Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ học, tình trạng miễn dịch và các yếu tố liên quan đến viêm phổi tái nhiễm ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương

• Tác giả: Phạm Ngọc Toàn
• Người hướng dẫn: GS. Lê Thanh Hải
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Nhi khoa
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ, miễn dịch và yếu tố liên quan đến viêm phổi tái nhiễm ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Một số khái niệm, định nghĩa viêm phổi, viêm phổi tái nhiễm
• 1.2. Dịch tễ học viêm phổi tái nhiễm
• 1.3. Nguyên nhân vi sinh vật
• 1.4. Nguyên nhân tại hệ hô hấp
• 1.5. Nguyên nhân ngoài hệ hô hấp
• 1.6. Dấu hiệu lâm sàng của đợt viêm phổi
• 1.7. Điều trị viêm phổi tái nhiễm
• 1.8. Miễn dịch trong viêm phổi tái nhiễm
• 1.8.1. Đáp ứng miễn dịch không đặc hiệu
• 1.8.2. Đáp ứng của miễn dịch đặc hiệu
• 1.9. Một số yếu tố nguy cơ liên quan đến viêm phổi tái nhiễm
• 1.9.1. Yếu tố bản thân
• 1.9.2. Yếu tố môi trường sống
• 1.10. Một số các nghiên cứu về viêm phổi tái nhiễm
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm phổi và viêm phổi tái nhiễm
• 2.4. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.5. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.6. Phương pháp nghiên cứu
• 2.7. Thiết kế nghiên cứu áp dụng cho mục tiêu 1 và 2
• 2.8. Thiết kế nghiên cứu cho mục tiêu 3
• 2.9. Phương pháp chọn mẫu
• 2.10. Các biến số/chỉ số nghiên cứu
• 2.11. Kỹ thuật thu thập thông tin
• 2.12. Xử lý số liệu
• 2.13. Kỹ thuật khắc phục sai số và nhiễu
• 2.14. Khía cạnh đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm dịch tễ học lâm sàng của trẻ bị viêm phổi tái nhiễm
• 3.2. Một số đặc điểm dịch tễ của đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Đặc điểm lâm sàng của viêm phổi tái nhiễm
• 3.4. Đặc điểm cận lâm sàng của viêm phổi tái nhiễm
• 3.5. Một số yếu tố liên quan trong nhóm VP tái nhiễm
• 3.6. Tình trạng miễn dịch của trẻ viêm phổi tái nhiễm
• 3.7. Một số yếu tố liên quan tới viêm phổi tái nhiễm
• 3.8. Một số yếu tố liên quan đến bố, mẹ của trẻ
• 3.9. Yếu tố liên quan đến bản thân trẻ
• 3.10. So sánh các đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng giữa VP tái nhiễm và VP lần đầu
• 3.11. Phân tích hồi quy đa biến
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Một số đặc điểm dịch tễ học lâm sàng của viêm phổi tái nhiễm ở trẻ dưới 5 tuổi tại Bệnh viện Nhi Trung ương
• 4.2. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. Đặc điểm lâm sàng của viêm phổi tái nhiễm
• 4.4. Một số các biểu hiện lâm sàng ngoài phổi
• 4.5. Đặc điểm cận lâm sàng của viêm phổi tái nhiễm
• 4.6. Mô tả tình trạng miễn dịch của bệnh nhân VP tái nhiễm
• 4.7. Một số yếu tố liên quan đến viêm phổi tái nhiễm
• 4.8. Các yếu tố liên quan tới người chăm sóc và môi trường sống của trẻ
• 4.9. Các yếu tố liên quan tới bản thân trẻ
• 4.10. Các yếu tố liên quan về đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng
• 4.11. Phân tích hồi quy đa biến
• HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI
• TÍNH MỚI CỦA ĐỀ TÀI
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ
• LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Nghiên cứu dịch tễ viêm phổi tái nhiễm ở trẻ em

Nghiên cứu tập trung vào đặc điểm dịch tễ học của viêm phổi tái nhiễm ở trẻ em tại Bệnh viện Nhi Trung ương. Kết quả cho thấy tỷ lệ mắc bệnh cao ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi. Viêm phổi tái nhiễm chiếm 7-11,4% trong số các trường hợp viêm phổi nhập viện. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng bệnh thường xảy ra vào mùa lạnh, do sự gia tăng lây nhiễm qua các giọt bắn. Tỷ lệ tử vong ở các nước đang phát triển cao hơn so với các nước phát triển, với ước tính 2 triệu ca tử vong hàng năm.

