Đặc điểm lâm sàng và yếu tố nguy cơ ở bệnh nhân bệnh động mạch chi dưới mạn tính có đái tháo đường týp 2

• Tác giả: Lê Ngọc Long
• Người hướng dẫn: PGS. Phạm Nguyên Sơn
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Khoa Học Y Dược Lâm Sàng 108
• Chuyên ngành: Nội tim mạch
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng Và Yếu Tố Nguy Cơ Bệnh Động Mạch Chi Dưới Ở Bệnh Nhân Đái Tháo Đường Týp 2
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Tổng quan về BĐMCDMT ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2
• 1.2. Giải phẫu động mạch chi dưới
• 1.3. Khái niệm bệnh động mạch chi dưới mạn tính
• 1.4. Dịch tễ học
• 1.5. Cơ chế bệnh sinh của bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2
• 1.6. Các yếu tố nguy cơ của BĐMCDMT
• 1.7. BĐMCDMT và các biến chứng mạch máu
• 1.8. Biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng của BĐMCDMT
• 1.9. Triệu chứng lâm sàng của bệnh động mạch chi dưới mạn tính
• 1.10. Các phương pháp thăm dò chẩn đoán BĐMCDMT ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2
• 1.11. Tình hình nghiên cứu về BĐMCDMT ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2
• 1.11.1. Các nghiên cứu trên thế giới
• 1.11.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.4.3. Tiến hành nghiên cứu
• 2.4.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4.5. Các quy trình kỹ thuật sử dụng trong nghiên cứu
• 2.4.6. Các tiêu chuẩn sử dụng trong nghiên cứu
• 2.4.7. Chẩn đoán bệnh động mạch chi dưới mạn tính
• 2.4.8. Phân loại giai đoạn lâm sàng của BĐMCDMT
• 2.4.9. Tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường
• 2.4.10. Tiêu chuẩn chẩn đoán THA
• 2.4.11. Tiêu chuẩn và phân loại BMI
• 2.4.12. Tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn Lipid máu
• 2.4.13. Phân loại và ý nghĩa chỉ số ABI
• 2.4.14. Siêu âm động mạch chi dưới
• 2.4.15. Tiêu chuẩn phân loại tổn thương động mạch chi dưới trên hình ảnh chụp động mạch cản quang
• 2.4.16. Tiêu chuẩn chẩn đoán hẹp động mạch cảnh
• 2.4.17. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh mạch máu não
• 2.4.18. Tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh động mạch vành ổn định
• 2.4.19. Xử lý số liệu
• 2.4.20. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, yếu tố nguy cơ và hình ảnh tổn thương động mạch chi dưới của nhóm nghiên cứu
• 3.2.1. Đặc điểm lâm sàng của nhóm nghiên cứu
• 3.2.2. Đặc điểm cận lâm sàng của nhóm nghiên cứu
• 3.2.3. Đặc điểm các yếu tố nguy cơ ở nhóm BĐMCDMT có ĐTĐ týp 2
• 3.2.4. Đặc điểm hình ảnh tổn thương ĐMCD của nhóm nghiên cứu
• 3.2.5. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và các YTNC với đặc điểm tổn thương động mạch chi dưới trên chụp ĐM cản quang qua da ở bệnh nhân BĐMCDMT có đái tháo đường týp 2
• 3.2.6. Liên quan giữa đặc điểm LS, CLS, YTNC với hình thái tổn thương ĐM chi dưới theo phân loại TASC II
• 3.2.7. Liên quan giữa đặc điểm LS, CLS, YTNC với mức độ tổn thương ĐM chi dưới
• 3.2.8. Liên quan giữa đặc điểm LS, CLS, YTNC với số lượng động mạch tổn thương
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm về tuổi và giới
• 4.3. Đặc điểm BMI
• 4.4. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, một số YTNC của bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân BĐMCDMT có đái tháo đường týp 2
• 4.4.1. Đặc điểm lâm sàng của nhóm nghiên cứu
• 4.4.2. Triệu chứng lâm sàng theo phân loại Rutherford
• 4.4.3. Đặc điểm cận lâm sàng ở bệnh nhân BĐMCDMT có ĐTĐ týp 2
• 4.4.4. Một số yếu tố nguy cơ ở nhóm bệnh nhân có ĐTĐ týp 2
• 4.4.5. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và YTNC với đặc điểm tổn thương ĐM chi dưới trên DSA ở bệnh nhân BĐMCDMT có ĐTĐ týp 2
• 4.4.6. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, YTNC với hình thái tổn thương ĐM chi dưới phân loại theo TASC II ở bệnh nhân BĐMCDMT có ĐTĐ týp 2
• 4.4.7. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và YTNC với mức độ tổn thương ĐM chi dưới trên DSA ở bệnh nhân BĐMCDMT có ĐTĐ týp 2
• 4.4.8. Mối liên quan giữa một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và YTNC với số lượng ĐM chi dưới tổn thương trên DSA ở bệnh nhân BĐMCDMT có ĐTĐ týp 2
• 5. MỘT SỐ HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

