I. Giới thiệu và đặt vấn đề
Ung thư dạ dày (UTDD), đặc biệt là ung thư biểu mô dạ dày (UTBMDD), là một trong những bệnh ung thư phổ biến với tiên lượng xấu. Tỷ lệ sống thêm 5 năm chỉ khoảng 28%. Hóa trị liệu là phương pháp điều trị chính nhưng chỉ hiệu quả ở một số bệnh nhân chọn lọc. EGFR và HER2 là hai yếu tố phân tử quan trọng liên quan đến sự phát triển và tiến triển của UTDD. Nghiên cứu này nhằm khảo sát sự biểu lộ EGFR và biểu lộ HER2 trong UTDD, đồng thời đánh giá mối liên quan giữa chúng với các đặc điểm lâm sàng, nội soi, và mô bệnh học.
1.1. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định tỷ lệ biểu lộ EGFR và HER2 trong UTDD, đồng thời đánh giá mối liên quan giữa chúng với các đặc điểm lâm sàng, nội soi, và mô bệnh học. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở để lựa chọn bệnh nhân phù hợp cho các liệu pháp điều trị đích như trastuzumab, một loại thuốc kháng HER2 hiệu quả.
1.2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật hóa mô miễn dịch (HMMD) để xác định tỷ lệ biểu lộ EGFR và HER2, giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc phân tử của UTDD. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp và tiên lượng bệnh, đặc biệt là với các bệnh nhân UTDD tiến triển HER2 dương tính.
II. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện trên 90 bệnh nhân UTBMDD được chẩn đoán qua nội soi và sinh thiết tại Bệnh viện Đại học Y Dược Huế. Các mẫu mô được nhuộm HMMD để xác định sự biểu lộ EGFR và HER2. Dữ liệu lâm sàng, nội soi, và mô bệnh học được thu thập và phân tích bằng phần mềm SPSS 19.
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu bao gồm các bệnh nhân được chẩn đoán UTBMDD qua nội soi và sinh thiết. Các tiêu chuẩn loại trừ bao gồm bệnh nhân đã điều trị hóa trị hoặc mẫu mô không đủ chất lượng để nhuộm HMMD.
2.2. Kỹ thuật nhuộm HMMD
Kỹ thuật HMMD được sử dụng để xác định sự biểu lộ EGFR và HER2. Kết quả nhuộm được đánh giá dựa trên mức độ bắt màu của màng tế bào ung thư, với các mức điểm từ 0 đến 3+. Chỉ các mẫu có điểm 2+ và 3+ được coi là dương tính.
III. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ biểu lộ EGFR là 25,6% và HER2 là 21,1%. Sự biểu lộ EGFR và HER2 không liên quan đến tuổi và giới tính nhưng có mối liên quan đáng kể với các đặc điểm mô bệnh học và hình ảnh nội soi. Các khối u dạng polyp và nấm có tỷ lệ biểu lộ HER2 cao hơn so với dạng loét và thâm nhiễm.
3.1. Đặc điểm lâm sàng và mô bệnh học
Đa số bệnh nhân UTBMDD có triệu chứng đau bụng thượng vị (98,9%) và sụt cân (70%). Theo phân loại Lauren, thể ruột chiếm tỷ lệ cao hơn thể lan tỏa. Sự biểu lộ EGFR và HER2 cao hơn ở các khối u biệt hóa tốt và vừa so với biệt hóa kém.
3.2. Mối liên quan giữa biểu lộ EGFR và HER2
Có sự đồng biểu lộ EGFR và HER2 ở 11,1% bệnh nhân. Sự biểu lộ EGFR có liên quan đáng kể với sự biểu lộ HER2 (p < 0,01), gợi ý rằng các yếu tố phân tử này có thể tương tác trong quá trình phát triển và tiến triển của UTDD.
IV. Bàn luận và kết luận
Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng về sự biểu lộ EGFR và HER2 trong UTDD, đồng thời khẳng định mối liên quan giữa chúng với các đặc điểm lâm sàng, nội soi, và mô bệnh học. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc lựa chọn bệnh nhân phù hợp cho các liệu pháp điều trị đích, đặc biệt là trastuzumab.
4.1. Ý nghĩa lâm sàng
Việc xác định sự biểu lộ EGFR và HER2 giúp các bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp, cải thiện tiên lượng bệnh. Trastuzumab đã được chứng minh là hiệu quả trong điều trị UTDD tiến triển HER2 dương tính, làm giảm nguy cơ tử vong và kéo dài thời gian sống thêm.
4.2. Hướng nghiên cứu tương lai
Cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố phân tử khác liên quan đến UTDD, cũng như phát triển các liệu pháp đa đích để tăng hiệu quả điều trị. Việc xây dựng tiêu chuẩn đánh giá kết quả nhuộm HMMD trên mẫu mô sinh thiết cũng là một hướng nghiên cứu quan trọng.
