I. Tổng Quan Về Năng Lực Làm Việc Tại KCN Yên Phong
Các nước phát triển đều trải qua công nghiệp hóa, đô thị hóa. Công nghiệp hóa xây dựng cơ sở vật chất cho công nghiệp, thương mại, dịch vụ và hạ tầng. Nó chuyển dịch cơ cấu kinh tế, dân số, lao động, hình thành đô thị. Từ thập niên 60, Việt Nam coi công nghiệp hóa là nhiệm vụ trung tâm. Quá trình này có tác dụng lớn về kinh tế - xã hội. Mục tiêu là đưa Việt Nam cơ bản thành nước công nghiệp vào năm 2020. Đô thị hóa và công nghiệp hóa diễn ra mạnh mẽ, lan tỏa từ thành phố lớn ra khu vực phụ cận và nông thôn. Hàng trăm khu công nghiệp, cụm công nghiệp hình thành và phát triển nhanh chóng. Việc đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá, sự hình thành các cụm công nghiệp, khu công nghiệp mới và mở rộng các khu công nghiệp hiện có là một xu hƣớng tất yếu. Tính đến năm 2016 cả nƣớc ta có 267 khu công nghiệp và trên 800 cụm công nghiệp đã đƣợc quy hoạch phát triển. Chính quá trình này đã dẫn tới chuyển đổi một phần đất từ nông nghiệp sang phục vụ các cụm công nghiệp, KCN đồng thời tác động tới việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang các lĩnh vực khác.
1.1. Vai Trò Của Khu Công Nghiệp Trong Phát Triển Kinh Tế Bắc Ninh
Với vị thế là các khu vực tập trung sản xuất công nghiệp quy mô lớn, các cụm CN, khu công nghiệp đã đem lại tăng trƣởng kinh tế cao, thu ngân sách địa phƣơng, giải quyết công ăn việc làm, tạo chuyển biến về cơ cấu kinh tế theo hƣớng tiến nhanh tới hiện đại. Bắc Ninh đƣợc coi là một trong những tỉnh dẫn đầu cả nƣớc về phát triển các khu công nghiệp. Bắc Ninh đƣợc ví nhƣ “Thánh Gióng” trong phát triển - từ 1 một tỉnh nông nghiệp thuần túy, đã vƣơn lên trở thành địa phƣơng công nghiệp. Cùng với chủ trƣơng đúng đắn và thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ, nhất quán các cụm công nghiệp, khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh ngày càng nhiều và đã thu hút đƣợc nguồn vốn đầu tƣ lớn từ trong và ngoài nƣớc.
1.2. Thực Trạng Năng Lực Làm Việc Của Người Lao Động Hiện Nay
Thực trạng phát triển các khu công nghiệp ảnh hƣởng rất lớn đến ngƣời lao động. Tuy nhiên có một thực tế là hiện nay ngƣời lao động thƣờng thiếu và yếu về năng lực làm việc để có thể đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nƣớc ngoài. Xuất phát từ lý luận và thực tế đã nêu trên, tôi chọn đề tài “Năng lực làm việc của người lao động tại các khu công nghiệp huyện Yên Phong - tỉnh Bắc Ninh" làm nội dung nghiên cứu của mình.
II. Phân Tích Các Yếu Tố Cấu Thành Năng Lực Làm Việc
Có rất nhiều định nghĩa về năng lực và khái niệm này đang thu hút sự quan tâm của rất nhiều nhà nghiên cứu. Theo cách hiểu thông thƣờng , năng lực là sự kết hợp của tƣ duy, kĩ năng và thái độ có sẵn hoặc dạng tiềm năng có thể học hỏi đƣợc của một cá nhân hoặc tổ chức để thực hiện thành công nhiệm vụ (DeSeCo, 2002). Mức độ và chất lƣợng hoàn thành công việc sẽ phản ánh mức độ năng lực của ngƣời đó. Chính vì thế, thuật ngữ “năng lực” khó mà định nghĩa đƣợc một cách chính xác. Năng lực hay khả năng, kĩ năng trong tiếng Việt có thể xem tƣơng đƣơng với các thuật ngữ “competence”, “ability”, “capability”, … trong tiếng Anh.
