Nghiên Cứu Chuyển Di Ngữ Dùng Trong Lời Xin Lỗi Bằng Tiếng Anh Của Sinh Viên Việt Nam Tại Đại Học Huế

• Tác giả: Tôn Nữ Hoàng Minh Tâm
• Người hướng dẫn: Phó Giáo Sư, Tiến Sĩ Trương Viên
• Trường học: Hue University of Foreign Languages
• Chuyên ngành: English Language Teaching
• Đề tài: Nghiên Cứu Chuyển Di Ngữ Dùng Trong Lời Xin Lỗi Bằng Tiếng Anh Của Sinh Viên Việt Nam Tại Đại Học Huế
• Loại tài liệu: ma thesis
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Huế

• Statement of Authorship
• Abstract
• Acknowledgement
• Tables of Contents
• List of Tables
• List of Figures
• List of Abbreviations
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Context of the problem
• 1.2. A statement of the problem to be investigated
• 1.3. Research aims
• 1.4. The scope of the study
• 1.5. Organization of the thesis
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Pragmatics
• 2.2. Theories of speech acts
• 2.3. Theories of politeness
• 2.4. The speech act of apology
• 2.5. Summary of the main features in ILP research on apologies
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHOD
• 3.1. Rationale for using DCT
• 3.2. Description of the DCT questionnaire
• 3.3. Data collection procedure
• 3.4. The coding manual
• 4. CHAPTER 4: RESULTS AND DISCUSSION
• 4.1. The overall use of apology strategies
• 4.2. The overall use of apology sub-strategies
• 4.3. Pragmatic transfer in content of apology strategies and sub-strategies produced by the Vietnamese EFL learners
• 4.4. Summary of the findings
• 4.5. Suggestions for further research
• APPENDIX A: DCT Questionnaire (English Version)
• APPENDIX B: DCT Questionnaire (Vietnamese Version)
• APPENDIX C: DCT Questionnaire (VEE & VEA Version)

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Chuyển Di Ngữ Dụng Lời Xin Lỗi Tiếng Anh

Nghiên cứu về chuyển di ngữ dụng ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh giao tiếp đa văn hóa. Bài viết này tập trung vào phân tích lời xin lỗi tiếng Anh của sinh viên Việt Nam tại Đại học Huế, một chủ đề ít được khai thác sâu. Sự khác biệt giữa văn hóa Việt Nam và các nước nói tiếng Anh có thể dẫn đến những lỗi ngữ dụng, ảnh hưởng đến hiệu quả giao tiếp. Nghiên cứu này nhằm mục đích làm sáng tỏ những lỗi chuyển di ngôn ngữ thường gặp và đề xuất giải pháp khắc phục, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp liên văn hóa cho sinh viên. Theo Lightbown và Spada (1999), năng lực ngữ dụng là khả năng sử dụng các hình thức ngôn ngữ trong nhiều môi trường khác nhau, tính đến các mối quan hệ giữa người nói và bối cảnh văn hóa, xã hội của tình huống.

1.1. Tầm quan trọng của nghiên cứu ngôn ngữ học về lời xin lỗi

Lời xin lỗi là một hành vi ngôn ngữ quan trọng, thường được sử dụng để khôi phục mối quan hệ sau một sai sót. Tuy nhiên, cách thức xin lỗi có thể khác nhau đáng kể giữa các nền văn hóa. Nghiên cứu này khám phá sự khác biệt này và tác động của nó đến sinh viên Việt Nam khi sử dụng lời xin lỗi tiếng Anh. Việc hiểu rõ những khác biệt văn hóa này sẽ giúp người học tránh được những hiểu lầm không đáng có trong giao tiếp liên văn hóa.

1.2. Bối cảnh Đại học Huế và nhu cầu học tiếng Anh giao tiếp

Đại học Huế là một trung tâm giáo dục lớn ở miền Trung Việt Nam, thu hút đông đảo sinh viên từ nhiều vùng miền khác nhau. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, nhu cầu học tiếng Anh giao tiếp của sinh viên ngày càng tăng. Nghiên cứu này góp phần đáp ứng nhu cầu đó bằng cách cung cấp những hiểu biết sâu sắc về những khó khăn và thách thức mà sinh viên gặp phải khi sử dụng lời xin lỗi tiếng Anh.

