Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch tại Việt Nam, đặc biệt là du lịch quốc tế và du lịch francophone, nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực có trình độ ngoại ngữ chuyên ngành ngày càng trở nên cấp thiết. Theo ước tính, ngành du lịch quốc tế đóng góp đáng kể vào GDP quốc gia, tạo ra hàng triệu việc làm trong các lĩnh vực như khách sạn, nhà hàng, vận tải và dịch vụ du lịch. Trước thực tế này, việc giảng dạy tiếng Pháp chuyên ngành du lịch tại Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội, được triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội và thị trường lao động.

Nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát thực trạng dạy và học tiếng Pháp du lịch tại khoa, với mục tiêu xác định chương trình học, phương pháp giảng dạy, cũng như những khó khăn mà sinh viên và giảng viên gặp phải trong quá trình đào tạo. Phạm vi nghiên cứu bao gồm sinh viên năm thứ ba và thứ tư cùng đội ngũ giảng viên phụ trách môn học trong năm học 2014-2015. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp dữ liệu thực tiễn, làm cơ sở cho việc cải tiến chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng giảng dạy và đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường lao động trong lĩnh vực du lịch.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết về ngôn ngữ chuyên ngành, đặc biệt là tiếng Pháp chuyên ngành (français de spécialité). Theo định nghĩa của L’Homme (2006), ngôn ngữ chuyên ngành là một tập hợp các phương tiện biểu đạt (từ vựng, hình thái, cú pháp, phong cách) được sử dụng chủ yếu bởi nhóm chuyên gia trong một lĩnh vực kiến thức cụ thể. Tiếng Pháp chuyên ngành du lịch được xem là một nhánh của tiếng Pháp chuyên ngành, tập trung vào các thuật ngữ, cấu trúc ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp phục vụ cho ngành du lịch.

Ngoài ra, nghiên cứu còn vận dụng mô hình dạy học dựa trên phương pháp mô phỏng toàn diện (simulation globale), giúp sinh viên thực hành các tình huống giao tiếp chuyên nghiệp trong môi trường giả lập như văn phòng du lịch, khách sạn, hay hướng dẫn viên du lịch. Các khái niệm chính bao gồm: ngôn ngữ chuyên ngành, tiếng Pháp du lịch, phương pháp mô phỏng toàn diện, kỹ năng giao tiếp chuyên nghiệp và văn hóa du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả kết hợp phân tích định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập qua hai bảng hỏi dành cho sinh viên (60 người, trong đó 83,3% là nữ, độ tuổi chủ yếu 21 tuổi) và giảng viên (20 người, 90% nữ, độ tuổi đa dạng từ dưới 30 đến trên 45 tuổi). Ngoài ra, hai cuộc phỏng vấn bán cấu trúc cũng được tiến hành với đại diện sinh viên và giảng viên nhằm thu thập thông tin sâu hơn về các khó khăn và nhu cầu đào tạo.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS, kết hợp với phân tích nội dung phỏng vấn để đưa ra nhận định toàn diện về thực trạng dạy và học tiếng Pháp du lịch tại khoa. Thời gian nghiên cứu tập trung vào năm học 2014-2015, tại Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chương trình học và nội dung môn học: 94,7% sinh viên đánh giá chương trình học tiếng Pháp du lịch phù hợp với nhu cầu thực tế, tuy nhiên 68% mong muốn tăng thêm thời lượng học và bổ sung các môn học liên quan để nâng cao kỹ năng chuyên môn. Giảng viên cũng đồng tình với việc cần mở rộng chương trình để đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp.

  2. Phương pháp giảng dạy: Phương pháp mô phỏng toàn diện được áp dụng trong 3 môn chính: “Hôtellerie et restauration”, “Agence de voyage et guide touristique” và “Le Vietnam, sa terre et ses hommes”. 85% sinh viên cho rằng phương pháp này giúp phát triển kỹ năng giao tiếp và hiểu biết văn hóa, trong khi 75% giảng viên nhận định phương pháp này phù hợp với đặc thù ngành du lịch.

  3. Khó khăn của sinh viên: Khoảng 60% sinh viên gặp khó khăn trong việc sử dụng từ vựng chuyên ngành do tính monosémie và độ chính xác cao của tiếng Pháp chuyên ngành. Ngoài ra, 55% sinh viên cảm thấy thiếu tự tin khi thực hành giao tiếp thực tế do hạn chế về môi trường thực hành.

  4. Khó khăn của giảng viên: 70% giảng viên cho biết thiếu tài liệu giảng dạy phù hợp với đặc thù văn hóa và thị trường du lịch Việt Nam. 65% giảng viên gặp khó khăn trong việc kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, cũng như trong việc đánh giá năng lực sinh viên một cách toàn diện.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chương trình đào tạo tiếng Pháp du lịch tại khoa đã đáp ứng phần nào nhu cầu xã hội và thị trường lao động, đặc biệt trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng cơ bản cho sinh viên. Việc áp dụng phương pháp mô phỏng toàn diện tạo điều kiện cho sinh viên phát triển kỹ năng giao tiếp chuyên nghiệp và hiểu biết văn hóa, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về hiệu quả của phương pháp này trong đào tạo ngôn ngữ chuyên ngành.