2.1. Mối Liên Hệ Giữa Năng Lực Kỹ Năng Và Kiến Thức
Trong một báo cáo của Trung tâm nghiên cứu Châu Âu về việc làm và lao động năm 2005, các tác giả đã phân tích rõ mối liên quan giữa các khái niệm năng lực (competence), kĩ năng (skills) và kiến thức (knowledge). Báo cáo này đã tổng hợp các định nghĩa chính về năng lực trong đó nêu rõ năng lực là tổ hợp những phẩm chất về thể chất và trí tuệ giúp ích cho việc hoàn thành một công việc với mức độ chính xác nào đó. Cùng với khái niệm năng lực là khái niệm “năng lực cốt lõi” (key competences) bao gồm một số năng lực đƣợc coi là nền tảng.
2.2. Các Năng Lực Cốt Lõi Cần Thiết Cho Người Lao Động
Theo định nghĩa của các nƣớc có nền kinh tế phát triển (OECD), năng lực cốt lõi bao gồm: những năng lực nền tảng nhƣ năng lực đọc hiểu, năng lực tính toán, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp…Do vậy, năng lực có tính phức hợp kỹ hơn kĩ năng và mức độ thành thạo của một kỹ năng cũng quyết định một phần tới mức độ cao thấp của năng lực.
III. Thực Trạng Năng Lực Làm Việc Tại KCN Yên Phong Bắc Ninh
Đề tài nghiên cứu năng lực làm việc của ngƣời lao động tại các khu công nghiệp (KCN) của huyện Yên Phong tỉnh Bắc Ninh và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực của họ trong thời gian tới. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn năng lực làm việc của ngƣời lao động trong các khu công nghiệp. - Đánh giá đƣợc thực trạng năng lực làm việc của ngƣời lao động tại khu công nghiệp Yên Phong tỉnh Bắc Ninh. - Phân tích những yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực làm việc của ngƣời lao động tại khu công nghiệp Yên Phong.
3.1. Đánh Giá Chung Về Năng Lực Làm Việc Của Lao Động
Đề tài đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về thực trạng năng lực làm việc của ngƣời lao động trong các khu công nghiệp huyện Yên Phong nói riêng và tỉnh Bắc Ninh nói chung. Đồng thời nội dung phân tích nổi bật những ƣu điểm và hạn chế của thực trạng năng lực làm việc của ngƣời lao động trong các khu công nghiệp huyện Yên Phong. Mặt khác, đề tài đã phân tích rõ các yếu tố ảnh hƣởng đến năng lực làm việc mà ngƣời lao động đang gặp phải.
3.2. Những Hạn Chế Về Kỹ Năng Của Người Lao Động
Tuy nhiên, nguồn lao động trong các khu công nghiệp hiện vẫn còn nhiều hạn chế nhƣ: Thể lực, sức khỏe của ngƣời lao động còn nhiều hạn chế, trình độ kỹ thuật, tay nghề, kỹ năng trình độ và kinh nghiệm quản lý của ngƣời lao đông còn rất thấp.
IV. Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Năng Lực Làm Việc Tại Yên Phong
Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực làm việc của ngƣời lao động trong các khu công nghiệp. Sự chuyển đổi về nghề nghiệp, sự dịch chuyển trong cơ cấu lao động trong các lĩnh vực. Trong đó, năng lực làm việc của ngƣời lao động đƣợc nghiên cứu trên phƣơng diện khả năng tạo việc làm từ: chính ngƣời lao động tự tạo ra, do doanh nghiệp hoặc do Nhà nƣớc tạo ra. - Đối tượng khảo sát: Ngƣời lao động, doanh nghiệp sử dụng lao động các khu công nghiệp huyện Yên Phong tỉnh Bắc Ninh.
