Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt, hoạt động marketing đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm và duy trì vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trường, hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vật liệu xây dựng tại tỉnh Lào Cai, chủ yếu kinh doanh sản phẩm xi măng. Tuy nhiên, từ năm 2015 đến 2016, sản lượng tiêu thụ xi măng của doanh nghiệp giảm mạnh, từ 47.600 tấn xuống còn 32.300 tấn, doanh thu cũng giảm từ 69.020 triệu đồng xuống còn khoảng 45.000 triệu đồng. Nguyên nhân chính được xác định là do hoạt động marketing chưa được chú trọng và phát triển đầy đủ, trong khi môi trường cạnh tranh trên địa bàn ngày càng gay gắt với nhiều đối thủ mới xuất hiện.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng hoạt động marketing nhằm tiêu thụ sản phẩm xi măng tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trường trong giai đoạn 2013-2017, đánh giá thành công, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp đẩy mạnh hoạt động marketing nhằm tăng sản lượng tiêu thụ và giữ vững thị phần. Nghiên cứu tập trung vào việc áp dụng mô hình Marketing 7P, bao gồm các yếu tố sản phẩm, giá cả, phân phối, xúc tiến, con người, quy trình và triết lý kinh doanh.

Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp doanh nghiệp có cái nhìn khách quan về hoạt động marketing hiện tại mà còn cung cấp các giải pháp thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả tiêu thụ sản phẩm xi măng, góp phần phát triển bền vững doanh nghiệp trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn sử dụng mô hình Marketing 7P làm khung lý thuyết chính để phân tích hoạt động marketing nhằm tiêu thụ sản phẩm xi măng. Mô hình này mở rộng từ Marketing 4P truyền thống (Sản phẩm - Product, Giá cả - Price, Phân phối - Place, Xúc tiến - Promotion) bổ sung thêm ba yếu tố quan trọng là Con người (People), Quy trình dịch vụ (Process) và Triết lý kinh doanh (Philosophy).

  • Sản phẩm (Product): Bao gồm các loại xi măng đa dạng như xi măng Hải Phòng, Bút Sơn, Yên Bình, Sông Thao với các chủng loại PCB 30, PCB 40, PC 40, PC 50, đáp ứng nhu cầu và thị hiếu khác nhau của khách hàng.
  • Giá cả (Price): Chính sách giá linh hoạt, điều chỉnh theo từng loại sản phẩm, thị trường và khách hàng, bao gồm các chính sách chiết khấu theo số lượng và thanh toán.
  • Phân phối (Place): Mạng lưới phân phối kết hợp kênh trực tiếp và gián tiếp, với các cửa hàng, đại lý tập trung chủ yếu tại thành phố Lào Cai và một số huyện.
  • Xúc tiến (Promotion): Các hoạt động quảng cáo, khuyến mãi, chăm sóc khách hàng và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm.
  • Con người (People): Đội ngũ nhân viên trẻ, nhiệt tình, có trách nhiệm, được đào tạo về nghiệp vụ và kỹ năng bán hàng.
  • Quy trình (Process): Quy trình bán hàng rõ ràng, từ tiếp nhận đơn hàng, xử lý, giao hàng đến chăm sóc khách hàng sau bán.
  • Triết lý kinh doanh (Philosophy): Phương châm “Phát triển bền vững, hợp tác lâu dài” và “Sự hài lòng của khách hàng là thước đo sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp” làm nền tảng cho hoạt động marketing.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng, sử dụng các công cụ phân tích mô tả, so sánh và thống kê. Dữ liệu được thu thập từ:

  • Dữ liệu thứ cấp: Báo cáo tài chính, hồ sơ doanh nghiệp, tài liệu chuyên ngành, các nghiên cứu liên quan.
  • Dữ liệu sơ cấp: Khảo sát 160 phiếu điều tra (10 phiếu nhân viên, 150 phiếu khách hàng), phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo và nhân viên doanh nghiệp.

Cỡ mẫu khảo sát khách hàng là 150 phiếu, thu về 120 phiếu hợp lệ, đảm bảo tính đại diện cho thị trường tiêu thụ xi măng tại Lào Cai. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Microsoft Excel để tổng hợp và xử lý số liệu.

Thời gian nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2013-2017, với phạm vi không gian tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trường và thị trường xi măng tỉnh Lào Cai.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Sản lượng và doanh thu giảm sút rõ rệt: Sản lượng tiêu thụ xi măng giảm từ 47.600 tấn năm 2015 xuống còn 32.300 tấn năm 2016, tương ứng giảm 32%. Doanh thu giảm từ 69.020 triệu đồng xuống còn khoảng 45.000 triệu đồng, giảm gần 35%. Lợi nhuận cũng giảm từ 720 triệu đồng xuống còn 320 triệu đồng trong cùng kỳ.

