Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng siêu âm, cộng hưởng từ khớp gối ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối

• Tác giả: Nguyễn Thị Thanh Phượng
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Vĩnh Ngọc
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Nội xương khớp
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng siêu âm, cộng hưởng từ khớp gối trong thoái hóa khớp gối
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đại cƣơng bệnh thoái hoá khớp gối
• 1.2. Định nghĩa thoái hoá khớp
• 1.3. Dịch tễ học thoái hoá khớp gối
• 1.4. Phân loại thoái hóa khớp gối
• 1.5. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
• 1.5.1. Nguyên nhân thoái hóa khớp
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Cỡ mẫu và chọn mẫu nghiên cứu
• 2.7. Các biến số nghiên cứu
• 2.8. Kỹ thuật thu thập thông tin
• 2.9. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.10. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, siêu âm và cộng hưởng từ khớp gối ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối
• 3.2. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
• 3.3. Triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân thoái hóa khớp gối
• 3.4. Triệu chứng cận lâm sàng ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối
• 3.5. Liên quan giữa biểu hiện lâm sàng, các yếu tố nguy cơ với đặc điểm tổn thương khớp dựa trên siêu âm và cộng hưởng từ
• 3.6. Liên quan giữa thang điểm VAS với một số đặc điểm lâm sàng
• 3.7. Liên quan giữa đặc điểm Xquang và biểu hiện lâm sàng
• 3.8. Liên quan giữa đặc điểm siêu âm và biểu hiện lâm sàng
• 3.9. Liên quan giữa đặc điểm cộng hưởng từ và biểu hiện lâm sàng
• 3.10. Liên quan giữa các đặc điểm Xquang, siêu âm và cộng hưởng từ
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân THK gối
• 4.2. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu
• 4.3. Triệu chứng lâm sàng thoái hóa khớp gối
• 4.4. Triệu chứng cận lâm sàng ở bệnh nhân thoái hoá khớp gối
• 4.5. Phân tích mối liên quan giữa biểu hiện lâm sàng, yếu tố nguy cơ và đặc điểm tổn thương khớp dựa vào siêu âm và cộng hưởng từ
• 4.6. Liên quan giữa các triệu chứng lâm sàng
• 4.7. Liên quan giữa đặc điểm Xquang và biểu hiện lâm sàng
• 4.8. Liên quan giữa đặc điểm siêu âm và biểu hiện lâm sàng
• 4.9. Liên quan giữa đặc điểm cộng hưởng từ với biểu hiện lâm sàng
• 4.10. Liên quan giữa đặc điểm Xquang, siêu âm và cộng hưởng từ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Đặc điểm lâm sàng

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm lâm sàng của bệnh nhân thoái hóa khớp gối, bao gồm các triệu chứng như đau khớp, cứng khớp, và hạn chế vận động. Các triệu chứng này thường xuất hiện ở giai đoạn muộn của bệnh, khi tổn thương sụn khớp đã tiến triển nặng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng có sự không tương xứng giữa mức độ đau và tổn thương trên Xquang, điều này cho thấy cần có các phương pháp chẩn đoán chính xác hơn như siêu âm khớp gối và cộng hưởng từ khớp gối để đánh giá toàn diện tình trạng bệnh.

1.1. Triệu chứng đau khớp

Triệu chứng đau khớp là dấu hiệu phổ biến nhất ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu sử dụng thang điểm VAS để đánh giá mức độ đau, cho thấy mối liên quan giữa đau và các yếu tố như tuổi tác, chỉ số BMI, và lệch trục khớp. Điều này giúp xác định các yếu tố nguy cơ và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

1.2. Cứng khớp và hạn chế vận động

Cứng khớp và hạn chế vận động là những triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu chỉ ra rằng các triệu chứng này có liên quan đến mức độ tổn thương sụn khớp được phát hiện qua siêu âm và cộng hưởng từ. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chẩn đoán sớm để ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

II. Đặc điểm cận lâm sàng

Nghiên cứu đánh giá các đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân thoái hóa khớp gối, bao gồm các xét nghiệm máu và dịch khớp. Các chỉ số như CRP, RF, và IL-1β được sử dụng để đánh giá mức độ viêm và tổn thương khớp. Kết quả cho thấy sự gia tăng các chỉ số này có liên quan đến mức độ nặng của bệnh, giúp hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi tiến triển bệnh.