II. Thách Thức Chuyển Di Ngữ Dụng Lời Xin Lỗi Tổng Quan Vấn Đề

Một trong những thách thức lớn nhất đối với sinh viên Việt Nam khi sử dụng tiếng Anh là chuyển di ngữ dụng. Điều này xảy ra khi người học vô tình áp dụng các quy tắc và thói quen ngôn ngữ từ tiếng mẹ đẻ (tiếng Việt) vào tiếng Anh, dẫn đến những lỗi không phù hợp về ngữ dụng. Trong lĩnh vực lời xin lỗi, điều này có thể biểu hiện qua việc sử dụng các chiến lược xin lỗi không phù hợp, mức độ trang trọng không đúng hoặc sắc thái văn hóa không tương thích. Nghiên cứu này đi sâu vào phân tích những lỗi chuyển di ngôn ngữ này và tìm cách giải quyết chúng.

2.1. Ảnh hưởng của văn hóa Việt Nam lên cách xin lỗi bằng tiếng Anh

Văn hóa Việt Nam có những chuẩn mực riêng về cách thức xin lỗi, thường nhấn mạnh sự khiêm nhường, tự phê bình và bày tỏ sự hối hận. Khi sử dụng tiếng Anh, sinh viên Việt Nam có thể gặp khó khăn trong việc điều chỉnh những chuẩn mực này cho phù hợp với văn hóa phương Tây, nơi lời xin lỗi thường trực tiếp và ngắn gọn hơn. Nghiên cứu này khám phá những sự khác biệt văn hóa này và cách chúng ảnh hưởng đến chiến lược xin lỗi của sinh viên.

2.2. Các loại lỗi ngữ dụng thường gặp khi xin lỗi bằng tiếng Anh

Các lỗi ngữ dụng trong lời xin lỗi có thể bao gồm việc sử dụng các cụm từ không phù hợp, thiếu sự chân thành hoặc không bày tỏ đủ sự hối lỗi. Nghiên cứu này xác định và phân loại các loại lỗi ngữ dụng thường gặp nhất mà sinh viên Việt Nam mắc phải khi sử dụng lời xin lỗi tiếng Anh, từ đó đề xuất các biện pháp khắc phục.

2.3. Mức độ trang trọng trong lời xin lỗi và sự khác biệt văn hóa

Mức độ trang trọng trong lời xin lỗi là một yếu tố quan trọng khác cần xem xét. Trong một số tình huống, một lời xin lỗi trang trọng là cần thiết, trong khi ở những tình huống khác, một lời xin lỗi đơn giản là đủ. Sinh viên Việt Nam có thể gặp khó khăn trong việc xác định mức độ trang trọng phù hợp trong lời xin lỗi tiếng Anh, dẫn đến những hiểu lầm không đáng có.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Phân Tích Chuyển Di Ngữ Dụng Lời Xin Lỗi

Nghiên cứu này sử dụng kết hợp các phương pháp định tính và định lượng để phân tích chuyển di ngữ dụng trong lời xin lỗi tiếng Anh của sinh viên Việt Nam tại Đại học Huế. Phương pháp chính là phân tích bài luận hoàn thành diễn ngôn (DCT), trong đó sinh viên được yêu cầu viết lời xin lỗi trong các tình huống khác nhau. Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích để xác định các chiến lược xin lỗi được sử dụng, các lỗi ngữ dụng thường gặp và tác động của tiếng Việt lên tiếng Anh.

3.1. Sử dụng DCT để thu thập dữ liệu về lời xin lỗi tiếng Anh

DCT là một công cụ hiệu quả để thu thập dữ liệu về hành vi ngôn ngữ trong các tình huống giả định. Trong nghiên cứu này, DCT được sử dụng để thu thập dữ liệu về lời xin lỗi từ sinh viên Việt Nam và người bản ngữ tiếng Anh, cho phép so sánh và phân tích các chiến lược xin lỗi khác nhau.

