Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và giá trị cắt lớp vi tính ngực trong đánh giá nốt đơn độc phổi kích thước trên 8mm

• Tác giả: Hoàng Văn Lương
• Người hướng dẫn: PGS. Lâm Khánh
• Trường học: Viện Nghiên cứu Khoa học Y Dược Lâm sàng 108
• Chuyên ngành: Chẩn đoán hình ảnh
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm hình ảnh và giá trị cắt lớp vi tính ngực trong đánh giá nốt đơn độc phổi trên 8mm
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ NỐT ĐƠN ĐỘC Ở PHỔI
• 1.1. Đặc điểm chung
• 1.2. Các tổn thương biểu hiện là nốt đơn độc ở phổi hay gặp trên CLVT
• 1.3. Đặc điểm nốt đơn độc ở phổi trên CLVT
• 1.3.1. Đặc điểm hình thái
• 1.4. Triệu chứng lâm sàng
• 1.5. Tiếp cận chẩn đoán nốt đơn độc ở phổi
• 1.5.1. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh
• 1.5.2. Chiến lược chẩn đoán, theo dõi nốt đơn độc ở phổi
• 1.6. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam
• 1.6.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 1.6.2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam
• 2. CHƯƠNG II: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
• 2.2. Phương pháp
• 2.3. Phương tiện
• 2.4. Các bước tiến hành và nội dung nghiên cứu
• 2.5. Qui trình kỹ thuật chụp CLVT
• 2.6. Xử lý hình ảnh
• 2.7. Xử lý số liệu
• 2.8. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG III: ĐẶC ĐIỂM CHUNG
• 3.1. Tỷ lệ nam /nữ theo nhóm tuổi
• 3.2. Triệu chứng lâm sàng
• 3.3. Tiền sử hút thuốc
• 3.4. Đặc điểm nốt đơn độc ở phổi trên CLVT
• 3.5. Kích thước nốt phổi với GPB
• 3.6. Hình dạng nốt phổi
• 3.7. Mật độ nốt phổi
• 3.8. Đặc điểm khác trong nốt phổi
• 3.9. Đặc điểm đường bờ nốt phổi
• 3.10. Vị trí nốt phổi
• 3.11. Sự ngấm thuốc cản quang của nốt phổi sau tiêm tĩnh mạch
• 3.12. Phân tích mối tương quan hồi qui đơn biến các đặc điểm hình thái nốt phổi so với GPB
• 3.13. Mối tương quan hồi qui đa biến giữa các đặc điểm hình thái nốt phổi so với GPB
• 3.14. Giá trị của CLVT so với GPB
• 3.15. Giá trị của CLVT pha muộn trong chẩn đoán nốt đơn độc ở phổi lành hay ác tính so với GPB
• 3.16. Giá trị của CLVT động so với GPB
• 3.17. Giá trị của CLVT pha muộn so với phẫu thuật
• 3.18. Giá trị của từng đặc điểm hình thái nốt phổi so với GPB
• 4. CHƯƠNG IV: VỀ ĐẶC ĐIỂM CHUNG
• 4.1. Tuổi và giới
• 4.2. Triệu chứng lâm sàng ở những bệnh nhân có nốt đơn độc ở phổi
• 4.3. Tiền sử hút thuốc lá
• 4.4. Đặc điểm hình thái nốt phổi
• 4.5. Kích thước
• 4.6. Mật độ nốt phổi
• 4.7. Các đặc điểm khác trong nốt phổi
• 4.8. Hình dạng và đường bờ
• 4.9. Vị trí nốt phổi
• 4.10. Giá trị của cắt lớp vi tính
• 4.11. Giá trị của CLVT pha muộn so với GPB
• 4.12. Giá trị của CLVT động so với GPB
• 4.13. Giá trị của CLVT so với phẫu thuật
• 4.14. Giá trị của từng đặc điểm hình thái nốt phổi đơn độc
• KẾT LUẬN
• KIẾN NGHỊ
• CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Hình ảnh vi tính ngực

Hình ảnh vi tính ngực là công cụ chính trong đánh giá nốt đơn độc phổi trên 8mm. Phương pháp này cung cấp độ phân giải cao, giúp xác định rõ các đặc điểm hình thái của nốt phổi. Cắt lớp vi tính (CLVT) cho phép phân tích chi tiết kích thước, hình dạng, mật độ và vị trí của nốt phổi. Đặc biệt, CLVT pha muộn (sau tiêm thuốc cản quang 60 giây) được ưu tiên do khả năng đánh giá sự ngấm thuốc cản quang, một yếu tố quan trọng trong chẩn đoán phân biệt lành tính và ác tính.

