Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội và sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, các công trình xây dựng, đặc biệt là công trình đê điều, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống thiên tai và ổn định an sinh xã hội. Tỉnh Bắc Ninh với hệ thống đê điều trải dài 241 km, gồm 45 kè và 168 cống, đang đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng và an toàn công trình. Các vấn đề như nền đê mềm yếu, thẩm lậu đất đắp, xói lở kè và xuống cấp cống qua đê đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao chất lượng thiết kế công trình đê điều. Mục tiêu nghiên cứu là đề xuất các giải pháp quản lý kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng thiết kế công trình đê điều tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bắc Ninh, trong phạm vi tỉnh Bắc Ninh, giai đoạn nghiên cứu từ năm 2018 đến 2021. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc đảm bảo an toàn, hiệu quả đầu tư và nâng cao tuổi thọ công trình đê điều, góp phần bảo vệ tài sản và đời sống người dân vùng hạ du.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng trong xây dựng, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý chất lượng toàn diện (TQM): Nhấn mạnh vai trò của việc kiểm soát chất lượng từ khâu khảo sát, thiết kế đến thi công và vận hành công trình.
  • Mô hình PDCA (Plan-Do-Check-Act): Áp dụng trong quy trình quản lý chất lượng thiết kế nhằm liên tục cải tiến và đảm bảo chất lượng hồ sơ thiết kế.
  • Khái niệm về chất lượng thiết kế: Được hiểu là sự phù hợp của hồ sơ thiết kế với các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, kinh tế và môi trường.
  • Tiêu chuẩn và quy chuẩn chuyên ngành: Áp dụng Luật xây dựng số 62/2020/QH14, Luật đê điều số 79/2006/QH11, Nghị định 06/2021/NĐ-CP, cùng các tiêu chuẩn Việt Nam như TCVN 9902-2016 về thiết kế đê sông.
  • Khái niệm về các bước thiết kế công trình: Thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công, mỗi bước có vai trò và yêu cầu cụ thể trong đảm bảo chất lượng công trình.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau:

  • Phương pháp kế thừa: Tổng hợp và phân tích các tiêu chuẩn, quy chuẩn, văn bản pháp luật liên quan đến quản lý chất lượng thiết kế công trình đê điều.
  • Phương pháp điều tra, thu thập số liệu: Thu thập dữ liệu thực tế về công tác thiết kế và quản lý chất lượng tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bắc Ninh, bao gồm số liệu nhân lực, vật lực, hồ sơ thiết kế và các dự án đã thực hiện trong vòng 10 năm.
  • Phân tích số liệu: Sử dụng phân tích định tính và định lượng để đánh giá thực trạng, xác định các tồn tại và nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng thiết kế.
  • Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2018 đến năm 2021, tập trung vào dự án nâng cấp tuyến đê tả sông Đuống tại huyện Tiên Du và huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.
  • Cỡ mẫu: Bao gồm toàn bộ hồ sơ thiết kế và nhân sự liên quan đến công tác thiết kế tại công ty trong giai đoạn nghiên cứu.
  • Lý do lựa chọn phương pháp: Phương pháp kết hợp giúp đảm bảo tính toàn diện, khách quan và khả thi trong việc đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng thiết kế.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng nhân lực và vật lực: Công ty có đội ngũ nhân lực trẻ, nhiệt huyết nhưng còn thiếu kinh nghiệm chuyên môn sâu, ảnh hưởng đến chất lượng hồ sơ thiết kế. Về vật lực, trang thiết bị chuyên môn được đầu tư nhưng chưa đồng bộ, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu công nghệ mới. Theo số liệu năm 2021, công ty sở hữu khoảng 60% thiết bị chuyên môn cần thiết cho công tác thiết kế.

  2. Chất lượng hồ sơ thiết kế: Hồ sơ thiết kế công trình đê điều tại công ty còn tồn tại nhiều thiếu sót như sai lệch số liệu khảo sát, thiếu chi tiết kỹ thuật, chưa cập nhật các giải pháp công nghệ mới. Khoảng 30% hồ sơ thiết kế được đánh giá chưa đạt yêu cầu về tính chính xác và khả thi.

  3. Quy trình quản lý chất lượng: Quy trình thiết kế và quản lý chất lượng hiện tại chưa hoàn chỉnh, thiếu sự kiểm soát chặt chẽ ở các bước khảo sát và thẩm định thiết kế. Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 9001:2015 chưa được thực hiện đồng bộ, dẫn đến hiệu quả quản lý chưa cao.

  4. Ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả dự án: Hồ sơ thiết kế thiếu sót và phải điều chỉnh nhiều lần làm chậm tiến độ thi công, gây tăng chi phí và giảm hiệu quả đầu tư. So với các dự án tương tự trong khu vực, tiến độ dự án nâng cấp tuyến đê tả sông Đuống chậm khoảng 15%, ảnh hưởng đến kế hoạch bảo vệ đê điều.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do sự thiếu đồng bộ trong quản lý chất lượng thiết kế, hạn chế về năng lực chuyên môn và công nghệ của đội ngũ thiết kế, cũng như sự chưa hoàn thiện trong áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành. So sánh với các nghiên cứu trong ngành xây dựng, việc thiếu cập nhật công nghệ mới và quy trình quản lý chất lượng chưa chuẩn hóa là vấn đề phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hồ sơ thiết kế đạt yêu cầu và không đạt yêu cầu theo từng năm sẽ giúp minh họa rõ hơn xu hướng cải thiện hoặc suy giảm chất lượng. Bảng so sánh chi phí và tiến độ dự án cũng góp phần làm rõ tác động của chất lượng thiết kế đến hiệu quả đầu tư. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực nhân lực, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế và đổi mới công nghệ thiết kế nhằm đảm bảo chất lượng công trình đê điều, góp phần bảo vệ an toàn xã hội và phát triển bền vững.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật thiết kế đê điều, cập nhật công nghệ mới và tiêu chuẩn quốc tế cho đội ngũ kỹ sư thiết kế. Mục tiêu đạt 80% nhân sự được đào tạo trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc Công ty phối hợp với các trường đại học và viện nghiên cứu thực hiện.

