Đặc điểm hình thái khớp thái dương hàm không triệu chứng ở người Việt trưởng thành qua hình ảnh CT chùm tia hình nón

• Tác giả: Nguyễn Văn Lân
• Người hướng dẫn: Ngô Thị Quỳnh Lan
• Trường học: Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Răng - Hàm - Mặt
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm hình thái khớp thái dương hàm không triệu chứng ở người Việt trưởng thành qua hình ảnh CT chùm tia hình nón
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Giải phẫu khớp thái dương hàm
• 1.2. Kỹ thuật hình ảnh khớp thái dương hàm
• 1.3. CBCT khảo sát khớp thái dương hàm
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Phương tiện nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp thu thập dữ liệu
• 2.5. Dữ liệu ở tư thế lồng múi tối đa
• 2.6. Dữ liệu ở tư thế há tối đa
• 2.7. Các biến số nghiên cứu
• 2.8. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.9. Kiểm soát sai lệch thông tin. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ
• 3.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu
• 3.2. Các đặc điểm về lồi cầu
• 3.3. Các đặc điểm về hõm khớp
• 3.4. Các đặc điểm về lồi khớp
• 3.5. Tương quan giữa các đặc điểm hình thái lồi cầu, hõm khớp và lồi khớp
• 3.6. Vị trí lồi cầu ở tư thế LMTĐ
• 3.7. Vị trí lồi cầu ở tư thế há tối đa
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Mẫu nghiên cứu
• 4.2. Phương pháp nghiên cứu
• 4.3. Khảo sát các đặc điểm về lồi cầu
• 4.4. Vị trí lồi cầu tư thế lồng múi tối đa
• 4.5. Vị trí của lồi cầu ở tư thế há tối đa
• Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
• HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• Đặc điểm hình thái lồi cầu xương hàm dưới
• Đặc điểm hình thái hõm khớp, lồi khớp
• Vị trí lồi cầu xương hàm dưới
• DANH MỤC CÁC BÀI BÁO LIÊN QUAN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 1. Phiếu khám khớp thái dương hàm
• Phụ lục 2. Trang thông tin cho người tham gia nghiên cứu
• Phụ lục 3. Phiếu đồng ý tham gia nghiên cứu
• Phụ lục 4. Chấp thuận của Hội đồng Đạo đức trong nghiên cứu y sinh học
• Phụ lục 5. Danh sách mẫu nghiên cứu

I. Giải phẫu và hình thái khớp thái dương hàm

Khớp thái dương hàm (TDH) là một trong những khớp phức tạp nhất trong cơ thể, bao gồm các thành phần như lồi cầu xương hàm dưới, hõm khớp, lồi khớp, đĩa khớp, và hệ thống dây chằng. Hình thái khớp thái dương hàm được nghiên cứu kỹ lưỡng qua các kỹ thuật hình ảnh hiện đại như hình ảnh CT chùm tia hình nón (CBCT). CBCT cho phép quan sát chi tiết các cấu trúc xương và mô mềm, giúp đánh giá chính xác các đặc điểm hình thái của khớp. Nghiên cứu này tập trung vào khớp thái dương hàm không triệu chứng ở người Việt trưởng thành, nhằm xác định các đặc điểm hình thái bình thường của khớp, làm cơ sở cho việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan.

1.1. Cấu trúc lồi cầu xương hàm dưới

Lồi cầu xương hàm dưới có hình dạng bầu dục, với trục dài theo hướng ngoài - trong và trục ngắn theo hướng trước - sau. Hình thái lồi cầu được đánh giá qua các phép đo chiều dài, chiều rộng, và góc nghiêng. CBCT cho phép đo đạc chính xác các thông số này, giúp xác định các biến thể bình thường và bất thường của lồi cầu.

1.2. Hõm khớp và lồi khớp

Hõm khớp và lồi khớp là hai thành phần quan trọng của khớp thái dương hàm. Hõm khớp có dạng lõm, tương ứng với hình dạng lồi của lồi cầu. Lồi khớp là gờ xương có hướng chếch vào trong và ra sau. Hình ảnh CBCT cho phép đánh giá chi tiết hình dạng, kích thước, và tương quan giữa các thành phần này, giúp hiểu rõ hơn về cơ chế vận động của khớp.

II. Phương pháp nghiên cứu và kỹ thuật hình ảnh

Nghiên cứu sử dụng hình ảnh CT chùm tia hình nón (CBCT) để khảo sát đặc điểm hình thái khớp thái dương hàm ở người Việt trưởng thành không triệu chứng. CBCT là kỹ thuật hình ảnh hiện đại, cho phép tạo dựng hình ảnh 3D với độ phân giải cao và liều bức xạ thấp. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập dữ liệu ở hai tư thế: lồng múi tối đa và há tối đa, nhằm đánh giá vị trí và sự di chuyển của lồi cầu trong hõm khớp.

2.1. Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế theo phương pháp mô tả, với mẫu nghiên cứu là người Việt trưởng thành không có triệu chứng lâm sàng liên quan đến khớp thái dương hàm. Dữ liệu được thu thập từ các hình ảnh CBCT, sau đó phân tích các đặc điểm hình thái của lồi cầu, hõm khớp, và lồi khớp.

2.2. Phương pháp xử lý dữ liệu

Dữ liệu hình ảnh được xử lý bằng các phần mềm chuyên dụng, cho phép đo đạc chính xác các thông số hình thái. Các biến số nghiên cứu bao gồm kích thước lồi cầu, hình dạng hõm khớp, và vị trí lồi cầu ở hai tư thế khác nhau. Kết quả được phân tích thống kê để xác định các đặc điểm chung và biến thể bình thường của khớp.

III. Kết quả và ý nghĩa nghiên cứu

Nghiên cứu đã xác định được các đặc điểm hình thái khớp thái dương hàm ở người Việt trưởng thành không triệu chứng. Kết quả cho thấy sự đa dạng trong hình dạng và kích thước của lồi cầu, hõm khớp, và lồi khớp. Hình ảnh CBCT đã chứng minh tính hiệu quả trong việc đánh giá chi tiết các cấu trúc xương của khớp, cung cấp dữ liệu quan trọng cho việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan.

3.1. Đặc điểm hình thái lồi cầu

Kết quả nghiên cứu cho thấy lồi cầu có hình dạng đa dạng, từ hình bầu dục đến hình tròn. Kích thước lồi cầu cũng có sự biến đổi đáng kể giữa các cá thể. Hình ảnh CBCT cho phép đo đạc chính xác các thông số này, giúp xác định các biến thể bình thường và bất thường của lồi cầu.

3.2. Vị trí lồi cầu trong hõm khớp

Nghiên cứu cũng xác định vị trí của lồi cầu trong hõm khớp ở hai tư thế: lồng múi tối đa và há tối đa. Kết quả cho thấy sự di chuyển của lồi cầu phụ thuộc vào hình dạng và kích thước của hõm khớp. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá chức năng vận động của khớp.

IV. Ứng dụng thực tiễn và hạn chế

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu tham khảo về đặc điểm hình thái khớp thái dương hàm ở người Việt trưởng thành không triệu chứng. Kết quả nghiên cứu có thể được ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến khớp. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng có một số hạn chế, như cỡ mẫu nhỏ và thiếu dữ liệu về các nhóm tuổi khác nhau.

4.1. Ứng dụng trong chẩn đoán

Kết quả nghiên cứu cung cấp dữ liệu tham khảo quan trọng cho việc chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến khớp thái dương hàm. Hình ảnh CBCT cho phép đánh giá chi tiết các cấu trúc xương, giúp phát hiện sớm các bất thường và can thiệp kịp thời.

4.2. Hạn chế của nghiên cứu

Nghiên cứu có một số hạn chế, như cỡ mẫu nhỏ và thiếu dữ liệu về các nhóm tuổi khác nhau. Điều này có thể ảnh hưởng đến tính đại diện của kết quả nghiên cứu. Cần có thêm các nghiên cứu với cỡ mẫu lớn hơn để khẳng định các kết quả này.