3.2. Đối tượng nghiên cứu Sinh viên Việt Nam và người bản ngữ

Nghiên cứu bao gồm hai nhóm đối tượng chính: sinh viên Việt Nam đang học tiếng Anh tại Đại học Huế và người bản ngữ tiếng Anh. Sự so sánh giữa hai nhóm này cho phép xác định các lỗi chuyển di ngôn ngữ và đánh giá hiệu quả của việc học tiếng Anh.

3.3. Quy trình mã hóa và phân tích dữ liệu về lời xin lỗi

Dữ liệu thu thập được từ DCT được mã hóa và phân tích theo một hệ thống phân loại chiến lược xin lỗi được thiết lập trước. Quy trình này đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu. Phân tích tập trung vào các yếu tố như lựa chọn từ ngữ, cấu trúc câu và sắc thái văn hóa trong lời xin lỗi.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Chuyển Di Ngữ Dụng và Chiến Lược Xin Lỗi

Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt đáng kể trong chiến lược xin lỗi được sử dụng bởi sinh viên Việt Nam và người bản ngữ tiếng Anh. Sinh viên Việt Nam thường sử dụng các chiến lược gián tiếp hơn và tập trung vào việc bày tỏ sự hối hận, trong khi người bản ngữ tiếng Anh có xu hướng trực tiếp hơn và tập trung vào việc đưa ra lời xin lỗi. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mức độ thành thạo tiếng Anh có ảnh hưởng đến chuyển di ngữ dụng, với sinh viên có trình độ cao hơn ít mắc lỗi hơn.

4.1. So sánh chiến lược xin lỗi giữa sinh viên Việt Nam và người bản ngữ

Phân tích cho thấy sinh viên Việt Nam thường sử dụng các chiến lược xin lỗi như biện minh cho hành động, giảm nhẹ trách nhiệm, trong khi người bản ngữ có xu hướng sử dụng các chiến lược trực tiếp như thừa nhận lỗi lầm và xin lỗi trực tiếp. Sự khác biệt này phản ánh những khác biệt văn hóa trong cách tiếp cận lời xin lỗi.

4.2. Tác động của trình độ tiếng Anh lên chuyển di ngữ dụng

Nghiên cứu cho thấy sinh viên có trình độ tiếng Anh cao hơn có xu hướng sử dụng các chiến lược xin lỗi phù hợp hơn với văn hóa phương Tây. Điều này cho thấy việc học tiếng Anh không chỉ giúp sinh viên cải thiện khả năng ngôn ngữ mà còn nâng cao năng lực ngữ dụng.

4.3. Phân tích các cụm từ và cấu trúc câu thường dùng trong lời xin lỗi

Nghiên cứu phân tích các cụm từ và cấu trúc câu mà sinh viên Việt Nam thường sử dụng trong lời xin lỗi tiếng Anh. Kết quả cho thấy một số sinh viên vẫn còn sử dụng các cấu trúc câu và cụm từ mang đậm dấu ấn của tiếng Việt, dẫn đến những lỗi không phù hợp về ngữ dụng.

V. Ứng Dụng và Giải Pháp Nâng Cao Năng Lực Ngữ Dụng

Dựa trên kết quả nghiên cứu, bài viết đề xuất một số giải pháp để nâng cao năng lực ngữ dụng cho sinh viên Việt Nam khi sử dụng lời xin lỗi tiếng Anh. Các giải pháp này bao gồm việc tăng cường nhận thức về sự khác biệt văn hóa trong giao tiếp liên văn hóa, cung cấp các bài tập thực hành về chiến lược xin lỗi và khuyến khích sinh viên tham gia vào các hoạt động giao tiếp thực tế với người bản ngữ. Việc giảng dạy về pragmatics cần được chú trọng hơn trong chương trình đào tạo tiếng Anh.

