Nghiên cứu mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19, MDR1 và hiệu quả điều trị loét tá tràng nhiễm H. pylori bằng phác đồ RBTT

• Tác giả: Nguyễn Thanh Liêm
• Người hướng dẫn: TS. Trần Việt Tú
• Trường học: Học viện Quân y
• Chuyên ngành: Nội Khoa
• Đề tài: Nghiên Cứu Đa Hình Gen CYP2C19 Và MDR1 Trong Điều Trị Loét Tá Tràng Nhiễm H. Pylori Bằng Phác Đồ RBTT
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đại cương về loét tá tràng và vi khuẩn Helicobacter pylori
• 1.1.1. Bệnh loét tá tràng
• 1.1.2. Vi khuẩn Helicobacter pylori
• 1.1.3. Bệnh sinh loét tá tràng do Helicobacter pylori
• 1.1.4. Điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori
• 1.1.5. Đa hình gen CYP2C19
• 1.1.5.1. Đại cương về gen CYP2C19
• 1.1.5.2. Phân bố allele CYP2C19
• 1.1.5.3. Phân bố kiểu hình CYP2C19
• 1.1.5.4. Gen CYP2C19 và chuyển hóa thuốc
• 1.1.6. Đa hình gen MDR1 C3435T
• 1.1.6.1. Đại cương về gen MDR1 C3435T
• 1.1.6.2. Phân bố allele MDR1 C3435T
• 1.1.6.3. Phân bố kiểu gen MDR1 C3435T
• 1.1.7. Tình hình nghiên cứu mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19, MDR1 C3435T với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori trên thế giới và Việt Nam
• 1.1.7.1. Nghên cứu mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19, MDR1 C3435T với kết quả điều trị Helicobacter pylori trên thế giới
• 1.1.7.2. Nghiên cứu mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19, MDR1 C3435T với kết quả điều trị Helicobacter pylori tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng loét tá tràng có nhiễm Helicobacter pylori
• 2.1.2. Đối tượng khỏe mạnh (nhóm chứng)
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Tính cỡ mẫu
• 2.2.3. Phương tiện nghiên cứu
• 2.2.4. Các bước tiến hành
• 2.2.5. Các chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.2.6. Đạo đức trong nghiên cứu
• 2.2.7. Phân tích và xử lý số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Một số đặc điểm chung ở bệnh nhân loét tá tràng có nhiễm Helicobacter pylori
• 3.1.1. Đặc điểm về tuổi, cân nặng và giới
• 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng
• 3.1.3. Hình ảnh nội soi
• 3.1.4. Mật độ nhiễm Helicobacter pylori
• 3.2. Hiệu quả điều trị bằng phác đồ Rabeprazole-Bismuth-Tinidazole-Tetracycline ở bệnh nhân loét tá tràng có nhiễm Helicobacter pylori
• 3.2.1. Hiệu quả điều trị triệu chứng lâm sàng
• 3.2.2. Hình ảnh nội soi sau điều trị
• 3.2.3. Kết quả điều trị ổ loét tá tràng
• 3.2.4. Kết quả điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori
• 3.2.5. Tác dụng phụ của phác đồ RBTT
• 3.3. Phân bố đa hình gen CYP2C19 và MDR1 C3435T
• 3.3.1. Đặc điểm về giới của nhóm bệnh và nhóm chứng
• 3.3.2. Phân bố đa hình gen CYP2C19 ở nhóm bệnh và nhóm chứng
• 3.3.3. Phân bố đa hình gen MDR1 C3435T ở nhóm bệnh và nhóm chứng
• 3.4. Mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19, MDR1 C3435T với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori
• 3.4.1. Mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19 với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori
• 3.4.2. Mối liên quan giữa đa hình gen MDR1 C3435T với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori
• 3.4.3. Mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19 + MDR1 C3435T với kết quả điều trị Helicobacter pylori
• 4. CHƯƠNG 4: MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CHUNG Ở BỆNH NHÂN LOÉT TÁ TRÀNG CÓ NHIỄM HELICOBACTER PYLORI
• 4.1. Đặc điểm về tuổi, cân nặng và giới
• 4.2. Đặc điểm lâm sàng
• 4.3. Hình ảnh nội soi
• 4.4. Mật độ nhiễm Helicobacter pylori
• 4.5. Hiệu quả điều trị bằng phác đồ Rabeprazole-Bismuth-Tinidazole-Tetracycline ở bệnh nhân loét tá tràng có nhiễm Helicobacter pylori
• 4.5.1. Hiệu quả điều trị triệu chứng lâm sàng
• 4.5.2. Kết quả điều trị ổ loét tá tràng
• 4.5.3. Kết quả điều trị tiệt trừ Helicobacter pylori bằng phác đồ RBTT
• 4.5.4. Tác dụng phụ của phác đồ RBTT
• 4.6. Phân bố đa hình gen CYP2C19 và MDR1 C3435T
• 4.6.1. Phân bố đa hình gen CYP2C19
• 4.6.2. Phân bố đa hình gen MDR1 C3435T
• 4.7. Mối liên quan của đa hình gen CYP2C19, MDR1 C3435T với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori
• 4.7.1. Mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19 với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori
• 4.7.2. Mối liên quan giữa đa hình gen MDR1 C3435T với hiệu quả điều trị Helicobacter pylori
• 4.7.3. Mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19 + MDR1 C3435T với kết quả điều trị Helicobacter pylori
• KẾT LUẬN
• KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ, KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC CÁC HÌNH

