I. Tổng quan về bệnh đau thắt ngực không ổn định
Đau thắt ngực không ổn định là một dạng của hội chứng vành cấp, gây ra bởi sự nứt vỡ của mảng vữa xơ động mạch vành, dẫn đến giảm đột ngột lưu lượng máu và thiếu máu cơ tim. Bệnh này có nguy cơ cao gây tử vong, đặc biệt ở nhóm bệnh nhân trên 65 tuổi. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, mặc dù tỷ lệ tử vong đã giảm nhờ tiến bộ trong điều trị, tỷ lệ suy tim lại tăng lên. Chức năng tâm trương thất trái thường bị ảnh hưởng sớm hơn so với chức năng tâm thu, và việc đánh giá sớm chức năng này có ý nghĩa quan trọng trong dự báo biến cố tim mạch.
1.1. Cơ chế bệnh sinh
Cơ chế bệnh sinh của đau thắt ngực không ổn định liên quan đến sự nứt vỡ mảng vữa xơ, kích hoạt quá trình hình thành huyết khối và gây tắc nghẽn một phần động mạch vành. Điều này dẫn đến giảm lưu lượng máu và thiếu máu cơ tim, gây ra các triệu chứng lâm sàng. Các yếu tố như co thắt động mạch vành, tiến triển của mảng xơ vữa, và viêm cũng đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh.
1.2. Yếu tố nguy cơ
Các yếu tố nguy cơ của đau thắt ngực không ổn định bao gồm tuổi cao, giới tính nam, tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, thừa cân, béo phì, và rối loạn chuyển hóa lipid. Ngoài ra, các yếu tố như ngừng thở khi ngủ, tăng nồng độ hs-CRP, và homocysteine cũng được xác định là yếu tố nguy cơ quan trọng.
II. Vai trò của các dấu ấn sinh học trong chẩn đoán và tiên lượng
Các dấu ấn sinh học như hs-CRP, hs-Troponin T, và NT-proBNP đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán, phân tầng nguy cơ và tiên lượng ở bệnh nhân đau thắt ngực không ổn định. Hs-CRP giúp đánh giá tiến trình viêm và vữa xơ động mạch, trong khi hs-Troponin T là chỉ điểm hoại tử cơ tim. NT-proBNP liên quan chặt chẽ với chức năng tâm trương thất trái và có giá trị chẩn đoán âm tính cao.
2.1. Hs CRP và viêm động mạch vành
Hs-CRP là một dấu ấn viêm được sử dụng rộng rãi trong đánh giá tiến trình viêm và vữa xơ động mạch vành. Nồng độ hs-CRP tăng cao có liên quan đến nguy cơ tiến triển của mảng vữa xơ và tăng nguy cơ biến cố tim mạch.
2.2. Hs Troponin T và hoại tử cơ tim
Hs-Troponin T là một chỉ điểm nhạy cảm của hoại tử cơ tim. Nồng độ hs-Troponin T tăng cao trong đau thắt ngực không ổn định có liên quan đến tình trạng tái cấu trúc thất trái và suy chức năng tâm trương.
2.3. NT proBNP và chức năng tâm trương
NT-proBNP là một dấu ấn quan trọng trong đánh giá chức năng tâm trương thất trái. Nồng độ NT-proBNP tăng cao có giá trị tiên lượng tử vong và biến cố tim mạch, đặc biệt ở bệnh nhân có suy chức năng tâm trương.
III. Chẩn đoán và điều trị đau thắt ngực không ổn định
Chẩn đoán đau thắt ngực không ổn định dựa trên lâm sàng, điện tim đồ, và các dấu ấn sinh học. Điều trị bao gồm kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến cố tim mạch, và can thiệp tái tưới máu khi cần thiết. Việc sử dụng các dấu ấn sinh học như hs-CRP, hs-Troponin T, và NT-proBNP giúp cải thiện phân tầng nguy cơ và lựa chọn chiến lược điều trị phù hợp.
3.1. Chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng
Chẩn đoán đau thắt ngực không ổn định dựa trên cơn đau thắt ngực điển hình, thay đổi trên điện tim đồ, và không có sự tăng dấu ấn sinh học hoại tử cơ tim. Các xét nghiệm như siêu âm tim và chụp động mạch vành cũng được sử dụng để xác định tổn thương.
3.2. Chiến lược điều trị
Chiến lược điều trị đau thắt ngực không ổn định bao gồm kiểm soát triệu chứng bằng thuốc nhóm Nitrat, ngăn ngừa huyết khối bằng Aspirin và Heparin, và can thiệp tái tưới máu sớm ở nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao. Việc sử dụng các dấu ấn sinh học giúp tối ưu hóa quyết định điều trị.
IV. Mối liên quan giữa các dấu ấn sinh học và chức năng tâm trương thất trái
Nghiên cứu này tập trung vào mối liên quan giữa hs-CRP, hs-Troponin T, NT-proBNP và chức năng tâm trương thất trái ở bệnh nhân đau thắt ngực không ổn định. Kết quả cho thấy nồng độ các dấu ấn sinh học này có liên quan chặt chẽ với suy chức năng tâm trương và có giá trị tiên lượng biến cố tim mạch.
4.1. Kết quả nghiên cứu
Nghiên cứu trên 266 bệnh nhân cho thấy 21,1% có suy chức năng tâm trương thất trái mặc dù chức năng tâm thu vẫn bình thường. Nồng độ NT-proBNP dưới 140 pg/ml có giá trị chẩn đoán âm tính cao với suy chức năng tâm trương.
4.2. Ý nghĩa lâm sàng
Việc đánh giá sớm chức năng tâm trương thất trái và sử dụng các dấu ấn sinh học giúp cải thiện tiên lượng và lựa chọn chiến lược điều trị phù hợp cho bệnh nhân đau thắt ngực không ổn định.
