Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và giáo dục của Lào, việc nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh trở thành một nhiệm vụ cấp thiết. Tiếng Anh được xem là môn học bắt buộc tại các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông, với mục tiêu giúp học sinh nâng cao năng lực giao tiếp trong thời đại toàn cầu hóa. Tuy nhiên, kỹ năng nói tiếng Anh vẫn là thách thức lớn đối với học sinh, đặc biệt là tại các vùng nông thôn như tỉnh Champasak - Lamdong. Nghiên cứu được thực hiện tại Trường Trung học Phổ thông Ponesavanh với sự tham gia của 50 học sinh lớp 6 và 2 giáo viên tiếng Anh nhằm khảo sát việc sử dụng hội thoại trong giảng dạy kỹ năng nói tiếng Anh.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định những khó khăn của học sinh và giáo viên trong việc dạy và học kỹ năng nói, đánh giá quan điểm của học sinh về lợi ích của việc sử dụng hội thoại, khám phá các kỹ thuật giảng dạy của giáo viên và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dạy học. Nghiên cứu được tiến hành trong năm học 2016-2017, với phạm vi tập trung vào lớp 6 tại trường Ponesavanh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy tiếng Anh, góp phần nâng cao khả năng giao tiếp tiếng Anh cho học sinh, đồng thời cung cấp cơ sở thực tiễn cho các giáo viên và nhà quản lý giáo dục tại Lào.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về hội thoại và kỹ năng nói trong giảng dạy tiếng Anh như sau:

  • Định nghĩa hội thoại: Hội thoại là sự trao đổi lời nói giữa hai hoặc nhiều người, được xem là công cụ quan trọng giúp học sinh luyện tập ngôn ngữ trong bối cảnh giao tiếp thực tế. Hội thoại giúp học sinh phát triển khả năng sử dụng từ vựng, ngữ pháp và phát âm chính xác (Ur, 1996; Matthews và Read, 1989).

  • Các loại hội thoại: Bao gồm mini-dialogues, mapped dialogues, open dialogues, cue card dialogues, discourse chains và information gaps. Mỗi loại hội thoại có đặc điểm và ứng dụng riêng trong việc phát triển kỹ năng nói, đặc biệt là hoạt động nhập vai (role play) được đánh giá cao trong việc tạo môi trường giao tiếp tự nhiên cho học sinh (Byrne, 1997; Spratt, 1999).

  • Kỹ năng nói: Được xem là kỹ năng phức tạp bao gồm các thành phần ngữ âm, ngữ pháp, từ vựng và sự lưu loát. Kỹ năng nói đòi hỏi sự phối hợp giữa năng lực ngôn ngữ và năng lực giao tiếp xã hội (Brown, 1994; Kayi, 2006). Việc cân bằng giữa độ chính xác và sự lưu loát trong nói là mục tiêu quan trọng trong giảng dạy (Richards, 2001).

  • Phương pháp giảng dạy kỹ năng nói: Sử dụng các hoạt động như hội thoại, nhập vai, thảo luận nhóm, phỏng vấn và các trò chơi ngôn ngữ nhằm tạo môi trường giao tiếp tích cực, khuyến khích học sinh tự tin và chủ động trong việc sử dụng tiếng Anh (Harmer, 2004; Ur, 1996).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp cả tiếp cận định lượng và định tính, trong đó tiếp cận định tính được chú trọng hơn nhằm phân tích sâu sắc các vấn đề liên quan đến việc sử dụng hội thoại trong giảng dạy kỹ năng nói.

  • Đối tượng nghiên cứu: 50 học sinh lớp 6 và 2 giáo viên tiếng Anh tại Trường Trung học Phổ thông Ponesavanh, Champasak-Lamdong, Lào.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Toàn bộ học sinh của hai lớp 6/2 được chọn tham gia, giáo viên được chọn theo tiêu chí đang giảng dạy lớp 6 và có kinh nghiệm từ 5-7 năm.

  • Công cụ thu thập dữ liệu: Bao gồm bảng hỏi dành cho học sinh nhằm khảo sát thái độ, khó khăn và nhận thức về việc sử dụng hội thoại; phỏng vấn sâu với giáo viên để thu thập quan điểm, kinh nghiệm và kỹ thuật giảng dạy; thiết kế 5 kế hoạch bài giảng sử dụng hội thoại để thực hiện thí nghiệm giảng dạy trong 10 tuần.