5.1. Tăng cường nhận thức về sự khác biệt văn hóa trong lời xin lỗi

Giáo viên nên giúp sinh viên hiểu rõ về sự khác biệt văn hóa trong cách thức xin lỗi, đặc biệt là giữa văn hóa Việt Nam và các nước nói tiếng Anh. Điều này có thể được thực hiện thông qua các bài giảng, thảo luận và các hoạt động tương tác.

5.2. Cung cấp bài tập thực hành về chiến lược xin lỗi trong tiếng Anh

Sinh viên cần được cung cấp các bài tập thực hành để rèn luyện kỹ năng sử dụng các chiến lược xin lỗi khác nhau trong tiếng Anh. Các bài tập này nên bao gồm các tình huống giao tiếp thực tế và yêu cầu sinh viên viết lời xin lỗi phù hợp.

5.3. Khuyến khích giao tiếp thực tế với người bản ngữ tiếng Anh

Sinh viên nên được khuyến khích tham gia vào các hoạt động giao tiếp thực tế với người bản ngữ tiếng Anh để nâng cao năng lực ngữ dụng. Điều này có thể được thực hiện thông qua các câu lạc bộ tiếng Anh, các chương trình trao đổi sinh viên và các hoạt động tình nguyện.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo về Lời Xin Lỗi

Nghiên cứu này đã cung cấp những hiểu biết sâu sắc về chuyển di ngữ dụng trong lời xin lỗi tiếng Anh của sinh viên Việt Nam tại Đại học Huế. Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt đáng kể trong chiến lược xin lỗi được sử dụng bởi sinh viên và người bản ngữ, và mức độ thành thạo tiếng Anh có ảnh hưởng đến chuyển di ngữ dụng. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố khác ảnh hưởng đến năng lực ngữ dụng, chẳng hạn như giới tính, kinh nghiệm giao tiếp và ảnh hưởng của L1 on L2.

6.1. Tổng kết các phát hiện chính về lỗi chuyển di ngôn ngữ

Các phát hiện chính cho thấy sinh viên Việt Nam thường mắc các lỗi chuyển di ngôn ngữ liên quan đến việc sử dụng các chiến lược xin lỗi gián tiếp, lựa chọn từ ngữ không phù hợp và thiếu nhận thức về sắc thái văn hóa trong lời xin lỗi.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về lời xin lỗi và giao tiếp liên văn hóa

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc khám phá các yếu tố khác ảnh hưởng đến năng lực ngữ dụng trong giao tiếp liên văn hóa, chẳng hạn như vai trò của pragmatics trong chương trình giảng dạy tiếng Anh và ảnh hưởng của kinh nghiệm giao tiếp với người bản ngữ.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, việc nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh của người học Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết. Theo ước tính, Việt Nam có hàng triệu sinh viên học tiếng Anh như ngoại ngữ (EFL), tuy nhiên, nhiều người trong số họ gặp khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ một cách phù hợp về mặt ngữ dụng, dẫn đến các sự cố giao tiếp. Vấn đề này đặc biệt rõ ràng trong việc thực hiện các hành vi ngôn ngữ mang tính xã hội như lời xin lỗi – một hành vi ngôn ngữ có tính chất “đe dọa mặt” (face-threatening act) và đòi hỏi sự tinh tế về văn hóa. Mục tiêu nghiên cứu là khảo sát hiện tượng chuyển dịch ngữ dụng (pragmatic transfer) trong cách thức sinh viên Việt Nam thực hiện lời xin lỗi bằng tiếng Anh, đồng thời đánh giá ảnh hưởng của trình độ tiếng Anh đến hiện tượng này. Nghiên cứu được tiến hành tại Đại học Huế với bốn nhóm đối tượng gồm người bản ngữ tiếng Anh, người bản ngữ tiếng Việt, sinh viên Việt Nam trình độ sơ cấp và trình độ nâng cao. Thời gian thu thập dữ liệu tập trung vào năm 2020. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp số liệu cụ thể về sự khác biệt trong thực hành lời xin lỗi giữa các nhóm, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy tiếng Anh giao tiếp, đặc biệt là kỹ năng ngữ dụng, nhằm giảm thiểu các hiểu lầm trong giao tiếp liên văn hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính trong ngữ dụng học: thuyết hành vi ngôn ngữ (speech act theory) của Austin và Searle, và thuyết lịch sự (politeness theory) của Brown và Levinson. Thuyết hành vi ngôn ngữ phân biệt ba loại hành vi: locutionary (nội dung câu nói), illocutionary (ý định người nói) và perlocutionary (tác động đến người nghe). Lời xin lỗi thuộc nhóm hành vi biểu cảm (expressive acts), thể hiện sự hối lỗi và mong muốn duy trì hòa hợp xã hội. Thuyết lịch sự nhấn mạnh khái niệm “mặt” (face) – hình ảnh công khai của cá nhân – và phân biệt giữa mặt tích cực (mong muốn được tán thành) và mặt tiêu cực (mong muốn không bị áp đặt). Lời xin lỗi được xem là hành vi lịch sự tiêu cực, nhằm giảm thiểu sự xâm phạm đến mặt tiêu cực của người nghe. Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng các khái niệm về chuyển dịch ngữ dụng (pragmatic transfer), phân biệt chuyển dịch tích cực và tiêu cực, cũng như phân loại các chiến lược xin lỗi theo Blum-Kulka và Olshtain, bao gồm: thiết bị chỉ thị lực hành động (IFIDs), nhận trách nhiệm, giải thích, đề nghị sửa chữa và hứa không tái phạm.

