Tổng quan nghiên cứu

Chính sách đối với người có công với cách mạng là một bộ phận quan trọng trong hệ thống chính sách an sinh xã hội của Việt Nam, thể hiện đạo lý truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa. Tính đến tháng 12 năm 2022, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh quản lý 8.291 người có công và thân nhân, trong đó 4.279 đối tượng đang được chi trả trợ cấp ưu đãi. Tỷ lệ người có công chiếm khoảng 4,58% dân số toàn huyện, với nhóm thương binh và người hưởng chính sách như thương binh chiếm 33,27%. Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong việc thực hiện chính sách, vẫn còn tồn tại những khó khăn như đời sống một bộ phận người có công ở vùng sâu, vùng xa còn khó khăn, hồ sơ tồn đọng, và việc quản lý, tuyên truyền chính sách chưa đồng đều.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng tại huyện Can Lộc từ năm 2018 đến nay, đánh giá ưu điểm, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi chính sách. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần hoàn thiện công tác quản lý nhà nước, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người có công, đồng thời củng cố truyền thống đạo lý và sự đồng thuận xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cùng các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước về chính sách xã hội và an sinh xã hội. Hai khái niệm trọng tâm là:

  • Chính sách đối với người có công với cách mạng: Là tổng hợp các quyết định chính trị - pháp lý nhằm bảo đảm quyền lợi vật chất và tinh thần cho người có công, thể hiện đạo lý “Đền ơn đáp nghĩa” và công bằng xã hội.
  • Thực hiện chính sách: Quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính sách thành hiện thực, bao gồm xây dựng kế hoạch, tuyên truyền, tổ chức bộ máy, duy trì thực hiện, kiểm tra, giám sát và đánh giá.

Các nguyên tắc thực hiện chính sách bao gồm chăm lo toàn diện, linh hoạt điều chỉnh theo điều kiện kinh tế - xã hội, đảm bảo công bằng và minh bạch trong chi trả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp lý luận, phân tích văn bản pháp luật, kết hợp khảo sát thực tiễn tại huyện Can Lộc. Cỡ mẫu khảo sát gồm 50 phiếu trưng cầu ý kiến người dân và cán bộ liên quan, lấy mẫu thuận tiện nhằm thu thập đánh giá về nhận thức và hiệu quả thực hiện chính sách.

Phân tích số liệu thống kê từ Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện, các báo cáo tài chính và hồ sơ chính sách từ năm 2018 đến 2022. Phương pháp xử lý dữ liệu bao gồm phân tích định lượng, so sánh các năm và đối chiếu với các địa phương khác như huyện Cẩm Xuyên, Đức Thọ để rút ra bài học kinh nghiệm.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2023 đến tháng 6/2024, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích, viết báo cáo và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và đặc điểm đối tượng người có công: Tổng số 8.291 người có công và thân nhân, trong đó 4.279 người đang hưởng trợ cấp ưu đãi. Thương binh và người hưởng chính sách như thương binh chiếm 33,27%, liệt sĩ 29,46%, bà mẹ Việt Nam anh hùng 2,07%. Số lượng người có công chiếm khoảng 4,58% dân số huyện.

  2. Hiệu quả công tác tuyên truyền: 90-100% người dân khảo sát biết về các chính sách như điều dưỡng, hỗ trợ y tế, giáo dục. Các hình thức tuyên truyền đa dạng, trong đó tuyên truyền qua hội họp tập trung đạt 94% mức độ hài lòng, tuyên truyền qua ấn phẩm đạt 90%, tuyên truyền chuyên đề có mức hài lòng thấp hơn (84%).

  3. Tổ chức bộ máy và phân công thực hiện: Phòng LĐ-TB&XH huyện với 7 công chức, trong đó 2 chuyên viên phụ trách chính sách người có công, phối hợp chặt chẽ với các xã, thị trấn. Công tác tham mưu, quản lý hồ sơ và chi trả trợ cấp được thực hiện đồng bộ, không có hiện tượng phiền hà.

  4. Chi trả trợ cấp và chăm sóc sức khỏe: Hàng tháng chi trả trợ cấp cho 4.611 đối tượng với tổng kinh phí hàng tỷ đồng. Từ năm 2017 đến nay, trên 22.911 lượt người có công được cấp thẻ bảo hiểm y tế, chi trả điều dưỡng 9.123 lượt đối tượng trong 5 năm qua.

Thảo luận kết quả

Việc thực hiện chính sách người có công tại huyện Can Lộc đã đạt được nhiều kết quả tích cực, thể hiện qua tỷ lệ chi trả trợ cấp đầy đủ, công tác tuyên truyền hiệu quả và tổ chức bộ máy hoạt động ổn định. So sánh với các huyện lân cận như Cẩm Xuyên và Đức Thọ, Can Lộc có sự chủ động trong xây dựng kế hoạch và huy động nguồn lực xã hội hóa, góp phần nâng cao đời sống người có công.

Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế như một số đối tượng ở vùng sâu, vùng xa chưa được tiếp cận đầy đủ chính sách, hồ sơ tồn đọng chưa được giải quyết triệt để, và công tác quản lý thông tin chưa hoàn toàn khoa học. Việc tuyên truyền chuyên đề còn hạn chế về mức độ hấp dẫn và hiệu quả truyền đạt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện số lượng người hưởng trợ cấp theo từng nhóm đối tượng qua các năm, bảng so sánh mức độ hài lòng về các hình thức tuyên truyền, và biểu đồ đường thể hiện tiến độ chi trả trợ cấp hàng tháng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền đa dạng, sáng tạo: Sử dụng các phương tiện truyền thông hiện đại, tổ chức các buổi chuyên đề hấp dẫn, tăng cường tuyên truyền trực tiếp tại các vùng sâu, vùng xa nhằm nâng cao nhận thức và sự tham gia của người dân. Thời gian thực hiện: 2024-2025. Chủ thể: Phòng LĐ-TB&XH, Đài truyền thanh huyện.

  2. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác chính sách: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng quản lý hồ sơ, giải quyết chế độ ưu đãi. Đảm bảo cán bộ có đủ năng lực đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Thời gian: 2024-2026. Chủ thể: UBND huyện, Sở LĐ-TB&XH tỉnh.

  3. Hoàn thiện hệ thống quản lý hồ sơ và dữ liệu người có công: Áp dụng công nghệ thông tin để số hóa hồ sơ, quản lý tập trung, cập nhật kịp thời biến động đối tượng, giảm thiểu sai sót và trục lợi chính sách. