Đặc Điểm Dịch Tễ, Lâm Sàng và Điều Trị Bệnh Nhiễm Brucella Melitensis Tại Bệnh Viện Bệnh Nhiệt Đới

Bệnh nhiễm Brucella được mô tả lần đầu tiên vào năm 1859. Đến năm 1887, David Bruce phân lập được Brucella melitensis từ lách của một người lính Anh. Năm 1918, Alice Evans đề xuất thuật ngữ "brucellosis". Themistocles Zammit xác định sữa dê chưa tiệt trùng là nguồn lây bệnh năm 1905. Những phát hiện này đã đặt nền móng cho việc nghiên cứu và kiểm soát bệnh Brucella ở người.

Brucella melitensis là trực cầu khuẩn gram âm, không di động, không sinh bào tử, hiếu khí. Vi khuẩn này có thể tồn tại trong môi trường khác nhau, từ đất khô đến các sản phẩm sữa. Brucella nhạy cảm với nhiệt, tia xạ và các chất khử khuẩn. Việc hiểu rõ đặc điểm sinh học của vi khuẩn giúp đưa ra các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả.

Bệnh nhiễm Brucella lưu hành ở các quốc gia thuộc lưu vực biển Địa Trung Hải, các quốc gia Nam và Trung Mỹ, châu Á, châu Phi, vùng Caribbean và Trung Đông. Tỷ lệ mắc ước tính hơn 100 trường hợp trên 100.000 người ở Iraq, Jordan và Ả Rập Xê Út. Các ổ dịch mới nổi lên ở Trung Á. Việc xác định khu vực lưu hành giúp tập trung nguồn lực phòng chống dịch bệnh.

Ở Việt Nam, bệnh nhiễm Brucella tương đối ít gặp. Năm 1962 chỉ có 3 trường hợp được báo cáo. Nghiên cứu tại Bình Thuận cho thấy tỷ lệ huyết thanh dương tính là 15,8% bằng xét nghiệm Rose Bengal. Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới đã ghi nhận một số ca bệnh Brucella melitensis. Cần có thêm nghiên cứu để đánh giá đầy đủ tình hình bệnh tại Việt Nam.

Các đường lây truyền Brucella sang người bao gồm: truyền từ người sang người (hiếm gặp), nhiễm từ môi trường bị ô nhiễm, phơi nhiễm nghề nghiệp do tiếp xúc trực tiếp với động vật nhiễm bệnh. Do đó bệnh nhiễm Brucella thường xuất hiện ở người làm nghề tiếp xúc với gia súc như: bác sĩ thú y, kỹ thuật viên thú y, nông dân làm việc trên các trang trại.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm: tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh, tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa chưa được tiệt trùng, làm việc trong các ngành nghề liên quan đến động vật (ví dụ: bác sĩ thú y, người chăn nuôi gia súc), và du lịch đến các khu vực có tỷ lệ mắc bệnh Brucella cao. Phòng ngừa bao gồm: tiệt trùng sữa và các sản phẩm từ sữa, sử dụng đồ bảo hộ khi làm việc với động vật, và tránh tiếp xúc với động vật bị bệnh.

Biểu hiện lâm sàng cấp tính hoặc kéo dài nhiều tháng với triệu chứng thường không đặc hiệu như: sốt, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, đau khớp, đổ mồ hôi, sụt cân, ăn kém, ho, tiêu lỏng, phát ban. Các triệu chứng này có thể khiến việc chẩn đoán trở nên khó khăn.

Bệnh có thể gây biến chứng nặng có khả năng gây tử vong như: viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, viêm màng não, áp xe não, áp xe ngoài màng cứng. Với phụ nữ có thai, nhiễm Brucella có thể gây sảy thai, sinh sớm, thai lưu, nhiễm trùng trong tử cung. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời các biến chứng là rất quan trọng.

Các phương pháp chẩn đoán bao gồm: xét nghiệm Rose Bengal, xét nghiệm ngưng kết huyết thanh (SAT), cấy máu, và PCR. Xét nghiệm PCR có độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn so với các xét nghiệm khác. Việc lựa chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp phụ thuộc vào giai đoạn bệnh và điều kiện xét nghiệm.

Điều trị bao gồm sử dụng kháng sinh kéo dài, thường là doxycycline kết hợp với rifampicin hoặc streptomycin. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 6 đến 8 tuần. Việc lựa chọn kháng sinh và thời gian điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và các yếu tố khác. Cần theo dõi sát sao trong và sau điều trị để phát hiện tái phát.

Nghiên cứu mô tả đặc điểm dân số, yếu tố tiếp xúc, đường lây truyền, bệnh nền và cơ địa của bệnh nhân nhiễm Brucella melitensis tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới. Thông tin này giúp xác định các nhóm nguy cơ cao và đưa ra các biện pháp phòng ngừa phù hợp.

Nghiên cứu mô tả kết quả điều trị, bao gồm thời gian cắt sốt, thời gian cấy máu âm tính, thời gian nằm viện, và tỷ lệ tái phát. Thông tin này giúp đánh giá hiệu quả của các phác đồ điều trị và cải thiện chất lượng chăm sóc bệnh nhân.