Phương pháp nghiên cứu

Dữ liệu được thu thập thông qua bài kiểm tra hoàn thành đoạn hội thoại (Discourse Completion Task - DCT), một công cụ phổ biến trong nghiên cứu ngữ dụng liên ngôn ngữ nhằm thu thập phản ứng lời xin lỗi trong các tình huống giả định. Nghiên cứu có sự tham gia của 78 người thuộc bốn nhóm: 18 người bản ngữ tiếng Anh (E), 20 người bản ngữ tiếng Việt (V), 20 sinh viên Việt Nam trình độ sơ cấp (VEE) và 20 sinh viên trình độ nâng cao (VEA). Cỡ mẫu được lựa chọn nhằm đảm bảo tính đại diện và so sánh giữa các nhóm. Phương pháp chọn mẫu là thuận tiện kết hợp với phân tầng theo trình độ và ngôn ngữ mẹ đẻ. Dữ liệu được mã hóa dựa trên hướng dẫn phân loại chiến lược xin lỗi, sau đó phân tích định lượng bằng thống kê mô tả và kiểm định sự khác biệt tần suất sử dụng các chiến lược giữa các nhóm. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2020, bao gồm giai đoạn thiết kế, thu thập và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiện tượng chuyển dịch ngữ dụng rõ rệt ở người học tiếng Anh: Sinh viên Việt Nam thể hiện sự chuyển dịch ngữ dụng trong lời xin lỗi khi so sánh với người bản ngữ tiếng Anh. Ví dụ, nhóm trình độ nâng cao (VEA) sử dụng thiết bị chỉ thị lực hành động (IFIDs) và chiến lược giải thích nhiều hơn nhóm sơ cấp (VEE), với tỉ lệ lần lượt là khoảng 75% và 60% so với 45% và 30% ở nhóm sơ cấp.

2. Chuyển dịch tích cực và tiêu cực phân biệt theo trình độ: Nhóm VEA có xu hướng chuyển dịch tích cực, tức là áp dụng các chiến lược phù hợp với chuẩn mực tiếng Anh, trong khi nhóm VEE thể hiện nhiều chuyển dịch tiêu cực hơn, đặc biệt trong các chiến lược thể hiện sự quan tâm (Concern) và hứa không tái phạm (Forbearance). Tỉ lệ sử dụng chiến lược quan tâm của nhóm VEE thấp hơn nhóm VEA khoảng 20%.