1.1. Đặc điểm hình ảnh phổi

Đặc điểm hình ảnh phổi trên CLVT bao gồm kích thước, hình dạng, mật độ và vị trí của nốt phổi. Kích thước nốt phổi trên 8mm có tỷ lệ ác tính cao, đặc biệt khi kết hợp với các đặc điểm như đường bờ nham nhở, hình dạng đa cung. Mật độ nốt phổi cũng là yếu tố quan trọng, với các nốt đặc và bán đặc thường liên quan đến ung thư. Vị trí nốt phổi ở thùy trên, đặc biệt thùy trên phổi phải, cũng là dấu hiệu gợi ý ác tính.

1.2. Giá trị cắt lớp vi tính

Giá trị cắt lớp vi tính trong đánh giá nốt đơn độc phổi trên 8mm được thể hiện qua khả năng phân biệt lành tính và ác tính. CLVT pha muộn cho phép đánh giá sự ngấm thuốc cản quang, với mức độ ngấm thuốc trên 15HU thường gợi ý ác tính. Ngoài ra, CLVT động (dynamic CT) cũng được sử dụng để theo dõi sự thay đổi tỷ trọng nốt phổi qua các thời điểm, giúp tăng độ chính xác trong chẩn đoán.

II. Đánh giá nốt đơn độc phổi

Đánh giá nốt đơn độc phổi trên 8mm đòi hỏi sự kết hợp giữa các đặc điểm hình ảnh và lâm sàng. Chẩn đoán nốt phổi dựa trên kích thước, hình dạng, mật độ và sự ngấm thuốc cản quang. Các nốt phổi có kích thước lớn, đường bờ không đều, mật độ đặc và ngấm thuốc cản quang mạnh thường có nguy cơ ác tính cao. CLVT pha muộn và CLVT động là hai phương pháp chính giúp xác định bản chất của nốt phổi.

2.1. Đặc điểm nốt phổi trên 8mm

Nốt phổi trên 8mm có tỷ lệ ác tính cao hơn so với các nốt nhỏ hơn. Các đặc điểm như hình dạng đa cung, đường bờ nham nhở và mật độ đặc là những dấu hiệu gợi ý ác tính. Vị trí nốt phổi ở thùy trên, đặc biệt thùy trên phổi phải, cũng là yếu tố nguy cơ. CLVT pha muộn giúp đánh giá sự ngấm thuốc cản quang, với mức độ ngấm thuốc trên 15HU thường liên quan đến ung thư.

2.2. Phương pháp chẩn đoán

Phương pháp chẩn đoán nốt đơn độc phổi bao gồm CLVT pha muộn và CLVT động. CLVT pha muộn cho phép đánh giá sự ngấm thuốc cản quang, trong khi CLVT động theo dõi sự thay đổi tỷ trọng nốt phổi qua các thời điểm. Các phương pháp này giúp tăng độ chính xác trong chẩn đoán phân biệt lành tính và ác tính, từ đó đưa ra quyết định điều trị phù hợp.

III. Giá trị cắt lớp vi tính ngực

Giá trị cắt lớp vi tính ngực trong đánh giá nốt đơn độc phổi trên 8mm được thể hiện qua khả năng phân biệt lành tính và ác tính. CLVT pha muộn và CLVT động là hai phương pháp chính giúp xác định bản chất của nốt phổi. CLVT pha muộn cho phép đánh giá sự ngấm thuốc cản quang, với mức độ ngấm thuốc trên 15HU thường gợi ý ác tính. CLVT động theo dõi sự thay đổi tỷ trọng nốt phổi qua các thời điểm, giúp tăng độ chính xác trong chẩn đoán.

3.1. CLVT pha muộn

CLVT pha muộn là phương pháp chính trong đánh giá nốt đơn độc phổi trên 8mm. Phương pháp này cho phép đánh giá sự ngấm thuốc cản quang, với mức độ ngấm thuốc trên 15HU thường liên quan đến ung thư. CLVT pha muộn cũng giúp xác định các đặc điểm hình thái của nốt phổi, bao gồm kích thước, hình dạng và mật độ, từ đó hỗ trợ chẩn đoán phân biệt lành tính và ác tính.

3.2. CLVT động

CLVT động là phương pháp theo dõi sự thay đổi tỷ trọng nốt phổi qua các thời điểm sau tiêm thuốc cản quang. Phương pháp này giúp đánh giá mức độ ngấm thuốc cản quang và sự thay đổi tỷ trọng nốt phổi, từ đó tăng độ chính xác trong chẩn đoán. CLVT động thường được sử dụng kết hợp với CLVT pha muộn để đưa ra quyết định chẩn đoán và điều trị phù hợp.