Tổng quan nghiên cứu

Công tác thi đua, khen thưởng là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam, được cụ thể hóa qua hệ thống luật pháp nhằm phát huy động lực tinh thần và vật chất trong các tổ chức, cá nhân. Từ năm 2015 đến 2019, Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân đã triển khai nhiều phong trào thi đua nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và phục vụ nhiệm vụ chính trị của ngành Công an. Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác thi đua, khen thưởng tại trường còn tồn tại nhiều hạn chế như hình thức thi đua chưa đồng đều, khen thưởng chưa kịp thời và chưa công bằng giữa các đối tượng. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thưởng tại trường trong giai đoạn này, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng công tác nhằm tạo động lực thúc đẩy sự phát triển toàn diện của nhà trường. Nghiên cứu có phạm vi không gian tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân, thời gian từ năm 2015 đến 2019, tập trung vào ba khía cạnh chính: cụ thể hóa văn bản pháp luật, tổ chức thực hiện và công tác thanh tra, kiểm tra. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để hoàn thiện công tác thi đua, khen thưởng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hệ thống lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua, khen thưởng, coi đây là biểu hiện của lòng yêu nước và động lực thúc đẩy sự phát triển xã hội. Hai lý thuyết trọng tâm được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết về thi đua xã hội chủ nghĩa: Thi đua là hoạt động tự nguyện, có tổ chức nhằm nâng cao hiệu quả công việc, phát huy tính sáng tạo và tinh thần đoàn kết trong tập thể, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng: Quản lý nhà nước là sự tác động bằng pháp luật và quyền lực nhà nước nhằm điều chỉnh hoạt động thi đua, khen thưởng theo quy định, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả.

Các khái niệm chính bao gồm: thi đua, khen thưởng, quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng, mối quan hệ biện chứng giữa thi đua và khen thưởng, nguyên tắc thi đua và khen thưởng, các hình thức thi đua (thường xuyên, theo chuyên đề), và các nội dung quản lý nhà nước (cụ thể hóa văn bản pháp luật, tổ chức thực hiện, thanh tra kiểm tra).

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp luận biện chứng duy vật kết hợp các phương pháp cụ thể như phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, so sánh và tổng kết kinh nghiệm. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Văn bản pháp luật về thi đua, khen thưởng (Luật Thi đua, Khen thưởng 2003 và các nghị định hướng dẫn).

  • Số liệu thực tế từ Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân giai đoạn 2015-2019.

  • Báo cáo, tài liệu từ Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, Bộ Công an và các cơ quan liên quan.

Cỡ mẫu nghiên cứu gồm gần 400 cán bộ, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục của trường, trong đó có hơn 200 người có trình độ sau đại học trở lên. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo tiêu chí chuyên môn và vị trí công tác để đảm bảo tính đại diện cho các bộ phận liên quan đến công tác thi đua, khen thưởng. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm 2020, với các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng cụ thể hóa văn bản pháp luật: Trường đã triển khai các văn bản pháp luật về thi đua, khen thưởng theo quy định của Nhà nước và Bộ Công an, tuy nhiên việc cụ thể hóa còn mang tính hình thức, chưa đồng bộ. Khoảng 70% các văn bản hướng dẫn chưa được cập nhật kịp thời hoặc chưa phù hợp với đặc thù của trường.

  2. Tổ chức thực hiện thi đua, khen thưởng: Phong trào thi đua được phát động thường xuyên với các hình thức thi đua thường xuyên và theo chuyên đề. Tuy nhiên, chỉ khoảng 40% cán bộ, chiến sĩ cảm nhận phong trào thi đua có tính động viên thực sự, còn lại cho rằng thi đua mang tính hình thức, thiếu sự công bằng trong khen thưởng.

  3. Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Việc thanh tra, kiểm tra công tác thi đua, khen thưởng được thực hiện nhưng chưa thường xuyên và chưa sâu sát. Tỷ lệ các vụ khiếu nại, tố cáo liên quan đến thi đua, khen thưởng chiếm khoảng 5% tổng số hồ sơ, chủ yếu liên quan đến việc xét khen thưởng không đúng tiêu chuẩn.

  4. Đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng: Đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn tốt nhưng thiếu sự đào tạo bài bản về nghiệp vụ thi đua, khen thưởng. Khoảng 60% cán bộ chưa được bồi dưỡng chuyên sâu về lĩnh vực này, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc chưa có sự đồng bộ trong việc cụ thể hóa và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật, dẫn đến phong trào thi đua chưa phát huy hết hiệu quả. So sánh với một số trường công an khác, tỷ lệ khen thưởng đột xuất và khen thưởng cho cán bộ, chiến sĩ còn thấp, tập trung nhiều vào lãnh đạo, chỉ huy. Điều này làm giảm tính công bằng và động lực thi đua trong toàn trường.

Việc thanh tra, kiểm tra chưa thường xuyên khiến các sai phạm trong thi đua, khen thưởng chưa được phát hiện và xử lý kịp thời, tạo điều kiện cho các biểu hiện tiêu cực như mua danh hiệu, chạy thủ tục. Kết quả này phù hợp với báo cáo của ngành Công an về thực trạng công tác thi đua, khen thưởng trong lực lượng.

Đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng cần được nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ để đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước ngày càng cao. Việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu sẽ giúp cán bộ tham mưu chính xác, tổ chức phong trào thi đua hiệu quả hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỉ lệ cán bộ được đào tạo chuyên sâu, bảng thống kê số lượng khen thưởng theo từng nhóm đối tượng, và biểu đồ so sánh mức độ hài lòng về phong trào thi đua trong các năm nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật nội bộ: Xây dựng và cập nhật các quy định, hướng dẫn cụ thể hóa Luật Thi đua, Khen thưởng phù hợp với đặc thù của Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân. Mục tiêu đạt 100% văn bản pháp luật được cụ thể hóa trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp Phòng Công tác Đảng và công tác chính trị.

  2. Đổi mới tổ chức phong trào thi đua: Tăng cường phát động các phong trào thi đua gắn với nhiệm vụ chính trị, chú trọng khen thưởng đột xuất và khen thưởng cho cán bộ, chiến sĩ trực tiếp tham gia công tác. Mục tiêu nâng tỷ lệ cán bộ hài lòng về phong trào thi đua lên trên 70% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Hội đồng Thi đua, Khen thưởng trường.

  3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra: Thiết lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất về công tác thi đua, khen thưởng, xử lý nghiêm các vi phạm. Mục tiêu giảm 50% số vụ khiếu nại, tố cáo trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Pháp chế - Thanh tra phối hợp Ban Thi đua - Khen thưởng.

  4. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thi đua, khen thưởng: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu cho cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng hàng năm. Mục tiêu 100% cán bộ được đào tạo trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp Ban Thi đua - Khen thưởng và các cơ sở đào tạo chuyên ngành.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo các trường công an nhân dân: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao công tác thi đua, khen thưởng, từ đó áp dụng phù hợp tại đơn vị mình nhằm thúc đẩy phong trào thi đua hiệu quả.

  2. Cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng: Cung cấp kiến thức lý luận và thực tiễn, giúp nâng cao năng lực tổ chức, quản lý và tham mưu công tác thi đua, khen thưởng.

  3. Các cơ quan quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng: Là tài liệu tham khảo để hoàn thiện chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng.

  4. Nghiên cứu sinh, học viên cao học chuyên ngành Quản lý công: Hỗ trợ nghiên cứu chuyên sâu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng, đặc biệt trong môi trường giáo dục và lực lượng vũ trang.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác thi đua, khen thưởng lại quan trọng trong các trường công an?
    Thi đua, khen thưởng là công cụ động viên tinh thần, khuyến khích cán bộ, chiến sĩ phát huy sáng tạo, hoàn thành nhiệm vụ chính trị. Ví dụ, phong trào thi đua "Vì an ninh tổ quốc" đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ an ninh.

  2. Những hạn chế chính trong công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân là gì?
    Hạn chế gồm hình thức thi đua còn mang tính hình thức, khen thưởng chưa kịp thời và chưa công bằng, công tác thanh tra kiểm tra chưa thường xuyên. Khoảng 40% cán bộ cho rằng phong trào chưa thực sự động viên.

  3. Làm thế nào để nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng?
    Cần hoàn thiện văn bản pháp luật nội bộ, đổi mới tổ chức phong trào, tăng cường thanh tra kiểm tra và đào tạo cán bộ chuyên trách. Ví dụ, tổ chức khen thưởng đột xuất cho cá nhân có thành tích xuất sắc sẽ tạo động lực mạnh mẽ.

  4. Vai trò của đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, khen thưởng như thế nào?
    Đội ngũ này là nhân tố quyết định hiệu quả công tác, cần có trình độ chuyên môn và nghiệp vụ tốt, được đào tạo bài bản để tham mưu chính xác và tổ chức phong trào hiệu quả.

  5. Công tác thanh tra, kiểm tra ảnh hưởng ra sao đến thi đua, khen thưởng?
    Thanh tra, kiểm tra giúp phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm, đảm bảo tính công bằng, minh bạch, từ đó nâng cao niềm tin và hiệu quả phong trào thi đua. Ví dụ, giảm 50% số vụ khiếu nại trong 3 năm sẽ cải thiện đáng kể chất lượng công tác.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác thi đua, khen thưởng trong bối cảnh quản lý nhà nước hiện nay.
  • Đánh giá thực trạng công tác thi đua, khen thưởng tại Trường Đại học Kỹ thuật - Hậu cần Công an nhân dân giai đoạn 2015-2019 cho thấy nhiều hạn chế cần khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước và nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng tại trường.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả công tác thi đua, khen thưởng trong lực lượng Công an nhân dân.
  • Các bước tiếp theo gồm triển khai áp dụng các giải pháp đề xuất, tổ chức đào tạo cán bộ và xây dựng hệ thống văn bản pháp luật nội bộ đồng bộ.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng công tác thi đua, khen thưởng tại đơn vị bạn!