  • Phân tích dữ liệu: Dữ liệu định lượng từ bảng hỏi được xử lý bằng phần mềm SPSS để thống kê mô tả và phân tích tần suất; dữ liệu định tính từ phỏng vấn được mã hóa và phân tích nội dung nhằm rút ra các chủ đề chính liên quan đến khó khăn và giải pháp giảng dạy.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong năm học 2016-2017, với giai đoạn thu thập dữ liệu kéo dài 10 tuần thực hiện thí nghiệm giảng dạy.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Khó khăn của học sinh trong kỹ năng nói: Khoảng 68% học sinh gặp khó khăn trong phát âm chính xác các từ tiếng Anh, 74% thiếu tự tin khi giao tiếp do hạn chế về ngữ pháp và vốn từ vựng. Bảng 1 cho thấy 60% học sinh chưa từng thực hành hội thoại trong lớp trước khi áp dụng phương pháp mới.

  2. Quan điểm của học sinh về việc sử dụng hội thoại: Hơn 80% học sinh đánh giá việc sử dụng hội thoại giúp họ tăng cường sự tự tin và khả năng giao tiếp. 75% cho biết các hoạt động hội thoại làm cho tiết học trở nên thú vị và dễ tiếp thu hơn.

  3. Thực trạng và kỹ thuật giảng dạy của giáo viên: Giáo viên gặp khó khăn trong việc quản lý lớp học đông và thiếu tài liệu phù hợp. Tuy nhiên, họ sử dụng đa dạng các loại hội thoại như mini-dialogues, role play và cue cards để kích thích sự tham gia của học sinh. Giáo viên nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt về khả năng nói của học sinh sau khi áp dụng các bài giảng có hội thoại.

  4. Hiệu quả của thí nghiệm giảng dạy: Qua 5 bài giảng sử dụng hội thoại, điểm trung bình kỹ năng nói của học sinh tăng từ 5.2 lên 7.8 (thang điểm 10), tương đương mức tăng 50%. Số học sinh đạt mức lưu loát và chính xác trong phát âm tăng từ 30% lên 65%.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của khó khăn học sinh là do thiếu môi trường thực hành giao tiếp và phương pháp giảng dạy truyền thống chưa khai thác hiệu quả hoạt động hội thoại. Việc áp dụng hội thoại trong giảng dạy đã tạo điều kiện cho học sinh luyện tập phát âm, ngữ pháp và từ vựng trong bối cảnh giao tiếp thực tế, từ đó nâng cao sự tự tin và khả năng phản xạ ngôn ngữ.

So sánh với các nghiên cứu trước đây tại Indonesia và Ba Lan, kết quả tương đồng cho thấy hội thoại và nhập vai là phương pháp hiệu quả trong việc phát triển kỹ năng nói tiếng Anh. Việc sử dụng đa dạng các loại hội thoại giúp học sinh làm quen với nhiều tình huống giao tiếp khác nhau, đồng thời tăng tính tương tác trong lớp học.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện sự tăng trưởng điểm số kỹ năng nói trước và sau khi áp dụng phương pháp, cùng bảng tổng hợp tỷ lệ học sinh đạt các mức độ lưu loát và chính xác trong phát âm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường sử dụng hội thoại trong giảng dạy: Giáo viên cần áp dụng đa dạng các loại hội thoại như mini-dialogues, role play, cue cards trong các tiết học nói nhằm nâng cao sự tương tác và thực hành ngôn ngữ. Mục tiêu đạt 80% tiết học có hoạt động hội thoại trong vòng 1 năm học. Chủ thể thực hiện: giáo viên tiếng Anh.

  2. Đào tạo nâng cao năng lực giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn về kỹ thuật sử dụng hội thoại và phương pháp giảng dạy tích cực cho giáo viên tiếng Anh tại các trường trung học phổ thông. Thời gian thực hiện trong 6 tháng đầu năm học. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo.

  3. Phát triển tài liệu giảng dạy phù hợp: Biên soạn và cung cấp tài liệu hội thoại đa dạng, phù hợp với trình độ học sinh và bối cảnh địa phương nhằm hỗ trợ giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học. Thời gian hoàn thành trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Nhà xuất bản giáo dục và các chuyên gia ngôn ngữ.

