Nghiên cứu sự biến đổi của Super Oxidase Dimutase, Glutathion Peroxidase và tình trạng chống oxy hóa toàn phần (TAS) ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính

• Chuyên ngành: Y sinh học
• Đề tài: Nghiên cứu biến đổi Super Oxidase Dimutase, Glutathion Peroxidase và TAS ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• Loại tài liệu: Luận án

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Một số hiểu biết về gốc tự do trong y sinh học
• 1.1.1. Khái niệm về gốc tự do
• 1.1.2. Đặc điểm của gốc tự do (R∙)
• 1.1.3. Quá trình hình thành các gốc tự do
• 1.1.4. Trạng thái Stress oxy hóa
• 1.1.5. Hệ thống chống oxy hóa trong cơ thể
• 1.1.5.1. Các chất chống oxy hóa có bản chất là enzym
• 1.1.5.2. Hệ thống chống oxy hoá có bản chất không enzym
• 1.1.5.3. Trạng thái chống oxy hóa toàn phần (TAS)
• 1.1.6. Bệnh gan mạn tính do vi rút B
• 1.1.6.1. Tình hình nhiễm HBV mạn tính trên thế giới và Việt Nam
• 1.1.6.2. Đặc điểm cấu trúc và hệ gen của HBV
• 1.1.6.3. Quá trình nhân lên của HBV
• 1.1.6.4. Đáp ứng miễn dịch trong nhiễm HBV mạn tính
• 1.1.6.5. Diễn biến tự nhiên của nhiễm HBV mạn tính
• 1.1.7. Chẩn đoán viêm gan B mạn tính
• 1.1.7.1. Stress oxy hóa trong bệnh lý viêm gan B mạn tính
• 1.1.7.2. Stress oxy hóa ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 1.1.7.3. Vai trò của các chất chống oxy hóa ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 1.1.8. Một số nghiên cứu trong và ngoài nước về hoạt độ SOD, GPx và TAS ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Phương tiện nghiên cứu
• 2.2.3. Nội dung và chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.3. Nghiên cứu lâm sàng
• 2.4. Nghiên cứu cận lâm sàng
• 2.4.1. Xét nghiệm hoạt độ enzym chống oxy hoá và trạng thái chống oxy hóa toàn phần
• 2.4.2. Sinh thiết gan
• 2.5. Xử lý số liệu
• 2.6. Các biện pháp khống chế sai số và hạn chế của đề tài
• 2.6.1. Các biện pháp khống chế sai số
• 2.6.2. Hạn chế của đề tài
• 2.7. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu và nhóm chứng
• 3.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới
• 3.1.2. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân viêm gan B
• 3.1.2.1. Xác định hoạt độ SOD, GPx và tình trạng chống oxy hóa toàn phần (TAS) huyết tương ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 3.2. Đánh giá mối liên quan hoạt độ SOD, GPx và TAS trong huyết tương với lâm sàng và cận lâm sàng ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 3.2.1. Mối liên quan với tuổi
• 3.2.2. Mối liên quan với đặc điểm lâm sàng
• 3.2.3. Mối liên quan với đặc điểm cận lâm sàng
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới tính
• 4.1.2. Một số đặc điểm lâm sàng
• 4.1.3. Một số đặc điểm cận lâm sàng
• 4.2. Đặc điểm mô bệnh học nhóm bệnh nhân sinh thiết gan
• 4.2.1. Hoạt độ SOD, GPx và tình trạng chống oxy hóa toàn phần (TAS) huyết tương ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 4.2.1.1. Hoạt độ SOD trong huyết tương
• 4.2.1.2. Trạng thái chống oxy hóa toàn phần (TAS)
• 4.2.1.3. Đánh giá mối liên quan hoạt độ SOD, GPx và TAS trong huyết tương với lâm sàng và cận lâm sàng ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính
• 4.2.1.3.1. Liên quan với tuổi và giới
• 4.2.1.3.2. Mối liên quan với một số đặc điểm lâm sàng
• 4.2.1.3.3. Liên quan với đặc điểm cận lâm sàng
• 4.2.1.3.4. Liên quan với mô học
• KẾT LUẬN
• KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC CÁC CHỮ, KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