3. Ảnh hưởng của trình độ tiếng Anh đến chuyển dịch ngữ dụng: Trình độ tiếng Anh có tác động đáng kể đến mức độ chuyển dịch. Khi trình độ tăng, sự chuyển dịch về mặt ngôn ngữ (pragmalinguistic transfer) giảm, đồng thời sự phù hợp về mặt xã hội (sociopragmatic competence) được cải thiện. Sự khác biệt tần suất sử dụng các chiến lược xin lỗi giữa nhóm VEA và người bản ngữ tiếng Anh không vượt quá 10%, trong khi nhóm VEE chênh lệch khoảng 25%.

4. So sánh với các nghiên cứu trước: Kết quả tương đồng với các nghiên cứu quốc tế về chuyển dịch ngữ dụng trong lời xin lỗi, đồng thời bổ sung dữ liệu cụ thể cho bối cảnh Việt Nam, nơi mà môi trường học tập tiếng Anh còn hạn chế về tiếp xúc thực tế và giảng dạy ngữ dụng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của hiện tượng chuyển dịch ngữ dụng có thể giải thích bởi sự khác biệt văn hóa và ngôn ngữ giữa tiếng Việt và tiếng Anh, cũng như hạn chế trong môi trường học tập tiếng Anh tại Việt Nam, nơi mà việc tập trung vào ngữ pháp và từ vựng chiếm ưu thế hơn kỹ năng giao tiếp thực tế. Việc nhóm trình độ nâng cao thể hiện chuyển dịch tích cực hơn phản ánh quá trình tiếp xúc sâu hơn với tiếng Anh và sự phát triển năng lực ngữ dụng qua thời gian học tập. Kết quả này phù hợp với giả thuyết rằng trình độ ngôn ngữ ảnh hưởng đến khả năng điều chỉnh hành vi ngôn ngữ theo chuẩn mực của ngôn ngữ mục tiêu. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỉ lệ sử dụng các chiến lược xin lỗi chính giữa các nhóm, hoặc bảng so sánh tần suất các chiến lược theo từng nhóm.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường giảng dạy ngữ dụng trong chương trình học tiếng Anh: Các cơ sở giáo dục cần tích hợp bài học về hành vi ngôn ngữ, đặc biệt là các bài tập thực hành lời xin lỗi và các tình huống giao tiếp thực tế nhằm nâng cao năng lực ngữ dụng của sinh viên. Mục tiêu là tăng tỉ lệ sử dụng các chiến lược xin lỗi phù hợp lên ít nhất 20% trong vòng 1-2 năm.

2. Phát triển tài liệu giảng dạy đa văn hóa: Soạn thảo và áp dụng tài liệu giảng dạy có nội dung so sánh các chuẩn mực giao tiếp giữa tiếng Việt và tiếng Anh, giúp người học nhận thức rõ sự khác biệt văn hóa và tránh chuyển dịch tiêu cực. Chủ thể thực hiện là các giảng viên và nhà xuất bản giáo dục trong vòng 1 năm.

3. Tổ chức các hoạt động giao tiếp thực tế: Tạo điều kiện cho sinh viên tham gia các câu lạc bộ tiếng Anh, hội thảo, hoặc trao đổi văn hóa với người bản ngữ nhằm tăng cường trải nghiệm thực tế và cải thiện kỹ năng ngữ dụng. Mục tiêu là tăng số lượng sinh viên tham gia các hoạt động này lên 30% trong năm học tiếp theo.

4. Đào tạo nâng cao năng lực cho giáo viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về ngữ dụng học và phương pháp giảng dạy ngữ dụng cho giáo viên tiếng Anh, giúp họ có thể hướng dẫn và đánh giá năng lực ngữ dụng của học sinh một cách hiệu quả. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, do các trung tâm đào tạo chuyên ngành đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giảng viên và nhà nghiên cứu ngôn ngữ: Luận văn cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về chuyển dịch ngữ dụng trong lời xin lỗi, hỗ trợ phát triển nghiên cứu và giảng dạy ngữ dụng liên ngôn ngữ.

2. Giáo viên tiếng Anh tại các trường đại học và trung học: Thông tin về các chiến lược xin lỗi và ảnh hưởng của trình độ giúp giáo viên thiết kế bài giảng phù hợp, nâng cao hiệu quả đào tạo kỹ năng giao tiếp.

