Nâng cao hiệu quả sản xuất lúa trên đất nhiễm mặn tại Thanh Hóa

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI

1.1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu

1.2. Biến đổi khí hậu, tình hình xâm nhập mặn trên thế giới và Việt Nam

1.3. Đất nhiễm mặn và các vùng nhiễm mặn

1.4. Sự hình thành, phân loại và đặc tính của đất mặn

1.5. Ảnh hưởng của mặn đến sinh trưởng và phát triển của cây lúa

1.6. Ảnh hưởng của mặn đến đặc điểm hình thái của cây lúa

1.7. Ảnh hưởng của mặn đến đặc tính sinh lý, sinh hóa của cây lúa

1.8. Sự thích nghi của cây lúa đối với điều kiện mặn

1.9. Ngưỡng chịu mặn của cây lúa

1.10. Sự hấp thu chọn lọc giữa các ion

1.11. Thời vụ trồng và cơ sở khoa học của thời vụ trồng lúa

1.12. Dinh dưỡng đối với cây lúa

1.13. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu

1.14. Tình hình xâm nhập mặn ở vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

1.15. Ảnh hưởng của xâm nhập mặn đến sản xuất lúa ở các huyện ven biển tỉnh Thanh Hóa

1.16. Tình hình sử dụng giống lúa chịu mặn ở Việt Nam và vùng nhiễm mặn ven biển tỉnh Thanh Hóa

1.17. Thời vụ trồng lúa chịu mặn ở Việt Nam và các huyện ven biển tỉnh Thanh Hóa

1.18. Tình hình sử dụng phân bón cho lúa ở Việt Nam và các huyện ven biển tỉnh Thanh Hóa

1.19. Nhận xét rút ra từ tổng quan tài liệu

2. CHƯƠNG 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Vật liệu và nội dung nghiên cứu

2.2. Các loại phân bón và vật tư

2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

2.3.1. Địa điểm nghiên cứu

2.3.2. Thời gian nghiên cứu

2.4. Nội dung nghiên cứu

2.5. Phương pháp nghiên cứu

2.5.1. Đánh giá hiện trạng sản xuất lúa trên đất nhiễm mặn tại vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

2.5.2. Nghiên cứu tuyển chọn giống lúa chịu mặn cho vùng đất nhiễm mặn tại vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

2.5.3. Nghiên cứu xác định một số biện pháp kỹ thuật phù hợp cho giống lúa tuyển chọn được

2.5.4. Xây dựng mô hình canh tác áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật thích hợp cho giống lúa tuyển chọn (SHPT15) trên vùng đất nhiễm mặn các huyện vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

2.5.5. Phương pháp theo dõi các chỉ tiêu về cây trồng

2.5.6. Đánh giá tình hình sâu bệnh hại

2.5.7. Phương pháp phân tích độ mặn và các chỉ tiêu hóa tính của đất

2.5.8. Phương pháp đánh giá các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế

2.5.9. Xử lý số liệu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Điều kiện cơ bản của các huyện vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa trong mối quan hệ với sản xuất lúa

3.2. Điều kiện tự nhiên tại các vùng bị nhiễm mặn tỉnh Thanh Hóa

3.3. Về cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp của tỉnh Thanh Hóa

3.4. Cơ cấu giống lúa và thời vụ sản xuất tại vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

3.5. Kết quả nghiên cứu tuyển chọn dòng/giống lúa chịu mặn thích hợp cho đất nhiễm mặn vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

3.6. Đặc điểm nông sinh học, yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của một số dòng lúa chịu mặn

3.7. Đánh giá tính ổn định về năng suất của các dòng/giống lúa thí nghiệm tại vùng đất nhiễm mặn một số huyện vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

3.8. Kết quả đánh giá khả năng chịu mặn trong điều kiện nhân tạo của một số dòng/giống lúa chịu mặn triển vọng

3.9. Nghiên cứu xác định một số biện pháp kỹ thuật phù hợp cho giống lúa chịu mặn đã tuyển chọn

3.10. Nghiên cứu ảnh hưởng thời vụ gieo trồng đến sinh trưởng và phát triển, các yếu tố cấu thành năng suất giống lúa SHPT15

3.11. Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ, phân bón đến sinh trưởng và phát triển, các yếu tố cấu thành năng suất của giống lúa SHPT15

3.12. Xây dựng mô hình áp dụng tổng hợp các biện pháp kỹ thuật cho giống lúa SHPT15 trên đất nhiễm mặn vùng ven biển tỉnh Thanh Hóa

3.12.1. Kết quả xây dựng mô hình sản xuất thử nghiệm giống lúa SHPT15 tại Nga Sơn

3.12.2. Kết quả xây dựng mô hình sản xuất thử nghiệm giống lúa SHPT15 tại Quảng Xương

3.12.3. Kết quả xây dựng mô hình sản xuất thử nghiệm giống lúa SHPT15 tại Hoằng Hóa

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1. Một số hình ảnh của luận án

PHỤ LỤC 2. Nguồn gốc các dòng/giống lúa tham gia thí nghiệm

PHỤ LỤC 3. Kết quả phân tích mẫu đất tại xã Quảng Nham (QX), Hoằng Trường (HH) và xã Nga Thái (NS), tháng 7-8 năm 2017

