I. Tính cấp thiết của đề tài
Nghiên cứu chuỗi giá trị quả sơn tra tại huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển kinh tế địa phương. Quả sơn tra, hay còn gọi là 'táo mèo', là cây trồng bản địa, phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của đồng bào dân tộc H’Mông. Việc phát triển cây sơn tra không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao độ che phủ rừng. Tuy nhiên, sản lượng và chất lượng quả sơn tra hiện tại chưa đáp ứng được tiềm năng. Nghiên cứu này nhằm đánh giá thực trạng chuỗi giá trị và đề xuất giải pháp cải thiện hoạt động sản xuất, chế biến và tiêu thụ quả sơn tra. Theo UBND huyện Bắc Yên, việc phát triển cây sơn tra cần chú trọng đến điều kiện lập địa và thổ nhưỡng để nâng cao hiệu quả sản xuất.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá thực trạng chuỗi giá trị quả sơn tra tại huyện Bắc Yên, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và phát triển bền vững. Cụ thể, nghiên cứu sẽ hệ thống hóa cơ sở lý luận về chuỗi giá trị nông sản, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi giá trị quả sơn tra. Mục tiêu chung là cải thiện hoạt động sản xuất, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Các mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá thực trạng hoạt động chuỗi giá trị, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp phát triển. Điều này sẽ giúp nâng cao giá trị gia tăng và cải thiện đời sống cho người dân địa phương.
III. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp được thu thập từ các hộ nông dân trồng quả sơn tra, người thu mua, và các cơ sở chế biến. Phương pháp phân tích thống kê mô tả và phân tích SWOT được áp dụng để đánh giá thực trạng chuỗi giá trị. Phân tích SWOT giúp xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong phát triển chuỗi giá trị quả sơn tra. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình sản xuất và tiêu thụ quả sơn tra, từ đó đưa ra các giải pháp khả thi nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế cho người dân.
IV. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy, chuỗi giá trị quả sơn tra tại huyện Bắc Yên đang gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm. Mặc dù có sự quan tâm từ chính quyền địa phương, nhưng hiệu quả kinh tế từ cây sơn tra chưa tương xứng với tiềm năng. Tình trạng được mùa mất giá thường xuyên xảy ra, và việc liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị còn yếu. Các yếu tố ảnh hưởng đến chuỗi giá trị bao gồm điều kiện tự nhiên, nguồn lực sản xuất và chính sách hỗ trợ. Để nâng cao hiệu quả chuỗi giá trị, cần có các giải pháp như đầu tư vào công nghệ chế biến, phát triển thị trường tiêu thụ và tăng cường liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi.
V. Định hướng và giải pháp phát triển
Định hướng phát triển chuỗi giá trị quả sơn tra tại huyện Bắc Yên cần tập trung vào việc nâng cao giá trị sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ. Các giải pháp cụ thể bao gồm đầu tư vào công nghệ chế biến, xây dựng thương hiệu cho quả sơn tra và phát triển các vùng nguyên liệu ổn định. Cần thiết lập các mối liên kết chặt chẽ giữa nông dân, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý để tạo ra một chuỗi giá trị bền vững. Việc này không chỉ giúp tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững của huyện Bắc Yên.
