Luận án tiến sĩ: Xác lập mô hình tổ chức kiểm toán độc lập tại Việt Nam để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong xu thế hội nhập

• Tác giả: Phan Thanh Hải
• Người hướng dẫn: PGS. Võ Văn Nhị
• Trường học: Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Mô Hình Tổ Chức Kiểm Toán Độc Lập Tại Việt Nam: Nâng Cao Chất Lượng Và Hiệu Quả Trong Hội Nhập
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2014
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN CÁC KHÍA CẠNH KHÁC NHAU CỦA LUẬN ÁN
• 1.1. CÁC NGHIÊN CỨU CÔNG BỐ Ở NƯỚC NGOÀI
• 1.2. CÁC NGHIÊN CỨU CÔNG BỐ Ở TRONG NƯỚC
• 1.3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CÒN TỒN TẠI TRONG CÁC NGHIÊN CỨU
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP VÀ VIỆC ỨNG DỤNG VÀO ĐIỀU KIỆN CỤ THỂ CỦA MỖI QUỐC GIA
• 2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT TỔNG QUAN VỀ MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP TRÊN THẾ GIỚI
• 2.1.1. Khái niệm mô hình
• 2.1.2. Khái niệm và các yếu tố cấu thành mô hình tổ chức hoạt động kiểm toán độc lập
• 2.1.2.1. Khái niệm về mô hình tổ chức hoạt động kiểm toán độc lập
• 2.1.2.2. Các yếu tố cấu thành mô hình tổ chức hoạt động KTĐL
• 2.1.3. Một số lý thuyết nền tảng cho mô hình tổ chức hoạt động KTĐL tại mỗi quốc gia
• 2.1.4. Phân loại mô hình tổ chức hoạt động kiểm toán độc lập
• 2.1.4.1. Phân loại mô hình tổ chức hoạt động KTĐL trên phương diện mối quan hệ giữa tổ chức lập quy, giám sát hoạt động KTĐL với DNKT
• 2.1.4.2. Phân loại mô hình tổ chức hoạt động KTĐL trên phương diện chủ thể tiến hành hoạt động kiểm toán
• 2.1.4.3. Phân loại mô hình tổ chức hoạt động KTĐL trên phương diện tổ chức quản lý hoạt động của DNKT
• 2.2. TỔNG QUAN VỀ CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ KIỂM TOÁN VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP ĐẾN CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ KIỂM TOÁN
• 2.2.1. Khái niệm về chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm toán
• 2.2.2. Mối quan hệ ảnh hưởng giữa chất lượng, hiệu quả kiểm toán với tổ chức hoạt động kiểm toán
• 2.2.2.1. Xét trên phương diện cấu trúc tổ chức
• 2.2.2.2. Xét trên phương diện cơ chế vận hành
• 2.3. CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ XÁC LẬP CÁC YẾU TỐ PHÙ HỢP TRONG MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP TẠI MỖI QUỐC GIA
• 2.3.1. Các điều kiện liên quan đến môi trường
• 2.3.1.1. Điều kiện liên quan đến môi trường pháp lý
• 2.3.1.2. Điều kiện liên quan đến môi trường kinh doanh
• 2.3.1.3. Điều kiện liên quan đến môi trường văn hóa
• 2.3.2. Điều kiện về nguồn nhân lực
• 2.3.3. Điều kiện về chiến lược phát triển ngành
• 2.3.4. Một số bài học kinh nghiệm cho việc xây dựng và áp dụng mô hình tổ chức hoạt động KTĐL ở Việt Nam
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ KHUNG NGHIÊN CỨU CHUNG CỦA LUẬN ÁN
• 3.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 3.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU SỬ DỤNG
• 3.2.1. Phương pháp chung
• 3.2.2. Một số các phương pháp cụ thể
• 3.2.2.1. Phương pháp phân tích thống kê
• 3.2.2.2. Phương pháp chuyên gia
• 3.2.2.3. Phương pháp điều tra
• 3.2.2.4. Phương pháp suy diễn quy nạp
• 3.3. DỮ LIỆU SỬ DỤNG NGHIÊN CỨU
• 3.3.1. Dữ liệu thứ cấp
• 3.3.2. Dữ liệu sơ cấp
• 3.4. KHUNG NGHIÊN CỨU CHUNG CỦA LUẬN ÁN