PHỤ LỤC 4. Phương pháp và chỉ tiêu đánh giá sâu bênh

PHỤ LỤC 5. Phiếu điều tra nông hộ

PHỤ LỤC 6. Phương pháp đánh giá chỉ tiêu chất lượng thương phẩm

PHỤ LỤC 7. Phương pháp đánh giá chất lượng sử dụng của các giống lúa

PHỤ LỤC 8. PHƯƠNG PHÁP LẤY MẪU ĐẤT VÀ PHÂN TÍCH ĐẤT

PHỤ LỤC 9. Bản hướng dẫn quy trình sản xuất lúa chịu mặn cho đất nhiễm mặn vùng ven biển tỉnh thanh hóa

PHỤ LỤC 10. Xử lý số liệu thống kê

I. Giới thiệu về tình hình sản xuất lúa trên đất nhiễm mặn tại Thanh Hóa

Tình hình sản xuất lúa tại tỉnh Thanh Hóa đang gặp nhiều khó khăn do đất nhiễm mặn. Theo thống kê, khoảng 22.000 ha đất tại đây bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn, làm giảm năng suất và sản lượng lúa. Việc lựa chọn giống lúa phù hợp là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả sản xuất. Các giống lúa hiện tại chủ yếu là giống thuần, dễ bị tổn thương trước điều kiện nông nghiệp bền vững. Do đó, nghiên cứu về giống lúa chịu mặn là một trong những giải pháp quan trọng nhằm cải thiện tình hình sản xuất lúa tại vùng ven biển này.

1.1. Tình hình xâm nhập mặn tại Thanh Hóa

Xâm nhập mặn tại Thanh Hóa đang diễn ra nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nông nghiệp bền vững. Diện tích đất nhiễm mặn không ngừng gia tăng, gây khó khăn cho việc canh tác lúa. Các huyện ven biển như Nga Sơn, Hoằng Hóa và Quảng Xương là những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Việc quản lý nước và áp dụng các biện pháp canh tác phù hợp là cần thiết để giảm thiểu tác động của mặn đến sản xuất lúa.

II. Nghiên cứu giống lúa chịu mặn

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng giống lúa SHPT15 có khả năng chịu mặn tốt, với năng suất đạt 57,0 tạ/ha trong vụ đông xuân và 55,0 tạ/ha trong vụ hè thu. Việc lựa chọn giống lúa này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn góp phần vào phát triển nông thôn bền vững. Các biện pháp kỹ thuật như thời vụ gieo trồng và lượng phân bón cũng được điều chỉnh để phù hợp với điều kiện đất nhiễm mặn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc nghiên cứu và phát triển giống lúa chịu mặn trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

2.1. Đặc điểm của giống lúa SHPT15

Giống lúa SHPT15 được chọn lọc từ các dòng lúa có khả năng chịu mặn cao. Đặc điểm sinh học của giống này cho thấy khả năng thích nghi tốt với điều kiện đất nhiễm mặn. Nghiên cứu cho thấy giống lúa này có thể phát triển ổn định trong môi trường có độ mặn cao, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất lúa tại các huyện ven biển Thanh Hóa.

III. Biện pháp kỹ thuật canh tác lúa trên đất nhiễm mặn

Để nâng cao hiệu quả sản xuất, các biện pháp kỹ thuật như thời vụ gieo trồng, mật độ cấy và lượng phân bón đã được nghiên cứu và áp dụng. Thời vụ gieo mạ được xác định là ngày 07/1 cho vụ đông xuân và ngày 08/6 cho vụ hè thu. Lượng phân bón được khuyến cáo là 10 tấn phân chuồng, 100 kg N, 90 kg P2O5, 80 kg K2O/ha. Những biện pháp này không chỉ giúp tăng năng suất mà còn cải thiện chất lượng sản phẩm lúa, góp phần vào phát triển nông nghiệp bền vững.

3.1. Thời vụ và mật độ cấy

Thời vụ gieo trồng và mật độ cấy là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất lúa. Nghiên cứu cho thấy việc cấy đúng thời vụ giúp cây lúa phát triển tốt hơn, giảm thiểu tác động của mặn. Mật độ cấy cũng cần được điều chỉnh để đảm bảo cây lúa có đủ không gian phát triển, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

IV. Kết luận và khuyến nghị

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật phù hợp và lựa chọn giống lúa chịu mặn là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả sản xuất lúa trên đất nhiễm mặn tại Thanh Hóa. Cần tiếp tục nghiên cứu và phát triển các giống lúa mới, đồng thời tăng cường công tác quản lý nước và bảo vệ môi trường để đảm bảo sự phát triển bền vững cho ngành nông nghiệp tại vùng ven biển. Các chính sách hỗ trợ nông dân trong việc áp dụng các biện pháp canh tác mới cũng cần được chú trọng.

4.1. Đề xuất chính sách hỗ trợ

Để nâng cao hiệu quả sản xuất, cần có các chính sách hỗ trợ nông dân trong việc tiếp cận giống lúa chịu mặn và các biện pháp kỹ thuật canh tác. Chính quyền địa phương cần tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao công nghệ và thông tin về sản xuất lúa, từ đó giúp nông dân cải thiện năng suất và chất lượng sản phẩm lúa.

Nghiên cứu biện pháp kỹ thuật nâng cao hiệu quả sản xuất lúa trên đất nhiễm mặn ven biển tỉnh Thanh Hóa