Luận án tiến sĩ: Diễn biến cơ cấu ký sinh trùng sốt rét và hiệu lực điều trị Chloroquin tại huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai

• Tác giả: Lý Chanh Ty
• Người hướng dẫn: PGS. Trần Thanh Dương
• Trường học: Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương
• Chuyên ngành: Bệnh Truyền nhiễm và các bệnh nhiệt đới
• Đề tài: Nghiên cứu diễn biến cơ cấu ký sinh trùng sốt rét và hiệu lực điều trị của chloroquin đối với Plasmodium vivax tại huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai
• Loại tài liệu: Luận án tiến sỹ y học
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Tình hình sốt rét trên thế giới và Việt Nam
• 2.2. Tình hình sốt rét và Chiến lược kỹ thuật cho sốt rét toàn cầu
• 2.3. Số ca mắc sốt rét toàn cầu
• 2.4. Số tử vong do sốt rét
• 3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Phương pháp nghiên cứu mục tiêu 1
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Thời gian nghiên cứu
• 3.1.3. Địa điểm nghiên cứu
• 3.1.4. Thiết kế nghiên cứu
• 3.1.5. Nội dung nghiên cứu
• 3.1.6. Định nghĩa và cách thu thập các biến số trong nghiên cứu
• 3.1.7. Kỹ thuật sử dụng trong nghiên cứu
• 3.1.8. Phân tích và xử lý số liệu
• 3.2. Phương pháp nghiên cứu mục tiêu 2
• 3.2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.2.2. Thời gian nghiên cứu
• 3.2.3. Địa điểm nghiên cứu
• 3.2.4. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2.5. Cách quy định mã số nghiên cứu từng bệnh nhân
• 3.2.6. Quy trình theo dõi bệnh nhân nghiên cứu trước, trong và sau khi uống thuốc chloroquine phosphate
• 3.2.7. Phân loại đánh giá hiệu lực điều trị theo quy định của TCYTTG
• 3.2.8. Đánh giá độ an toàn và biến cố bất lợi
• 3.2.9. Nội dung nghiên cứu
• 3.2.10. Định nghĩa và cách thu thập các biến số trong nghiên cứu
• 3.2.11. Kỹ thuật sử dụng trong nghiên cứu
• 3.2.12. Một số trường hợp mất theo dõi trong nghiên cứu
• 3.2.13. Bệnh nhân không tiếp tục hoặc vi phạm nghiên cứu
• 3.2.14. Phân tích và xử lý số liệu
• 3.2.15. Các khía cạnh đạo đức trong nghiên cứu
• 3.2.15.1. Sự chấp thuận của Hội đồng đạo đức Y sinh
• 3.2.15.2. Thực hiện đúng với Thực hành lâm sàng tốt
• 3.2.15.3. Cam kết tham gia nghiên cứu thông qua ký bản chấp thuận
• 3.2.15.4. Bảo mật thông tin và số liệu nghiên cứu
• 3.2.16. Dịch vụ chăm sóc y tế
• 3.2.17. Sơ đồ nghiên cứu cho mục tiêu 2
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Diễn biến cơ cấu ký sinh trùng sốt rét huyện Krông Pa giai đoạn 2010-2019
• 4.2. Đặc điểm chung của nhóm đối tượng nhiễm KSTSR
• 4.3. Cơ cấu tại huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai giai đoạn 2010-2019
• 4.4. Đánh giá hiệu lực của chloroquin phosphate trong điều trị sốt rét do P. vivax tại điểm nghiên cứu (2018-2019)
• 4.5. Đặc điểm chung nhóm bệnh nhân tham gia nghiên cứu đánh giá hiệu lực thuốc chloroquine đối với sốt rét do P.
• 4.6. Sự kéo dài thời gian làm sạch P. vivax thể vô tính sau điều trị CQ
• 4.7. Một số chỉ điểm phân tử tiềm năng có thể liên quan đến kháng của P.
• 4.8. Hiệu lực phác đồ CQ trong điều trị bệnh nhân sốt rét P.
• 4.9. Một số biến cố bất lợi trên bệnh nhân dùng thuốc chloroquin
• 5. MỘT SỐ ĐIỂM MỚI, KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA LUẬN ÁN
• 6. DANH MỤC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tình hình sốt rét và cơ cấu ký sinh trùng tại Krông Pa Gia Lai

Nghiên cứu tập trung vào diễn biến cơ cấu ký sinh trùng sốt rét tại huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai giai đoạn 2010-2019. Kết quả cho thấy sự thay đổi đáng kể trong cơ cấu loài ký sinh trùng, đặc biệt là sự gia tăng tỷ lệ Plasmodium vivax so với Plasmodium falciparum. Điều này phản ánh hiệu quả của các biện pháp phòng chống sốt rét nhưng cũng đặt ra thách thức mới do P. vivax có khả năng tái phát cao. Krông Pa là một trong những khu vực có tỷ lệ sốt rét cao nhất Việt Nam, với P. vivax chiếm 25-30% trong cơ cấu ký sinh trùng. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng P. vivax tại đây đang có dấu hiệu kháng thuốc Chloroquin, với tỷ lệ thất bại điều trị lên đến 4.76%.