• 4. CHƯƠNG 4: THỰC TRẠNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP Ở VIỆT NAM
• 4.1. MỘT SỐ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP TRONG THỜI GIAN QUA VÀ CƠ HỘI THÁCH THỨC KHI HỘI NHẬP KINH TẾ TOÀN CẦU
• 4.1.1. Một số tình hình hoạt động của KTĐL tại Việt Nam trong những năm qua
• 4.1.1.1. Tình hình về số lượng và quy mô các tổ chức KTĐL
• 4.1.1.2. Tình hình về đội ngũ KTV và nhân viên
• 4.1.1.3. Tình hình về đối tượng khách hàng
• 4.1.1.4. Tình hình về loại hình dịch vụ và doanh thu qua các năm
• 4.1.2. Cơ hội và thách thức của hoạt động KTĐL khi hội nhập kinh tế toàn cầu
• 4.1.2.1. Thách thức
• 4.2. THỰC TRẠNG VỀ MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP Ở VIỆT NAM NHỮNG NĂM QUA
• 4.2.1. Nguồn dữ liệu và phương pháp phân tích thực trạng
• 4.2.2. Thực trạng mô hình tổ chức hoạt động KTĐL xét dưới góc độ vĩ mô (trên phương diện vai trò của tổ chức lập quy, giám sát nghề nghiệp kiểm toán tại Việt Nam)
• 4.2.2.1. Về cơ cấu tổ chức
• 4.2.2.2. Về cơ chế vận hành
• 4.2.3. Thực trạng mô hình tổ chức hoạt động KTĐL xét dưới góc độ vi mô (phương diện vai trò của chủ thể tiến hành hoạt động kiểm toán tại Việt Nam)
• 4.2.3.1. Cơ cấu tổ chức
• 4.2.3.2. Cơ chế vận hành
• 4.2.4. Thực trạng mô hình tổ chức hoạt động KTĐL xét dưới phương diện tổ chức quản lý hoạt động kiểm toán tại Việt Nam
• 4.2.4.1. Cơ cấu tổ chức
• 4.2.4.2. Cơ chế vận hành
• 4.3. KHẢO SÁT CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KTĐL HIỆN NAY VIỆT NAM VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA CHÚNG ĐỐI VỚI CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
• 4.3.1. Nguồn tài liệu và phương pháp phân tích
• 4.3.2. Kết quả phân tích
• 4.3.2.1. Các yếu tố liên quan đến cấu trúc tổ chức có ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả hoạt động
• 4.3.2.2. Các yếu tố liên quan đến cơ chế vận hành có ảnh hưởng đến CL và hiệu quả hoạt động
• 4.3.3. Kết luận rút ra
• 5. CHƯƠNG 5: NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐỂ XÁC LẬP MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP TRONG XU THẾ HỘI NHẬP
• 5.1. ĐỊNH HƯỚNG XÁC LẬP VÀ VẬN HÀNH MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA KTĐL Ở VIỆT NAM TRONG XU THẾ HỘI NHẬP
• 5.1.1. Xét trên góc độ vĩ mô
• 5.1.2. Xét trên góc độ vi mô
• 5.2. XÁC LẬP VÀ VẬN HÀNH MÔ HÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP Ở VIỆT NAM ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG
• 5.2.1. Mô hình và các yếu tố cấu thành mô hình tổ chức hoạt động KTĐL ở Việt Nam
• 5.2.2. Các giải pháp xác lập và vận hành mô hình tổ chức hoạt động KTĐL ở Việt Nam
• 5.2.2.1. Các giải pháp tổng thể
• 5.2.2.2. Các giải pháp về môi trường pháp lý
• 5.2.2.3. Các giải pháp về môi trường kinh doanh
• 5.2.3. Các giải pháp cụ thể
• 5.2.3.1. Giải pháp về chiến lược phát triển KTĐL ở Việt Nam
• 5.2.3.2. Giải pháp về nâng cao công tác kiểm soát và đánh giá chất lượng kiểm toán
• 5.2.3.3. Giải pháp về tổ chức và quản trị công ty kiểm toán
• 5.2.3.4. Giải pháp về nâng cao quy mô và năng lực hoạt động của công ty kiểm toán
• 5.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỂ CÓ THỂ ĐƯA MÔ HÌNH VÀO HOẠT ĐỘNG Ở VIỆT NAM
• 5.3.1. Các kiến nghị liên quan đến hệ thống pháp luật
• 5.3.2. Các kiến nghị liên quan đến KSCL kiểm toán độc lập
• 5.3.3. Các kiến nghị liên quan đến chiến lược kiểm toán
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH

I. Tổng quan về mô hình tổ chức kiểm toán độc lập

Luận án hệ thống hóa và xây dựng khái niệm mô hình tổ chức kiểm toán độc lập, chỉ rõ các yếu tố cấu thành mô hình và điều kiện vận dụng mô hình trong bối cảnh cụ thể tại mỗi quốc gia. Nghiên cứu đã phân tích các mô hình tổ chức kiểm toán độc lập trên thế giới, từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Mô hình tổ chức kiểm toán độc lập được xem xét dưới góc độ cấu trúc và cơ chế vận hành, đặc biệt là mối quan hệ giữa các chủ thể trong hệ thống kiểm toán.

1.1. Khái niệm và yếu tố cấu thành

Mô hình tổ chức kiểm toán độc lập được định nghĩa là hệ thống các yếu tố liên quan đến cấu trúc, cơ chế vận hành và quản lý hoạt động kiểm toán. Các yếu tố cấu thành bao gồm: cơ cấu tổ chức, cơ chế vận hành, nguồn nhân lực và môi trường pháp lý. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xác định các yếu tố này để đảm bảo chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm toán.

1.2. Phân loại mô hình kiểm toán độc lập

Luận án phân loại mô hình tổ chức kiểm toán độc lập dựa trên các tiêu chí như mối quan hệ giữa tổ chức lập quy và doanh nghiệp kiểm toán, chủ thể tiến hành kiểm toán và cơ chế quản lý hoạt động. Các mô hình được nghiên cứu bao gồm mô hình tự kiểm soát, mô hình luật định và mô hình ủy ban độc lập.

II. Thực trạng mô hình tổ chức kiểm toán độc lập tại Việt Nam

Luận án đánh giá thực trạng hoạt động của ngành kiểm toán độc lập tại Việt Nam, đặc biệt là giai đoạn từ 2007-2012. Nghiên cứu chỉ ra những ưu điểm và hạn chế của mô hình tổ chức hiện tại, đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả hoạt động kiểm toán. Mô hình tổ chức kiểm toán độc lập tại Việt Nam được xem xét dưới góc độ vĩ mô và vi mô, bao gồm cơ cấu tổ chức và cơ chế vận hành.

2.1. Tình hình hoạt động kiểm toán độc lập

Nghiên cứu chỉ ra rằng số lượng và quy mô các tổ chức kiểm toán độc lập tại Việt Nam đã tăng đáng kể trong những năm qua. Tuy nhiên, chất lượng nguồn nhân lực và công tác kiểm soát chất lượng vẫn còn nhiều hạn chế. Các dịch vụ kiểm toán chủ yếu tập trung vào kiểm toán báo cáo tài chính, trong khi các dịch vụ tư vấn và đánh giá rủi ro còn hạn chế.

2.2. Thách thức và cơ hội trong hội nhập

Việc hội nhập kinh tế toàn cầu đặt ra nhiều thách thức cho ngành kiểm toán độc lập tại Việt Nam, bao gồm sự cạnh tranh từ các công ty kiểm toán quốc tế và yêu cầu nâng cao chất lượng dịch vụ. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các công ty kiểm toán trong nước học hỏi và áp dụng các chuẩn mực quốc tế.

III. Định hướng và giải pháp hoàn thiện mô hình tổ chức kiểm toán độc lập

Luận án đề xuất các định hướng và giải pháp để xác lập và hoàn thiện mô hình tổ chức kiểm toán độc lập tại Việt Nam trong bối cảnh hội nhập. Các giải pháp tập trung vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hoàn thiện môi trường pháp lý và tăng cường công tác kiểm soát chất lượng. Nghiên cứu cũng đưa ra các kiến nghị cụ thể đối với các cơ quan quản lý và các công ty kiểm toán.

3.1. Giải pháp tổng thể

Các giải pháp tổng thể bao gồm việc hoàn thiện môi trường pháp lý, nâng cao chất lượng đào tạo kiểm toán viên và tăng cường công tác kiểm soát chất lượng. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế trong hoạt động kiểm toán.

3.2. Giải pháp cụ thể

Các giải pháp cụ thể bao gồm việc xây dựng chiến lược phát triển dài hạn cho các công ty kiểm toán, nâng cao năng lực quản trị và mở rộng quy mô hoạt động. Nghiên cứu cũng đề xuất các biện pháp để tăng cường tính độc lập và minh bạch trong hoạt động kiểm toán.