  4. Tạo môi trường giao tiếp tiếng Anh ngoài giờ học: Khuyến khích thành lập câu lạc bộ tiếng Anh, tổ chức các hoạt động ngoại khóa như thuyết trình, tranh luận, giao lưu để học sinh có thêm cơ hội thực hành kỹ năng nói. Mục tiêu tăng 30% học sinh tham gia các hoạt động này trong năm học tiếp theo. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu nhà trường và giáo viên phụ trách.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp các phương pháp và kỹ thuật sử dụng hội thoại hiệu quả, giúp cải thiện chất lượng giảng dạy kỹ năng nói.

  2. Nhà quản lý giáo dục và chuyên viên đào tạo giáo viên: Tài liệu tham khảo để xây dựng chương trình tập huấn, phát triển tài liệu giảng dạy và chính sách nâng cao năng lực giáo viên.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn về phương pháp dạy kỹ năng nói, đặc biệt là ứng dụng hội thoại trong lớp học.

  4. Các tổ chức phát triển giáo dục và dự án hỗ trợ học tiếng Anh tại Lào: Tham khảo để thiết kế các chương trình can thiệp, nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh cho học sinh vùng nông thôn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao kỹ năng nói tiếng Anh lại khó đối với học sinh Lào?
    Học sinh thường thiếu môi trường thực hành giao tiếp, vốn từ vựng và ngữ pháp hạn chế, cùng với sự thiếu tự tin khi nói. Ngoài ra, phương pháp giảng dạy truyền thống ít tập trung vào thực hành nói cũng là nguyên nhân chính.

  2. Hội thoại có vai trò gì trong việc dạy kỹ năng nói?
    Hội thoại giúp học sinh luyện tập phát âm, ngữ pháp và từ vựng trong bối cảnh giao tiếp thực tế, tăng cường sự tự tin và khả năng phản xạ ngôn ngữ, đồng thời tạo môi trường tương tác tích cực trong lớp học.

  3. Các loại hội thoại nào phù hợp để sử dụng trong lớp học?
    Các loại hội thoại như mini-dialogues, mapped dialogues, open dialogues, cue card dialogues và discourse chains đều có thể áp dụng tùy theo mục tiêu bài học và trình độ học sinh. Hoạt động nhập vai (role play) được đánh giá rất hiệu quả.

  4. Làm thế nào để giáo viên có thể áp dụng hiệu quả hội thoại trong giảng dạy?
    Giáo viên cần chuẩn bị kỹ lưỡng kế hoạch bài giảng, lựa chọn loại hội thoại phù hợp, tạo môi trường thân thiện, khuyến khích học sinh tham gia tích cực và cung cấp phản hồi xây dựng.

  5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các trường khác ở Lào không?
    Mặc dù nghiên cứu giới hạn ở một trường, các kết quả và giải pháp đề xuất có thể được điều chỉnh và áp dụng rộng rãi tại các trường trung học phổ thông khác ở Lào, đặc biệt là những nơi có điều kiện tương tự.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định rõ những khó khăn của học sinh và giáo viên trong việc dạy và học kỹ năng nói tiếng Anh tại Trường Trung học Phổ thông Ponesavanh, Champasak-Lamdong.
  • Việc sử dụng hội thoại trong giảng dạy giúp cải thiện đáng kể khả năng phát âm, ngữ pháp và sự tự tin giao tiếp của học sinh.
  • Các kỹ thuật giảng dạy đa dạng như mini-dialogues, role play và cue cards được áp dụng hiệu quả trong thực nghiệm giảng dạy.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dạy học kỹ năng nói, bao gồm đào tạo giáo viên, phát triển tài liệu và tạo môi trường giao tiếp.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai rộng rãi phương pháp sử dụng hội thoại, tổ chức tập huấn giáo viên và đánh giá hiệu quả trong các năm học tiếp theo.

Hành động ngay hôm nay: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên bắt đầu áp dụng các kỹ thuật hội thoại trong giảng dạy và tổ chức các khóa đào tạo để nâng cao năng lực giảng dạy kỹ năng nói tiếng Anh, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho Lào.