Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hiệu quả dẫn lưu nang giả tụy qua thành dạ dày dưới hướng dẫn siêu âm nội soi

• Tác giả: Ngô Phương Minh Thuận
• Người hướng dẫn: TS. Dương Minh Thắng
• Trường học: Viện Nghiên Cứu Khoa Học Y Dược Lâm Sàng 108
• Chuyên ngành: Nội Tiêu Hóa
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Sàng, Cận Lâm Sàng Và Kết Quả Dẫn Lưu Nang Giả Tụy Qua Thành Dạ Dày Dưới Hướng Dẫn Của Siêu Âm Nội Soi
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. SƠ LƯỢC GIẢI PHẪU LIÊN QUAN VÀ SINH LÝ TỤY
• 1.2. NGUYÊN NHÂN, GIẢI PHẪU BỆNH VÀ CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT NANG GIẢ TỤY
• 1.3. LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG, PHÂN LOẠI VÀ DIỄN TIẾN NANG GIẢ TỤY
• 1.4. ĐIỀU TRỊ NANG GIẢ TỤY
• 1.5. KẾT QUẢ CÁC NGHIÊN CỨU TRONG VÀ NGOÀI NƯỚC
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.4.3. Phương tiện nghiên cứu
• 2.4.4. Các bước tiến hành nghiên cứu
• 2.4.5. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.4.6. Phân tích và xử lý số liệu
• 2.4.7. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Đặc điểm về giới
• 3.1.2. Đặc điểm về tuổi
• 3.1.3. Phân bố nhóm tuổi theo giới tính
• 3.1.4. Phân bố theo nghề nghiệp
• 3.1.5. Các nguyên nhân của nang giả tụy
• 3.2. LÂM SÀNG & CẬN LÂM SÀNG NANG GIẢ TỤY
• 3.2.1. Triệu chứng lâm sàng
• 3.2.2. Đặc điểm xét nghiệm cận lâm sàng
• 3.3. ĐẶC ĐIỂM VỀ CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH NANG GIẢ TỤY
• 3.3.1. Siêu âm bụng
• 3.3.2. Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng
• 3.3.3. Siêu âm nội soi
• 3.4. KẾT QUẢ DẪN LƯU NGT QUA SANS
• 3.4.1. Kết quả về kỹ thuật dẫn lưu NGT qua SANS
• 3.4.2. Kết quả về điều trị thành công về lâm sàng
• 3.4.3. Đặc điểm về kỹ thuật. Tai biến, biến chứng của thủ thuật
• 3.4.4. Tác dụng phụ không mong muốn sau thủ thuật
• 3.4.5. Thời gian nằm viện sau thủ thuật
• 3.4.6. Thời gian đặt stent hay thời gian rút stent sau thủ thuật
• 3.4.7. Tái phát nang giả tụy và phương thức điều trị
• 3.5. MỐI LIÊN QUAN ĐẾN KẾT QUẢ DẪN LƯU
• 3.5.1. Mối liên quan giữa kích thước nang / CLVT và thời gian rút stent
• 3.5.2. Mối liên quan giữa nguyên nhân và thời gian rút stent
• 3.5.3. Mối liên quan tính chất dịch NGT/SANS và thời gian rút stent
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM NGHIÊN CỨU
• 4.1.1. Tuổi và giới tính
• 4.1.2. Nguyên nhân gây nang giả tụy
• 4.2. LÂM SÀNG VÀ CẬN LẬM SÀNG NANG GIẢ TỤY
• 4.2.1. Đặc điểm lâm sàng nang giả tụy
• 4.2.2. Xét nghiệm cận lâm sàng nang giả tụy
• 4.3. ĐẶC ĐIỂM VỀ CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH
• 4.3.1. Siêu âm ổ bụng
• 4.3.2. Chụp cắt lớp vi tính
• 4.3.3. Siêu âm nội soi
• 4.3.4. Nội soi dạ dày – tá tràng
• 4.3.5. Kết quả xét nghiệm dịch nang giả tụy
• 4.4. KẾT QUẢ DẪN LƯU NANG GIẢ TỤY QUA SIÊU ÂM NỘI SOI
• 4.4.1. Tỷ lệ thành công về kỹ thuật
• 4.4.2. Tỷ lệ điều trị thành công về lâm sàng
• 4.5. MỘT SỐ BÀN LUẬN VỀ MẶT KỸ THUẬT
• 4.5.1. Số lượng, loại stent và vị trí đặt stent dẫn lưu nang giả tụy
• 4.5.2. Thời gian thực hiện thủ thuật
• 4.6. BIẾN CHỨNG VÀ TÁC DỤNG PHỤ KHÔNG MONG MUỐN
• 4.6.1. Biến chứng chung
• 4.6.2. Tác dụng phụ không mong muốn
• 4.7. THEO DÕI & ĐIỀU TRỊ NANG GIẢ TỤY TÁI PHÁT
• 4.7.1. Thời gian nằm viện
• 4.7.2. Thời gian đặt stent
• 4.7.3. Tái phát và kết quả điều trị nang giả tụy tái phát
• DANH MỤC CÁC BÀI BÁO LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nang giả tụy