  2. Hoạt động marketing chưa chuyên nghiệp: Doanh nghiệp chưa có bộ phận marketing riêng, công tác nghiên cứu và dự báo thị trường do bộ phận kinh doanh đảm nhận, dẫn đến thiếu chuyên môn và thời gian nghiên cứu bài bản. Chi phí dành cho hoạt động hỗ trợ tiêu thụ còn khiêm tốn, chưa có quảng cáo trên các phương tiện truyền thông đại chúng.

  3. Mạng lưới phân phối chưa đồng đều: Các đại lý và cửa hàng tập trung chủ yếu tại thành phố Lào Cai, trong khi các huyện có nhu cầu lớn như Bắc Hà, Bảo Thắng, Si Ma Cai chưa được khai thác hiệu quả. Kênh phân phối trực tiếp và gián tiếp chưa được mở rộng hợp lý.

  4. Chính sách sản phẩm và giá cả linh hoạt: Doanh nghiệp cung cấp đa dạng các loại xi măng phù hợp với thị trường, áp dụng chính sách giá thâm nhập và chiết khấu linh hoạt. Tuy nhiên, chưa đa dạng hóa sản phẩm theo thị hiếu từng khu vực, ví dụ chưa có sản phẩm xi măng Tân Quang được ưa chuộng tại một số huyện.

  5. Đội ngũ nhân sự trẻ, nhiệt tình nhưng thiếu đào tạo chuyên sâu về marketing: Cơ cấu nhân sự phù hợp với ngành kinh doanh, tuy nhiên đào tạo về marketing và kỹ năng bán hàng còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực tài chính, kế toán và pháp luật.

Thảo luận kết quả

Sự giảm sút sản lượng và doanh thu trong giai đoạn 2015-2016 phản ánh tác động tiêu cực của môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, đặc biệt khi các đối thủ mới từ miền xuôi và các tỉnh lân cận gia nhập thị trường Lào Cai. Việc thiếu bộ phận marketing chuyên nghiệp khiến doanh nghiệp không kịp thời nắm bắt và phản ứng với biến động thị trường, dẫn đến mất thị phần.

Mạng lưới phân phối chưa đồng đều làm hạn chế khả năng tiếp cận khách hàng tại các huyện tiềm năng, trong khi tập trung quá nhiều tại thành phố Lào Cai gây cạnh tranh nội bộ giữa các đại lý. So với các nghiên cứu về marketing tại các doanh nghiệp khác, việc áp dụng mô hình Marketing 7P giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến tiêu thụ sản phẩm.

Chính sách giá linh hoạt và đa dạng sản phẩm là điểm mạnh giúp doanh nghiệp duy trì được một phần thị phần, tuy nhiên cần mở rộng thêm các dòng sản phẩm phù hợp với thị hiếu địa phương để tăng sức cạnh tranh. Đội ngũ nhân sự trẻ là lợi thế nhưng cần được đào tạo bài bản hơn về marketing và kỹ năng bán hàng để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ sản lượng tiêu thụ theo năm, bảng phân tích chi phí marketing và khảo sát mức độ hài lòng khách hàng để minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng bộ phận marketing chuyên nghiệp: Bố trí ít nhất 2 nhân viên chuyên trách marketing, trong đó có thể chuyển một nhân viên từ bộ phận kinh doanh và tuyển thêm nhân viên mới. Tổ chức đào tạo định kỳ hàng năm về kiến thức và kỹ năng marketing, phối hợp với các trường đại học và công ty tư vấn chuyên nghiệp. Mục tiêu nâng cao năng lực nghiên cứu thị trường và dự báo, thời gian thực hiện từ quý 3 năm 2018.

  2. Đa dạng hóa sản phẩm và dịch vụ: Mở rộng danh mục sản phẩm xi măng, bổ sung các loại như xi măng Tân Quang, Hoàng Long, Chinfon Hải Phòng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng tại các huyện. Kèm theo đó là cung cấp dịch vụ tư vấn sử dụng, hướng dẫn bảo quản và vận chuyển linh hoạt. Thực hiện từ quý 4 năm 2018.

  3. Mở rộng và cân đối mạng lưới phân phối: Thiết lập thêm đại lý và cửa hàng tại các huyện Bắc Hà, Bảo Thắng, Si Ma Cai, Văn Bàn nhằm khai thác thị trường tiềm năng. Đồng thời tăng cường chăm sóc, hỗ trợ và đánh giá hiệu quả hoạt động của các đại lý hiện có. Kế hoạch triển khai trong năm 2018-2020.

  4. Tăng cường quảng cáo và xây dựng mối quan hệ khách hàng: Triển khai quảng cáo trên các phương tiện truyền thông địa phương như báo mạng Lào Cai, pano, biển hiệu tại cửa hàng, phương tiện vận tải và đồng phục nhân viên. Tăng cường tương tác với khách hàng qua điện thoại, email, tin nhắn và tổ chức các chương trình khuyến mãi, quà tặng nhằm giữ chân khách hàng lâu dài. Thực hiện từ đầu năm 2018.