I. Tổng quan về gốc tự do và stress oxy hóa

Gốc tự do là các phân tử có điện tử không cặp đôi, dễ dàng phản ứng với các phân tử khác, gây tổn thương tế bào. Stress oxy hóa xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các chất oxy hóa và chất chống oxy hóa, dẫn đến tổn thương tế bào. Trong bệnh viêm gan B mạn tính, stress oxy hóa đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh, gây tổn thương gan thông qua các phản ứng oxy hóa. Các enzyme chống oxy hóa như Super Oxidase Dimutase (SOD) và Glutathion Peroxidase (GPx) có nhiệm vụ trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

1.1. Khái niệm và đặc điểm của gốc tự do

Gốc tự do là các phân tử có điện tử không cặp đôi, dễ dàng phản ứng với các phân tử khác. Chúng được hình thành qua các quá trình như chuỗi hô hấp tế bào, phản ứng viêm, và tác nhân phóng xạ. Các gốc tự do có khả năng oxy hóa mạnh, gây tổn thương lipid, protein, và DNA. Trong bệnh viêm gan B mạn tính, sự gia tăng các gốc tự do dẫn đến tổn thương gan và tiến triển bệnh.

1.2. Cơ chế stress oxy hóa trong bệnh gan

Stress oxy hóa xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa các chất oxy hóa và chất chống oxy hóa. Trong bệnh viêm gan B mạn tính, stress oxy hóa gây tổn thương tế bào gan thông qua các phản ứng oxy hóa. Các enzyme chống oxy hóa như SOD và GPx có vai trò trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Sự suy giảm hoạt độ của các enzyme này làm tăng nguy cơ tổn thương gan.

II. Vai trò của SOD GPx và TAS trong viêm gan B mạn tính

Super Oxidase Dimutase (SOD) và Glutathion Peroxidase (GPx) là hai enzyme chống oxy hóa quan trọng trong cơ thể. SOD có nhiệm vụ chuyển đổi gốc superoxide thành hydrogen peroxide, trong khi GPx chuyển đổi hydrogen peroxide thành nước. TAS (Total Antioxidant Status) đo lường khả năng chống oxy hóa tổng thể của cơ thể. Trong bệnh viêm gan B mạn tính, hoạt độ của SOD, GPx, và TAS thường giảm, phản ánh tình trạng stress oxy hóa gia tăng và tổn thương gan.

2.1. Cơ chế hoạt động của SOD và GPx

SOD chuyển đổi gốc superoxide thành hydrogen peroxide, một chất ít độc hơn. GPx tiếp tục chuyển đổi hydrogen peroxide thành nước, ngăn chặn sự hình thành các gốc hydroxyl độc hại. Trong bệnh viêm gan B mạn tính, sự suy giảm hoạt độ của SOD và GPx dẫn đến tích tụ các gốc tự do, gây tổn thương gan.

2.2. Ý nghĩa của TAS trong đánh giá stress oxy hóa

TAS đo lường khả năng chống oxy hóa tổng thể của cơ thể, bao gồm cả các enzyme chống oxy hóa và các chất chống oxy hóa không phải enzyme. Trong bệnh viêm gan B mạn tính, TAS thường giảm, phản ánh tình trạng stress oxy hóa gia tăng và khả năng bảo vệ tế bào gan bị suy yếu.

III. Mối liên quan giữa SOD GPx TAS và bệnh lý gan

Nghiên cứu cho thấy mối liên quan chặt chẽ giữa hoạt độ của SOD, GPx, TAS và mức độ tổn thương gan ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính. Sự suy giảm hoạt độ của các enzyme chống oxy hóa này làm tăng nguy cơ tổn thương gan và tiến triển bệnh. Các chỉ số này có thể được sử dụng để đánh giá mức độ stress oxy hóa và tiên lượng bệnh.

3.1. Liên quan giữa SOD GPx và tổn thương gan

Hoạt độ của SOD và GPx có mối liên quan nghịch với mức độ tổn thương gan. Sự suy giảm hoạt độ của các enzyme này làm tăng nguy cơ tổn thương gan và tiến triển bệnh. Các nghiên cứu cho thấy việc tăng cường hoạt độ SOD và GPx có thể giúp bảo vệ tế bào gan khỏi stress oxy hóa.

3.2. Ứng dụng TAS trong tiên lượng bệnh

TAS là một chỉ số quan trọng trong đánh giá mức độ stress oxy hóa và tiên lượng bệnh. Sự suy giảm TAS phản ánh khả năng chống oxy hóa của cơ thể bị suy yếu, làm tăng nguy cơ tổn thương gan và tiến triển bệnh. TAS có thể được sử dụng như một công cụ hỗ trợ trong chẩn đoán và điều trị bệnh viêm gan B mạn tính.