởng của tác phẩm Linh Sơn, từ đó nâng cao chất lượng dịch thuật và biên tập các tác phẩm văn học Trung Quốc đương đại.

4. Độc giả yêu thích văn học du ký và tiểu thuyết hiện đại: Cung cấp góc nhìn sâu sắc về hành trình dịch chuyển không gian trong tác phẩm, giúp độc giả cảm nhận trọn vẹn giá trị nghệ thuật và triết lý nhân sinh của Linh Sơn.

Câu hỏi thường gặp

1. Dịch chuyển không gian trong Linh Sơn có gì đặc biệt so với các tác phẩm du ký khác?
   Linh Sơn kết hợp dịch chuyển không gian vật lý với hành trình nội tâm và tâm linh đa chiều, sử dụng kỹ thuật trần thuật đa ngôi và biểu tượng phong phú, tạo nên sự khác biệt so với du ký truyền thống chỉ tập trung vào hành trình thực tế.

2. Tại sao không gian núi rừng lại được nhấn mạnh trong tiểu thuyết?
   Núi rừng trong Linh Sơn vừa là không gian vật lý hiểm trở vừa mang tính biểu tượng thiêng liêng, thể hiện hành trình giác ngộ tâm linh và thử thách của nhân vật, phản ánh mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong văn hóa phương Đông.

3. Vai trò của dòng sông Quên lú trong tác phẩm là gì?
   Dòng sông Quên lú tượng trưng cho sự chảy trôi, buông bỏ và cái chết, phản ánh trạng thái tâm lý bi kịch, cô đơn và sự mất kiểm soát của nhân vật "mi", đồng thời là biểu tượng cho sự trở về với Niết Bàn trong triết lý Phật giáo.

4. Làm thế nào để hiểu được sự phân thân nhân vật "ta" và "mi"?
   "Ta" và "mi" là hai phân thân của nhân vật chính, đại diện cho hai hành trình song song: "ta" gắn với không gian thực tế, văn hóa và lịch sử; "mi" gắn với không gian tâm linh, suy tưởng và bi kịch nội tâm, tạo nên cấu trúc trần thuật đa chiều trong tác phẩm.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các tác phẩm văn học khác không?
   Có, phương pháp phân tích dịch chuyển không gian và thi pháp học được áp dụng rộng rãi trong nghiên cứu văn học đương đại, đặc biệt là các tác phẩm có cấu trúc phức tạp, kết hợp yếu tố hiện thực và hư cấu, giúp hiểu sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa không gian và nhân vật.

Kết luận

• Luận văn làm rõ tính đa chiều, đa tuyến tính của dịch chuyển không gian trong tiểu thuyết Linh Sơn, kết hợp giữa không gian vật lý và tâm linh.
• Phân tích chi tiết các mô hình không gian núi rừng và sông nước, thể hiện sự chiếm lĩnh và mất kiểm soát không gian của nhân vật.
• Khẳng định vai trò quan trọng của dịch chuyển không gian trong việc thể hiện nhận thức, trưởng thành và bi kịch nội tâm của nhân vật.
• Đề xuất mở rộng nghiên cứu liên ngành và ứng dụng trong giảng dạy, dịch thuật, góp phần nâng cao giá trị văn học đương đại.
• Khuyến khích các bước nghiên cứu tiếp theo tập trung vào so sánh dịch chuyển không gian trong các tác phẩm du ký hiện đại khác và mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các nền văn hóa khác.

Call-to-action: Các nhà nghiên cứu và sinh viên được khuyến khích tiếp tục khai thác sâu hơn về dịch chuyển không gian trong văn học đương đại, đồng thời phổ biến rộng rãi giá trị nghệ thuật và tư tưởng của tiểu thuyết Linh Sơn trong cộng đồng học thuật và độc giả yêu văn học.