Luận án tiến sĩ: Đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng hại sắn và hiệu quả kiểm soát bằng ong ký sinh Anagyrus lopezi

• Tác giả: Hoàng Hữu Tình
• Người hướng dẫn: GS. Ngô Đắc Chứng
• Trường học: Đại học Huế - Trường Đại học Sư phạm
• Chuyên ngành: Động vật học
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng hại sắn (Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero, 1977) và khả năng khống chế rệp của ong ký sinh Anagyrus lopezi (De Santis, 1964)
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Huế

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu trên thế giới
• 1.2. Tình hình nghiên cứu côn trùng và nhện hại sắn trên thế giới
• 1.3. Tình hình nghiên cứu về rệp sáp bột hồng hại sắn (Phenacoccus manihoti) trên thế giới
• 2. ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Vật liệu nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 3.1. Thành phần côn trùng và nhện hại sắn ở Quảng Trị
• 3.2. Đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng hại sắn (Phenacoccus manihoti)
• 4. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

Tóm tắt

I. Nghiên cứu đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng hại sắn

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng (Phenacoccus manihoti), một loài gây hại nghiêm trọng trên cây sắn. Các yếu tố như kích thước, khối lượng, thời gian phát dục, tỷ lệ sống sót và khả năng sinh sản của rệp được phân tích trong các điều kiện nhiệt độ và thức ăn khác nhau. Kết quả cho thấy, rệp phát triển tốt nhất ở nhiệt độ từ 25-30°C, với khởi điểm phát dục là 8,18°C. Đặc điểm sinh học này là cơ sở quan trọng để xây dựng các biện pháp kiểm soát hiệu quả.

1.1. Kích thước và khối lượng của rệp sáp bột hồng

Kích thước và khối lượng của rệp sáp bột hồng được đo lường qua các giai đoạn phát triển. Kết quả cho thấy, rệp trưởng thành có kích thước trung bình 2,5 mm và khối lượng khoảng 0,5 mg. Đây là dữ liệu quan trọng để hiểu rõ hơn về vòng đời và khả năng gây hại của loài này.

1.2. Thời gian phát dục và khả năng sinh sản

Thời gian phát dục của rệp sáp bột hồng dao động từ 20-25 ngày tùy thuộc vào điều kiện nhiệt độ. Khả năng sinh sản của rệp cũng được ghi nhận, với mỗi con cái có thể đẻ từ 100-150 trứng. Điều này giải thích tại sao loài rệp này có khả năng gây hại nghiêm trọng trên cây sắn.

II. Khả năng kiểm soát rệp sáp bột hồng bằng ong ký sinh Anagyrus lopezi

Ong ký sinh Anagyrus lopezi được nghiên cứu như một phương pháp kiểm soát sinh học hiệu quả đối với rệp sáp bột hồng. Nghiên cứu tập trung vào khả năng lựa chọn tuổi ký chủ, thời gian phát dục, và tỷ lệ nhân quần thể của ong. Kết quả cho thấy, Anagyrus lopezi có khả năng ký sinh lên đến 80% trên rệp sáp, đặc biệt ở nhiệt độ 25-30°C. Điều này chứng minh tiềm năng lớn của ong trong việc khống chế rệp sáp.

2.1. Khả năng lựa chọn tuổi ký chủ

Anagyrus lopezi có xu hướng lựa chọn rệp non và rệp trưởng thành làm ký chủ. Tỷ lệ ký sinh cao nhất được ghi nhận ở rệp non, với tỷ lệ lên đến 85%. Điều này cho thấy ong có khả năng nhận biết và tấn công các giai đoạn phát triển dễ bị tổn thương nhất của rệp.

2.2. Thời gian phát dục và tỷ lệ nhân quần thể

Thời gian phát dục của Anagyrus lopezi dao động từ 10-15 ngày, tùy thuộc vào điều kiện nhiệt độ. Tỷ lệ nhân quần thể của ong cũng được ghi nhận cao, với mỗi con cái có thể sinh ra từ 50-70 ong con. Điều này giúp duy trì quần thể ong ký sinh và tăng hiệu quả kiểm soát rệp sáp.

III. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu này cung cấp dữ liệu quan trọng về đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng và khả năng kiểm soát bằng ong ký sinh Anagyrus lopezi. Kết quả nghiên cứu không chỉ có ý nghĩa khoa học mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao, giúp xây dựng các biện pháp phòng trừ hiệu quả, giảm thiểu sử dụng thuốc hóa học và bảo vệ môi trường.

3.1. Giá trị khoa học

Nghiên cứu đã làm sáng tỏ các đặc điểm sinh học của rệp sáp bột hồng và Anagyrus lopezi, cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực bảo vệ thực vật và kiểm soát sinh học.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trực tiếp vào việc xây dựng quy trình nhân nuôi và phóng thích Anagyrus lopezi để kiểm soát rệp sáp bột hồng trên cây sắn, giúp giảm thiểu thiệt hại về năng suất và bảo vệ môi trường.