4.1. Tác Động Của Chính Sách Lao Động Đến Năng Lực
Trong giai đoạn 2015-2017, thực trạng năng lực làm việc của ngƣời lao động trong các khu công nghiệp huyện Yên Phong có nhiều tiến triển theo chiều hƣớng tích cực. Ngƣời lao động đang dần đáp ứng nhu cầu tuyển dụng, vị trí công việc đòi hỏi có thể lực, trí lực và phẩm chất tâm lý xã hội mà các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp, nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài FDI đề ra.
4.2. Vai Trò Của Đào Tạo Nghề Trong Nâng Cao Năng Lực
Để đạt đƣợc những kết quả trên, Uỷ ban nhân dân huyện Yên Phong đã có nhiều chính sách Ƣu tiên tăng chi ngân sách đầu tƣ cho giáo dục - đào tạo, đặc biệt chú ý đến vấn đề đào tạo lại cho nhân lực đang làm việc, đào tạo nghề cho ngƣời lao động, Chỉ đạo Ban quản lý các khu công nghiệp, Sở Công thƣơng ,Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội, Phòng Công thƣơng, Phòng Lao động –Thƣơng binh và Xã hội huyện theo chức năng phối hợp xây dựng chiến lƣợc, kế hoạch hỗ trợ phát triển, nâng cao khả năng, năng lực làm việc cho ngƣời lao động chung cho cả tỉnh, huyện đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa…
V. Giải Pháp Nâng Cao Năng Lực Làm Việc Tại KCN Yên Phong
Trên cơ sở đánh giá thực trạng năng lực làm việc của ngƣời lao động trong các khu công nghiệp huyện Yên Phong tỉnh Bắc Ninh, tác giả đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực làm việc của ngƣời lao động trên địa bàn nghiên cứu. + Phạm vi thời gian: Đề tài nghiên cứu năng lực việc làm của ngƣời lao động tại các khu công nghiệp huyện Yên Phong - tỉnh Bắc Ninh từ năm 2015 - 2017 và khuyến nghị giải pháp để nâng cao năng lực làm việc của ngƣời lao động trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.
5.1. Đầu Tư Vào Đào Tạo Và Phát Triển Kỹ Năng
Cần tăng cường đầu tư vào các chương trình đào tạo nghề, kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn cho người lao động. Các chương trình này cần được thiết kế phù hợp với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và thị trường lao động.
5.2. Cải Thiện Môi Trường Làm Việc Và Chính Sách Đãi Ngộ
Cải thiện điều kiện làm việc, đảm bảo an toàn lao động và sức khỏe cho người lao động. Xây dựng các chính sách đãi ngộ hợp lý, công bằng để thu hút và giữ chân người lao động có năng lực.
5.3. Tăng Cường Hợp Tác Giữa Doanh Nghiệp Và Cơ Sở Đào Tạo
Tăng cường sự hợp tác giữa doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo để đảm bảo chương trình đào tạo đáp ứng được yêu cầu thực tế của doanh nghiệp. Tạo điều kiện cho sinh viên, học viên thực tập tại doanh nghiệp để nâng cao kinh nghiệm thực tế.
VI. Kết Luận Về Năng Lực Lao Động Tại KCN Yên Phong
Thực tiễn cho thấy, các nƣớc có nền kinh tế phát triển đều phải trải qua quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa đất nƣớc. Về cơ bản, có thể xem công nghiệp hóa là quá trình xây dựng và phát triển hệ thống cơ sở vật chất của ngành công nghiệp, của các ngành sản xuất khác, ngành thƣơng mại và dịch vụ. Đồng thời nó cũng là quá trình xây dựng và phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và phục vụ yêu cầu nâng cao đời sống của ngƣời dân.
6.1. Tóm Tắt Các Vấn Đề Chính Về Năng Lực Lao Động
Tóm tắt lại những vấn đề chính về năng lực lao động tại KCN Yên Phong, bao gồm những điểm mạnh, điểm yếu và các yếu tố ảnh hưởng.
6.2. Triển Vọng Phát Triển Năng Lực Lao Động Trong Tương Lai
Đưa ra những dự báo và khuyến nghị về triển vọng phát triển năng lực lao động tại KCN Yên Phong trong tương lai, dựa trên các xu hướng phát triển kinh tế - xã hội và công nghệ.