I. Đặc điểm lâm sàng của bệnh động mạch chi dưới ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2

Bệnh động mạch chi dưới mạn tính (BĐMCDMT) ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 thường có những đặc điểm lâm sàng rõ rệt. Triệu chứng chính bao gồm đau cách hồi, thường xuất hiện khi bệnh nhân đi bộ và giảm khi nghỉ ngơi. Theo phân loại Rutherford, triệu chứng này có thể được chia thành nhiều giai đoạn khác nhau, từ không triệu chứng đến giai đoạn muộn với loét và hoại tử. Đặc biệt, bệnh nhân đái tháo đường thường có nguy cơ cao hơn về các biến chứng như loét bàn chân và cắt cụt chi. Việc phát hiện sớm các triệu chứng này là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời. Nghiên cứu cho thấy rằng tỷ lệ bệnh nhân có triệu chứng đau cách hồi chiếm khoảng 30-50% trong số những người mắc BĐMCDMT có đái tháo đường. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc sàng lọc định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

1.1. Triệu chứng lâm sàng

Triệu chứng lâm sàng của BĐMCDMT ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 thường rất đa dạng. Đau cách hồi là triệu chứng điển hình, xảy ra khi bệnh nhân đi bộ và giảm khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, bệnh nhân có thể gặp phải các triệu chứng khác như tê bì, lạnh chân, và màu sắc da thay đổi. Những triệu chứng này có thể bị che lấp do tổn thương thần kinh ngoại vi, khiến bệnh nhân không nhận thức được tình trạng của mình. Theo một nghiên cứu, khoảng 70% bệnh nhân đái tháo đường có tổn thương thần kinh ngoại vi không có triệu chứng rõ ràng, dẫn đến việc chẩn đoán muộn và tăng nguy cơ biến chứng. Việc theo dõi và đánh giá triệu chứng lâm sàng là rất cần thiết để cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhân.

II. Các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh động mạch chi dưới

Các yếu tố nguy cơ (yếu tố nguy cơ) của BĐMCDMT ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 rất đa dạng và phức tạp. Một số yếu tố chính bao gồm tuổi tác, giới tính, chỉ số khối cơ thể (BMI), tăng huyết áp, và rối loạn lipid máu. Nghiên cứu cho thấy rằng bệnh nhân đái tháo đường có nguy cơ mắc BĐMCDMT cao gấp 2-4 lần so với những người không mắc bệnh. Đặc biệt, những bệnh nhân có chỉ số HbA1c cao có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ này có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân. Các biện pháp can thiệp như thay đổi lối sống, điều trị thuốc và theo dõi định kỳ là rất cần thiết để quản lý hiệu quả tình trạng này.

2.1. Tình trạng sức khỏe tổng quát

Tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân có ảnh hưởng lớn đến nguy cơ mắc BĐMCDMT. Các bệnh lý đi kèm như tăng huyết áp và rối loạn lipid máu thường gặp ở bệnh nhân đái tháo đường, làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu. Nghiên cứu cho thấy rằng khoảng 60% bệnh nhân đái tháo đường có tăng huyết áp, và gần 50% có rối loạn lipid máu. Việc kiểm soát các yếu tố này thông qua chế độ ăn uống hợp lý, tập thể dục thường xuyên và sử dụng thuốc điều trị là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc BĐMCDMT mà còn cải thiện sức khỏe tổng quát của bệnh nhân.

III. Biến chứng và ảnh hưởng của bệnh động mạch chi dưới

Biến chứng của BĐMCDMT ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2 có thể rất nghiêm trọng, bao gồm loét bàn chân, hoại tử và cắt cụt chi. Những biến chứng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động lớn đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Theo một nghiên cứu, tỷ lệ cắt cụt chi ở bệnh nhân đái tháo đường có BĐMCDMT cao gấp 10 lần so với những người không mắc bệnh. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời các biến chứng này là rất quan trọng để giảm thiểu hậu quả nghiêm trọng. Các biện pháp phòng ngừa như chăm sóc bàn chân, kiểm tra định kỳ và giáo dục bệnh nhân về các dấu hiệu cảnh báo là cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bệnh nhân.

3.1. Tác động đến chất lượng cuộc sống

Bệnh động mạch chi dưới mạn tính có thể gây ra những tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Nhiều bệnh nhân phải đối mặt với đau đớn, khó khăn trong việc di chuyển và giảm khả năng tham gia vào các hoạt động hàng ngày. Nghiên cứu cho thấy rằng bệnh nhân có BĐMCDMT thường có mức độ lo âu và trầm cảm cao hơn, ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tinh thần. Việc cung cấp hỗ trợ tâm lý và giáo dục bệnh nhân về cách quản lý bệnh là rất quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống cho họ.