Tóm tắt

I. Nghiên cứu đa hình gen CYP2C19 và MDR1

Nghiên cứu tập trung vào đa hình gen CYP2C19 và MDR1, hai gen có vai trò quan trọng trong chuyển hóa thuốc và hiệu quả điều trị loét tá tràng nhiễm H. pylori. Gen CYP2C19 mã hóa enzyme chuyển hóa thuốc ức chế bơm proton (PPI), trong khi gen MDR1 liên quan đến vận chuyển thuốc qua màng tế bào. Đa hình của hai gen này ảnh hưởng đến hiệu quả của phác đồ RBTT (Rabeprazole-Bismuth-Tinidazole-Tetracycline) trong điều trị loét tá tràng.

1.1. Vai trò của gen CYP2C19

Gen CYP2C19 đóng vai trò chính trong chuyển hóa thuốc PPI. Các kiểu hình chuyển hóa nhanh, trung bình và kém của gen này ảnh hưởng đến nồng độ thuốc trong huyết tương. Nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh nhân có kiểu hình chuyển hóa nhanh thường có tỷ lệ tiệt trừ H. pylori thấp hơn so với các kiểu hình khác khi sử dụng phác đồ RBTT.

1.2. Vai trò của gen MDR1

Gen MDR1 mã hóa protein vận chuyển thuốc P-glycoprotein, ảnh hưởng đến hấp thu và phân bố thuốc trong cơ thể. Đa hình MDR1 C3435T có liên quan đến hiệu quả điều trị, đặc biệt là với thuốc PPI như rabeprazole. Kiểu gen MDR1 C3435T có thể làm thay đổi khả năng đáp ứng điều trị của bệnh nhân.

II. Điều trị loét tá tràng nhiễm H

Loét tá tràng nhiễm H. pylori là bệnh lý phổ biến, chiếm tỷ lệ cao ở các nước đang phát triển. Phác đồ RBTT được sử dụng để điều trị tiệt trừ H. pylori, bao gồm Rabeprazole, Bismuth, Tinidazole và Tetracycline. Phác đồ này được đánh giá cao về hiệu quả, đặc biệt ở những vùng có tỷ lệ kháng kháng sinh cao.

2.1. Hiệu quả của phác đồ RBTT

Phác đồ RBTT cho thấy tỷ lệ tiệt trừ H. pylori cao hơn so với các phác đồ truyền thống. Nghiên cứu chỉ ra rằng sử dụng Rabeprazole, một loại PPI ít bị ảnh hưởng bởi gen CYP2C19, giúp cải thiện hiệu quả điều trị. Tỷ lệ thành công của phác đồ này đạt trên 85% trong các thử nghiệm lâm sàng.

2.2. Tác dụng phụ của phác đồ RBTT

Mặc dù hiệu quả cao, phác đồ RBTT có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, đau bụng và rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, các tác dụng phụ này thường nhẹ và không ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình điều trị.

III. Mối liên quan giữa đa hình gen và hiệu quả điều trị

Nghiên cứu phân tích mối liên quan giữa đa hình gen CYP2C19 và MDR1 với hiệu quả điều trị loét tá tràng nhiễm H. pylori. Kết quả cho thấy kiểu gen và kiểu hình của hai gen này có ảnh hưởng đáng kể đến tỷ lệ tiệt trừ vi khuẩn.

3.1. Ảnh hưởng của CYP2C19

Bệnh nhân có kiểu hình chuyển hóa nhanh của gen CYP2C19 thường có tỷ lệ tiệt trừ H. pylori thấp hơn so với kiểu hình chuyển hóa kém. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc cá nhân hóa điều trị dựa trên kiểu gen của bệnh nhân.

3.2. Ảnh hưởng của MDR1

Kiểu gen MDR1 C3435T cũng ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Bệnh nhân có kiểu gen 3435C/C thường đáp ứng tốt hơn với phác đồ RBTT so với các kiểu gen khác. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xét nghiệm gen trước khi điều trị.

IV. Giá trị và ứng dụng thực tiễn

Nghiên cứu này có giá trị cao trong việc cá nhân hóa điều trị loét tá tràng nhiễm H. pylori. Việc xác định đa hình gen CYP2C19 và MDR1 giúp lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp, tăng tỷ lệ thành công và giảm tác dụng phụ. Đây là hướng đi mới trong y học cá nhân hóa, đặc biệt ở các nước có tỷ lệ nhiễm H. pylori cao như Việt Nam.

4.1. Ứng dụng trong lâm sàng

Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong lâm sàng để tối ưu hóa phác đồ điều trị. Việc sử dụng phác đồ RBTT kết hợp với xét nghiệm gen sẽ giúp cải thiện hiệu quả điều trị và giảm chi phí y tế.

4.2. Hướng nghiên cứu tương lai

Nghiên cứu mở ra hướng đi mới trong việc khám phá các gen khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Đồng thời, cần có thêm các nghiên cứu quy mô lớn để khẳng định kết quả và ứng dụng rộng rãi hơn.