3. Sinh viên chuyên ngành ngôn ngữ Anh và sư phạm tiếng Anh: Tài liệu giúp sinh viên hiểu rõ hơn về sự khác biệt văn hóa trong giao tiếp và phát triển năng lực ngữ dụng, phục vụ cho học tập và nghiên cứu.

4. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chương trình đào tạo tiếng Anh có tính thực tiễn cao, đặc biệt chú trọng đến kỹ năng giao tiếp và ngữ dụng trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Pragmatic transfer là gì và tại sao nó quan trọng trong học tiếng Anh?
   Pragmatic transfer là hiện tượng người học ngôn ngữ thứ hai áp dụng các quy tắc ngữ dụng từ ngôn ngữ mẹ đẻ vào ngôn ngữ mới, có thể dẫn đến hiểu lầm. Ví dụ, sinh viên Việt Nam dùng cách xin lỗi theo chuẩn Việt Nam khi nói tiếng Anh, gây khó hiểu cho người bản ngữ. Hiểu và kiểm soát hiện tượng này giúp cải thiện giao tiếp hiệu quả.

2. Làm thế nào để đo lường sự khác biệt trong cách xin lỗi giữa các nhóm người học?
   Nghiên cứu sử dụng bài kiểm tra hoàn thành đoạn hội thoại (DCT) để thu thập phản hồi trong các tình huống giả định, sau đó phân tích tần suất và loại chiến lược xin lỗi được sử dụng, so sánh giữa người bản ngữ và người học ở các trình độ khác nhau.

3. Trình độ tiếng Anh ảnh hưởng như thế nào đến cách sinh viên Việt Nam xin lỗi bằng tiếng Anh?
   Trình độ cao giúp sinh viên sử dụng các chiến lược xin lỗi phù hợp hơn với chuẩn mực tiếng Anh, giảm chuyển dịch tiêu cực và tăng chuyển dịch tích cực. Sinh viên trình độ sơ cấp thường dùng các chiến lược không phù hợp hoặc thiếu tinh tế hơn.

4. Các chiến lược xin lỗi phổ biến trong tiếng Anh là gì?
   Bao gồm: sử dụng thiết bị chỉ thị lực hành động (ví dụ “I’m sorry”), nhận trách nhiệm (“It’s my fault”), giải thích nguyên nhân, đề nghị sửa chữa (“I’ll pay for the damage”), và hứa không tái phạm (“It won’t happen again”).

5. Làm thế nào để giáo viên có thể giúp sinh viên cải thiện năng lực ngữ dụng trong lời xin lỗi?
   Giáo viên nên tích hợp bài tập thực hành lời xin lỗi trong các tình huống giao tiếp thực tế, giải thích sự khác biệt văn hóa, khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động giao tiếp với người bản ngữ và cung cấp phản hồi cụ thể về cách sử dụng ngôn ngữ phù hợp.

Kết luận

• Nghiên cứu xác nhận sự tồn tại của hiện tượng chuyển dịch ngữ dụng trong lời xin lỗi của sinh viên Việt Nam khi sử dụng tiếng Anh, với sự khác biệt rõ rệt giữa các trình độ.
• Trình độ tiếng Anh có ảnh hưởng tích cực đến việc giảm chuyển dịch tiêu cực và tăng chuyển dịch tích cực trong thực hành lời xin lỗi.
• Kết quả nghiên cứu bổ sung dữ liệu thực nghiệm cho lĩnh vực ngữ dụng liên ngôn ngữ tại Việt Nam, góp phần nâng cao hiểu biết về giao tiếp liên văn hóa.
• Các đề xuất nhằm cải thiện giảng dạy ngữ dụng và tăng cường trải nghiệm giao tiếp thực tế được đưa ra nhằm nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh của người học.
• Bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đào tạo và nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của các yếu tố xã hội và văn hóa khác trong giao tiếp ngữ dụng.

Hành động ngay: Các nhà giáo dục và nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn giảng dạy và phát triển chương trình đào tạo tiếng Anh giao tiếp hiệu quả hơn.