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng của nang giả tụy, một bệnh lý phổ biến trong các tổn thương dạng nang của tụy. Nang giả tụy thường hình thành sau viêm tụy cấp hoặc mạn tính, chiếm khoảng 90% các trường hợp. Các triệu chứng lâm sàng bao gồm đau bụng, buồn nôn, và các dấu hiệu chèn ép cơ quan lân cận. Cận lâm sàng, các xét nghiệm huyết học và sinh hóa như amylase máu và nước tiểu thường tăng cao. Chẩn đoán hình ảnh bằng siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CLVT), và siêu âm nội soi (SANS) giúp xác định vị trí, kích thước và đặc điểm dịch nang.

1.1. Triệu chứng lâm sàng

Các triệu chứng lâm sàng của nang giả tụy thường không đặc hiệu, bao gồm đau bụng vùng thượng vị, buồn nôn, và nôn. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể có dấu hiệu chèn ép như vàng da, tắc ruột, hoặc khó thở do nang lớn chèn ép vào các cơ quan lân cận. Các triệu chứng này thường xuất hiện sau viêm tụy cấp hoặc mạn tính, và cần được phân biệt với các bệnh lý khác như ung thư tụy hoặc nang thật.

1.2. Chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nang giả tụy. Siêu âm bụng giúp phát hiện nang với độ nhạy cao, nhưng chụp cắt lớp vi tính (CLVT) và siêu âm nội soi (SANS) cung cấp thông tin chi tiết hơn về vị trí, kích thước, và đặc điểm dịch nang. SANS đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá mối liên quan giữa nang và thành dạ dày, hỗ trợ quyết định phương pháp điều trị.

II. Kết quả dẫn lưu nang giả tụy qua thành dạ dày bằng siêu âm nội soi

Phương pháp dẫn lưu nang giả tụy qua thành dạ dày dưới hướng dẫn của siêu âm nội soi (SANS) đã được nghiên cứu và đánh giá kỹ lưỡng. Kết quả cho thấy tỷ lệ thành công về kỹ thuật và lâm sàng cao, với ít biến chứng. Kỹ thuật SANS cho phép dẫn lưu dịch nang một cách hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ tái phát và các biến chứng như nhiễm trùng hoặc thủng thành dạ dày. Thời gian nằm viện sau thủ thuật ngắn, và bệnh nhân có thể hồi phục nhanh chóng.

2.1. Kỹ thuật siêu âm nội soi

Kỹ thuật siêu âm nội soi (SANS) được sử dụng để dẫn lưu nang giả tụy qua thành dạ dày. Quy trình bao gồm việc xác định vị trí nang, chọc hút dịch nang, và đặt stent để dẫn lưu. SANS cung cấp hình ảnh rõ nét, giúp bác sĩ thực hiện thủ thuật một cách chính xác và an toàn. Kỹ thuật này đặc biệt hiệu quả với các nang lớn hoặc có vị trí khó tiếp cận.

2.2. Kết quả điều trị

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thành công về kỹ thuật và lâm sàng của phương pháp dẫn lưu nang giả tụy qua SANS đạt trên 90%. Các biến chứng như nhiễm trùng, thủng thành dạ dày, hoặc tái phát nang đều ở mức thấp. Thời gian nằm viện trung bình sau thủ thuật là 3-5 ngày, và bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt bình thường nhanh chóng.

III. Biến chứng và theo dõi sau điều trị

Mặc dù phương pháp dẫn lưu nang giả tụy qua SANS có tỷ lệ thành công cao, nhưng vẫn tồn tại một số biến chứng cần được theo dõi chặt chẽ. Các biến chứng phổ biến bao gồm nhiễm trùng, thủng thành dạ dày, và tái phát nang. Theo dõi sau điều trị bao gồm đánh giá lâm sàng, xét nghiệm, và chẩn đoán hình ảnh để phát hiện sớm các biến chứng và đảm bảo hiệu quả điều trị lâu dài.

3.1. Biến chứng sau thủ thuật

Các biến chứng sau dẫn lưu nang giả tụy qua SANS bao gồm nhiễm trùng, thủng thành dạ dày, và tái phát nang. Nhiễm trùng có thể xảy ra do vi khuẩn từ dịch nang hoặc từ dụng cụ y tế. Thủng thành dạ dày là biến chứng hiếm gặp nhưng cần được xử lý kịp thời. Tái phát nang thường liên quan đến việc dẫn lưu không triệt để hoặc do nguyên nhân gốc rễ chưa được giải quyết.

3.2. Theo dõi sau điều trị

Theo dõi sau điều trị bao gồm đánh giá lâm sàng, xét nghiệm máu, và chẩn đoán hình ảnh định kỳ. Siêu âm và CLVT được sử dụng để theo dõi kích thước nang và phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát. Bệnh nhân cần được hướng dẫn về chế độ ăn uống và sinh hoạt để giảm nguy cơ tái phát và các biến chứng khác.