2.1. Xét nghiệm máu

Các xét nghiệm máu như CRP và RF được sử dụng để đánh giá mức độ viêm và tổn thương khớp. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự gia tăng các chỉ số này có liên quan đến mức độ nặng của thoái hóa khớp gối, giúp hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi tiến triển bệnh.

2.2. Xét nghiệm dịch khớp

Xét nghiệm dịch khớp giúp phát hiện các cytokine tiền viêm như IL-1β và TNF-α, là những yếu tố quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của thoái hóa khớp gối. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự gia tăng các cytokine này có liên quan đến mức độ tổn thương sụn khớp, giúp đánh giá chính xác tình trạng bệnh.

III. Siêu âm khớp gối

Nghiên cứu sử dụng siêu âm khớp gối để đánh giá các tổn thương cấu trúc như gai xương, tràn dịch khớp, và tổn thương sụn khớp. Kết quả cho thấy siêu âm có độ nhạy cao trong phát hiện các tổn thương sớm, giúp chẩn đoán sớm và theo dõi tiến triển của thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa các tổn thương trên siêu âm và triệu chứng lâm sàng, giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

3.1. Tổn thương sụn khớp

Siêu âm khớp gối giúp phát hiện các tổn thương sụn khớp ở giai đoạn sớm, khi chưa có biểu hiện trên Xquang. Nghiên cứu chỉ ra rằng các tổn thương sụn khớp có liên quan đến mức độ đau và hạn chế vận động, giúp đưa ra phương pháp điều trị kịp thời.

3.2. Tràn dịch khớp

Siêu âm có độ nhạy cao trong phát hiện tràn dịch khớp, một dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu chỉ ra rằng tràn dịch khớp có liên quan đến mức độ viêm và tổn thương khớp, giúp hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi tiến triển bệnh.

IV. Cộng hưởng từ khớp gối

Nghiên cứu sử dụng cộng hưởng từ khớp gối để đánh giá các tổn thương cấu trúc như phù tủy xương, tổn thương sụn chêm, và kén xương. Kết quả cho thấy cộng hưởng từ có độ chính xác cao trong phát hiện các tổn thương sớm, giúp chẩn đoán sớm và theo dõi tiến triển của thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu cũng chỉ ra mối liên quan giữa các tổn thương trên cộng hưởng từ và triệu chứng lâm sàng, giúp đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

4.1. Phù tủy xương

Cộng hưởng từ giúp phát hiện phù tủy xương, một dấu hiệu quan trọng trong thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu chỉ ra rằng phù tủy xương có liên quan đến mức độ đau và tổn thương khớp, giúp đánh giá chính xác tình trạng bệnh.

4.2. Tổn thương sụn chêm

Cộng hưởng từ có độ chính xác cao trong phát hiện tổn thương sụn chêm, một dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân thoái hóa khớp gối. Nghiên cứu chỉ ra rằng tổn thương sụn chêm có liên quan đến mức độ hạn chế vận động, giúp đưa ra phương pháp điều trị kịp thời.

V. Chẩn đoán và điều trị thoái hóa khớp gối

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chẩn đoán sớm thoái hóa khớp gối thông qua các phương pháp như siêu âm và cộng hưởng từ. Các phương pháp điều trị bao gồm sử dụng thuốc giảm đau, vật lý trị liệu, và phẫu thuật thay khớp trong trường hợp nặng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc phát hiện sớm các tổn thương cấu trúc giúp cải thiện hiệu quả điều trị và ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

5.1. Chẩn đoán sớm

Chẩn đoán sớm thoái hóa khớp gối thông qua siêu âm và cộng hưởng từ giúp phát hiện các tổn thương cấu trúc ở giai đoạn sớm, khi chưa có biểu hiện lâm sàng. Điều này giúp đưa ra phương pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa tiến triển của bệnh.

5.2. Phương pháp điều trị

Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối bao gồm sử dụng thuốc giảm đau, vật lý trị liệu, và phẫu thuật thay khớp trong trường hợp nặng. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc phát hiện sớm các tổn thương cấu trúc giúp cải thiện hiệu quả điều trị và ngăn ngừa tiến triển của bệnh.