1.1. Đặc điểm tuổi và giới tính

Nghiên cứu cho thấy trẻ em viêm phổi tái nhiễm chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi, với độ tuổi trung bình là 23,6 tháng. Tỷ lệ nam/nữ là 2,2, cho thấy nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Điều này phù hợp với các nghiên cứu quốc tế, trong đó nam giới thường có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn do các yếu tố sinh học và môi trường.

1.2. Phân bố theo mùa

Viêm phổi tái nhiễm có xu hướng gia tăng vào mùa lạnh, đặc biệt là ở các nước có khí hậu nhiệt đới. Sự gia tăng này liên quan đến việc lây nhiễm qua các giọt bắn và tỷ lệ nhiễm khuẩn tại nhà cao hơn. Các virus gây bệnh cũng có xu hướng hoạt động mạnh hơn trong điều kiện thời tiết lạnh.

II. Miễn dịch trong viêm phổi tái nhiễm

Nghiên cứu đánh giá tình trạng miễn dịch của trẻ mắc viêm phổi tái nhiễm, tập trung vào các yếu tố miễn dịch dịch thể và tế bào. Kết quả cho thấy nhiều trẻ có dấu hiệu suy giảm miễn dịch, đặc biệt là sự thiếu hụt các kháng thể như IgA, IgM, và IgG. Điều này làm tăng nguy cơ tái nhiễm và biến chứng nặng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng miễn dịch viêm phổi đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.

2.1. Suy giảm miễn dịch dịch thể

Nghiên cứu phát hiện rằng nhiều trẻ mắc viêm phổi tái nhiễm có nồng độ kháng thể IgA, IgM, và IgG thấp hơn so với tiêu chuẩn. Điều này cho thấy sự suy yếu của hệ thống miễn dịch dịch thể, làm tăng nguy cơ tái nhiễm và biến chứng nặng. Các xét nghiệm miễn dịch đã được sử dụng để đánh giá chính xác tình trạng này.

2.2. Miễn dịch tế bào

Nghiên cứu cũng đánh giá vai trò của miễn dịch tế bào trong viêm phổi tái nhiễm. Kết quả cho thấy sự suy giảm số lượng tế bào lympho T và B ở nhiều trẻ mắc bệnh. Điều này làm giảm khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể, dẫn đến tình trạng tái nhiễm thường xuyên.

III. Yếu tố liên quan đến viêm phổi tái nhiễm

Nghiên cứu phân tích các yếu tố liên quan đến viêm phổi tái nhiễm, bao gồm yếu tố bản thân trẻ, môi trường sống, và các bệnh lý nền. Kết quả cho thấy các yếu tố như suy dinh dưỡng, môi trường sống không đảm bảo vệ sinh, và các bệnh lý như hen phế quản, trào ngược dạ dày thực quản làm tăng nguy cơ tái nhiễm. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc xác định các yếu tố này có ý nghĩa quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh.

3.1. Yếu tố bản thân trẻ

Các yếu tố như suy dinh dưỡng, thiếu hụt vitamin, và các bệnh lý nền như hen phế quản, trào ngược dạ dày thực quản được xác định là làm tăng nguy cơ tái nhiễm viêm phổi trẻ em. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ có tiền sử viêm phổi nhiều lần có nguy cơ tái nhiễm cao hơn so với trẻ khác.

3.2. Yếu tố môi trường

Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh, tiếp xúc với khói bụi, và điều kiện nhà ở chật chội được xác định là các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm phổi tái nhiễm. Nghiên cứu khuyến nghị cải thiện điều kiện sống để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.