  2. Áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015: Xây dựng và triển khai hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001:2015, đảm bảo kiểm soát chặt chẽ các bước khảo sát, thiết kế và thẩm định hồ sơ. Dự kiến hoàn thành trong 18 tháng, do phòng Quản lý chất lượng chủ trì.

  3. Cải tiến quy trình thiết kế và thẩm định: Rà soát, hoàn thiện quy trình thiết kế, bổ sung các bước kiểm tra, đánh giá nội bộ và thẩm định thiết kế nhằm giảm thiểu sai sót và điều chỉnh hồ sơ. Thực hiện trong 6 tháng, phối hợp giữa phòng Thiết kế và phòng Kiểm soát chất lượng.

  4. Đầu tư trang thiết bị và công nghệ thiết kế hiện đại: Mua sắm và cập nhật phần mềm thiết kế, mô phỏng kỹ thuật và thiết bị khảo sát hiện đại để nâng cao độ chính xác và hiệu quả công tác thiết kế. Kế hoạch đầu tư trong 24 tháng, do Ban Quản lý dự án và phòng Kỹ thuật phối hợp thực hiện.

  5. Tăng cường phối hợp với chủ đầu tư và các bên liên quan: Thiết lập cơ chế trao đổi thông tin thường xuyên, minh bạch giữa công ty, chủ đầu tư và các đơn vị thi công để kịp thời giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thiết kế và thi công. Thực hiện liên tục, do Ban Giám đốc và phòng Dự án đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các đơn vị tư vấn thiết kế xây dựng: Giúp nâng cao nhận thức về quản lý chất lượng thiết kế, áp dụng tiêu chuẩn và quy trình quản lý hiện đại nhằm cải thiện chất lượng sản phẩm thiết kế.

  2. Chủ đầu tư và quản lý dự án: Cung cấp cơ sở khoa học để đánh giá, giám sát chất lượng thiết kế, từ đó đưa ra các yêu cầu và quyết định phù hợp nhằm đảm bảo hiệu quả đầu tư.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và đê điều: Hỗ trợ trong việc hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn kỹ thuật nhằm nâng cao chất lượng công trình đê điều trên địa bàn.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý xây dựng: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, thực tiễn và giải pháp nâng cao chất lượng thiết kế công trình đê điều, góp phần phát triển nghiên cứu trong lĩnh vực xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng thiết kế công trình đê điều lại quan trọng?
    Chất lượng thiết kế quyết định đến an toàn, tuổi thọ và hiệu quả sử dụng công trình. Hồ sơ thiết kế tốt giúp giảm thiểu rủi ro, tiết kiệm chi phí và đảm bảo tiến độ thi công.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thiết kế?
    Bao gồm năng lực nhân lực, quy trình quản lý chất lượng, áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật, công nghệ thiết kế và sự phối hợp giữa các bên liên quan.

  3. Công ty đã áp dụng những tiêu chuẩn nào trong thiết kế đê điều?
    Công ty áp dụng Luật xây dựng 62/2020/QH14, Luật đê điều 79/2006/QH11, Nghị định 06/2021/NĐ-CP và tiêu chuẩn TCVN 9902-2016 về thiết kế đê sông.

  4. Giải pháp nào giúp nâng cao chất lượng thiết kế hiệu quả nhất?
    Nâng cao năng lực nhân lực kết hợp với áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 và cải tiến quy trình thiết kế được đánh giá là giải pháp hiệu quả nhất.

  5. Làm thế nào để kiểm soát chất lượng hồ sơ thiết kế trong thực tế?
    Thông qua việc kiểm tra, thẩm định hồ sơ thiết kế, đánh giá nội bộ, áp dụng công nghệ mô phỏng và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan để phát hiện và xử lý kịp thời các sai sót.

Kết luận

  • Chất lượng thiết kế công trình đê điều tại Công ty cổ phần tư vấn xây dựng nông nghiệp và phát triển nông thôn Bắc Ninh còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và an toàn công trình.
  • Nguồn nhân lực chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về kinh nghiệm và công nghệ, quy trình quản lý chất lượng chưa hoàn chỉnh và chưa áp dụng đồng bộ tiêu chuẩn quốc tế.
  • Việc áp dụng các tiêu chuẩn, quy chuẩn pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên ngành là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng thiết kế.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng thiết kế bao gồm đào tạo nhân lực, áp dụng ISO 9001:2015, cải tiến quy trình và đầu tư công nghệ hiện đại.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2022-2024 nhằm đảm bảo chất lượng công trình đê điều, góp phần bảo vệ an sinh xã hội và phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, đảm bảo chất lượng thiết kế công trình đê điều ngày càng được nâng cao.