Tuy nhiên, khó khăn về từ vựng chuyên ngành và môi trường thực hành hạn chế là những thách thức lớn, cần được khắc phục để nâng cao chất lượng đào tạo. So sánh với các nghiên cứu trong ngành, việc thiếu tài liệu giảng dạy phù hợp với đặc thù địa phương là vấn đề phổ biến, đòi hỏi sự đầu tư và phát triển tài liệu chuyên biệt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sinh viên và giảng viên đánh giá các khía cạnh chương trình, phương pháp và khó khăn, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế hiện tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường thời lượng và đa dạng hóa chương trình học: Mở rộng số giờ học tiếng Pháp du lịch và bổ sung các môn học liên quan như quản trị khách sạn, marketing du lịch trong vòng 1-2 năm tới, do khoa chủ trì phối hợp với các chuyên gia ngành du lịch.

  2. Phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp: Biên soạn và cập nhật tài liệu giảng dạy mang tính đặc thù văn hóa và thị trường du lịch Việt Nam trong 12 tháng, phối hợp với các nhà xuất bản và chuyên gia ngôn ngữ.

  3. Tăng cường môi trường thực hành: Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, thực tập tại các doanh nghiệp du lịch, khách sạn trong và ngoài nước, nhằm tạo điều kiện cho sinh viên áp dụng kiến thức trong thực tế, thực hiện trong 1-3 năm tới dưới sự quản lý của khoa và các đối tác doanh nghiệp.

  4. Đào tạo nâng cao năng lực giảng viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy tiếng Pháp chuyên ngành du lịch và kỹ năng đánh giá năng lực sinh viên, thực hiện định kỳ hàng năm, do khoa phối hợp với các trung tâm đào tạo chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Pháp chuyên ngành: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về phương pháp giảng dạy tiếng Pháp du lịch, giúp cải tiến chương trình và phương pháp giảng dạy.

  2. Sinh viên ngành ngôn ngữ và du lịch: Giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm ngôn ngữ chuyên ngành, kỹ năng cần thiết và các khó khăn thường gặp trong học tập, từ đó chủ động nâng cao năng lực bản thân.

  3. Nhà quản lý giáo dục đại học: Cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng chính sách đào tạo phù hợp, nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ chuyên ngành phục vụ thị trường lao động.

  4. Doanh nghiệp trong ngành du lịch: Hiểu được trình độ và nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực tiếng Pháp chuyên ngành, từ đó phối hợp hiệu quả với các cơ sở đào tạo trong việc tuyển dụng và đào tạo nhân viên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tiếng Pháp du lịch khác gì so với tiếng Pháp thông thường?
    Tiếng Pháp du lịch tập trung vào từ vựng, cấu trúc và kỹ năng giao tiếp chuyên ngành phục vụ lĩnh vực du lịch, có tính chính xác cao và ít đa nghĩa hơn so với tiếng Pháp thông thường.

  2. Phương pháp mô phỏng toàn diện có ưu điểm gì trong giảng dạy?
    Phương pháp này giúp sinh viên thực hành trong môi trường giả lập các tình huống thực tế, phát triển kỹ năng giao tiếp và hiểu biết văn hóa, tăng tính tương tác và hứng thú học tập.

  3. Khó khăn lớn nhất của sinh viên khi học tiếng Pháp du lịch là gì?
    Sinh viên thường gặp khó khăn trong việc nhớ và sử dụng chính xác từ vựng chuyên ngành do tính monosémie và thiếu môi trường thực hành giao tiếp thực tế.

  4. Làm thế nào để cải thiện tài liệu giảng dạy tiếng Pháp du lịch?
    Cần biên soạn tài liệu dựa trên đặc thù văn hóa và thị trường du lịch Việt Nam, kết hợp tài liệu gốc của người bản ngữ và tài liệu địa phương, đồng thời cập nhật thường xuyên.

  5. Vai trò của giảng viên trong việc nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Pháp du lịch?
    Giảng viên cần không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn và phương pháp giảng dạy, đồng thời phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp để tạo điều kiện thực hành cho sinh viên.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã mô tả chi tiết thực trạng dạy và học tiếng Pháp du lịch tại Khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Pháp, Đại học Ngoại ngữ - ĐHQG Hà Nội trong năm học 2014-2015.
  • Phương pháp mô phỏng toàn diện được đánh giá cao trong việc phát triển kỹ năng giao tiếp và hiểu biết văn hóa cho sinh viên.
  • Các khó khăn chính bao gồm hạn chế về từ vựng chuyên ngành, tài liệu giảng dạy chưa phù hợp và môi trường thực hành còn hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đào tạo trong thời gian 1-3 năm tới.
  • Kêu gọi các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để phát triển chương trình đào tạo tiếng Pháp du lịch đáp ứng nhu cầu thực tế và thị trường lao động.