  5. Đào tạo nâng cao kỹ năng bán hàng và ứng dụng công nghệ: Cử nhân viên tham gia các khóa đào tạo kỹ năng bán hàng, quản trị marketing và sử dụng thành thạo phần mềm quản lý bán hàng. Khuyến khích tự học và trao đổi kinh nghiệm giữa các nhân viên. Thực hiện hàng năm, bắt đầu từ năm 2018.

  6. Cải thiện dịch vụ sau bán hàng: Thiết lập hệ thống lưu trữ thông tin khách hàng, theo dõi và giải quyết kịp thời các khiếu nại, cung cấp chính sách ưu đãi cho khách hàng lớn và khách hàng lâu năm. Tăng cường liên lạc và khảo sát ý kiến khách hàng định kỳ 6 tháng/lần để điều chỉnh dịch vụ phù hợp. Thực hiện từ quý 2 năm 2018.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp vật liệu xây dựng: Giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động marketing tiêu thụ sản phẩm xi măng, từ đó xây dựng chiến lược marketing hiệu quả.

  2. Nhân viên phòng marketing và kinh doanh: Cung cấp kiến thức về mô hình Marketing 7P, các giải pháp thực tiễn để nâng cao hiệu quả công tác nghiên cứu thị trường, phân phối và chăm sóc khách hàng.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản trị kinh doanh, marketing: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết marketing trong thực tiễn doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực vật liệu xây dựng.

  4. Các nhà tư vấn và chuyên gia marketing: Cung cấp dữ liệu thực tiễn và phân tích chuyên sâu giúp xây dựng các giải pháp marketing phù hợp với doanh nghiệp vừa và nhỏ trong ngành vật liệu xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao doanh nghiệp cần áp dụng mô hình Marketing 7P thay vì 4P truyền thống?
    Mô hình 7P bổ sung các yếu tố con người, quy trình và triết lý kinh doanh, giúp doanh nghiệp quản lý toàn diện hơn các khía cạnh ảnh hưởng đến tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt trong ngành dịch vụ và thương mại như xi măng.

  2. Làm thế nào để doanh nghiệp nhỏ có thể xây dựng bộ phận marketing hiệu quả?
    Bắt đầu bằng việc chuyển đổi một số nhân viên kinh doanh có kinh nghiệm sang làm marketing, kết hợp đào tạo chuyên sâu và sử dụng công nghệ để tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến tiêu thụ xi măng tại thị trường Lào Cai?
    Bao gồm chất lượng sản phẩm, chính sách giá linh hoạt, mạng lưới phân phối rộng khắp, hoạt động quảng cáo và chăm sóc khách hàng, cũng như sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ trong và ngoài ngành.

  4. Doanh nghiệp có thể áp dụng những hình thức quảng cáo nào hiệu quả với chi phí thấp?
    Quảng cáo tại các điểm bán hàng, trên phương tiện vận tải, sử dụng pano, biển hiệu, và tận dụng mạng xã hội, email marketing để tiếp cận khách hàng mục tiêu với chi phí hợp lý.

  5. Làm thế nào để duy trì mối quan hệ lâu dài với khách hàng trong ngành vật liệu xây dựng?
    Thông qua dịch vụ sau bán hàng tốt, giải quyết kịp thời khiếu nại, cung cấp ưu đãi cho khách hàng lâu năm, thường xuyên tương tác và thu thập phản hồi để cải tiến dịch vụ.

Kết luận

  • Hoạt động marketing tại Doanh nghiệp tư nhân Tiến Trường còn nhiều hạn chế, đặc biệt là thiếu bộ phận marketing chuyên nghiệp và mạng lưới phân phối chưa đồng đều.
  • Sản lượng tiêu thụ và doanh thu xi măng giảm sút rõ rệt trong giai đoạn 2015-2016 do cạnh tranh gay gắt và hoạt động marketing chưa hiệu quả.
  • Áp dụng mô hình Marketing 7P giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện và đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm.
  • Các giải pháp đề xuất bao gồm xây dựng bộ phận marketing, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng kênh phân phối, tăng cường quảng cáo và đào tạo nhân viên.
  • Tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả các giải pháp và điều chỉnh phù hợp trong giai đoạn 2018-2020 để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo doanh nghiệp cần ưu tiên thành lập bộ phận marketing chuyên nghiệp và triển khai các giải pháp đề xuất nhằm cải thiện hiệu quả tiêu thụ sản phẩm xi măng. Để được tư vấn chi tiết hơn, quý doanh nghiệp có thể liên hệ các chuyên gia marketing hoặc các trường đại học uy tín để nhận hỗ trợ đào tạo và tư vấn chiến lược.