1.1. Diễn biến cơ cấu ký sinh trùng sốt rét

Trong giai đoạn 2010-2019, cơ cấu ký sinh trùng sốt rét tại Krông Pa có sự thay đổi rõ rệt. P. falciparum từng chiếm ưu thế nhưng đã giảm dần, trong khi P. vivax tăng lên, đặc biệt từ năm 2015. Sự thay đổi này có thể do hiệu quả của các biện pháp phòng chống sốt rét và sự gia tăng kháng thuốc của P. falciparum. Tuy nhiên, P. vivax với khả năng tồn tại thể ngủ trong gan đã trở thành thách thức mới trong điều trị sốt rét.

1.2. Tình hình kháng thuốc Chloroquin

Nghiên cứu đánh giá hiệu quả điều trị của Chloroquin đối với P. vivax tại Krông Pa cho thấy tỷ lệ thất bại điều trị là 4.76%, cao hơn so với các khu vực khác. Điều này cho thấy P. vivax tại đây đang có dấu hiệu kháng thuốc, đặc biệt là kháng Chloroquin. Đây là một cảnh báo quan trọng đối với chiến lược điều trị sốt rét tại Việt Nam, đòi hỏi cần có các biện pháp giám sát và điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời.

II. Hiệu quả điều trị Chloroquin đối với Plasmodium vivax

Nghiên cứu đánh giá hiệu quả điều trị của Chloroquin đối với P. vivax tại Krông Pa trong giai đoạn 2018-2019. Kết quả cho thấy tỷ lệ thành công của Chloroquin là 95.2%, nhưng vẫn có 4.76% trường hợp thất bại điều trị, chủ yếu là thất bại ký sinh trùng muộn. Điều này cho thấy P. vivax tại đây đang có dấu hiệu kháng thuốc, đặc biệt là kháng Chloroquin. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thời gian làm sạch ký sinh trùng sau điều trị kéo dài hơn so với các khu vực khác, phản ánh sự suy giảm hiệu lực điều trị của Chloroquin.

2.1. Đánh giá hiệu lực điều trị

Nghiên cứu sử dụng phương pháp thử nghiệm lâm sàng để đánh giá hiệu lực điều trị của Chloroquin đối với P. vivax. Kết quả cho thấy tỷ lệ thành công là 95.2%, nhưng vẫn có 4.76% trường hợp thất bại, chủ yếu là thất bại ký sinh trùng muộn. Điều này cho thấy P. vivax tại Krông Pa đang có dấu hiệu kháng thuốc, đặc biệt là kháng Chloroquin. Đây là một thách thức lớn đối với chiến lược điều trị sốt rét tại Việt Nam.

2.2. Thời gian làm sạch ký sinh trùng

Nghiên cứu cũng đánh giá thời gian làm sạch ký sinh trùng sau điều trị Chloroquin. Kết quả cho thấy thời gian này kéo dài hơn so với các khu vực khác, phản ánh sự suy giảm hiệu lực điều trị của Chloroquin. Điều này cũng cho thấy sự cần thiết phải giám sát chặt chẽ hơn kháng thuốc và điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời để đảm bảo hiệu quả điều trị.

III. Ý nghĩa và ứng dụng thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu về diễn biến cơ cấu ký sinh trùng sốt rét và hiệu quả điều trị Chloroquin tại Krông Pa, Gia Lai. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự cần thiết phải giám sát chặt chẽ hơn kháng thuốc và điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần làm rõ các vấn đề đang được quan tâm hiện nay về cơ cấu ký sinh trùng sốt rét và hiệu lực điều trị của Chloroquin tại Việt Nam.

3.1. Giám sát kháng thuốc

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát kháng thuốc trong điều trị sốt rét. Kết quả cho thấy P. vivax tại Krông Pa đang có dấu hiệu kháng Chloroquin, đòi hỏi cần có các biện pháp giám sát và điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời để đảm bảo hiệu quả điều trị.

3.2. Điều chỉnh phác đồ điều trị

Nghiên cứu cũng gợi ý về sự cần thiết phải điều chỉnh phác đồ điều trị sốt rét tại Krông Pa và các khu vực có P. vivax kháng Chloroquin. Điều này bao gồm việc sử dụng các loại thuốc thay thế hoặc kết hợp với các biện pháp điều trị khác để đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế tình trạng kháng thuốc.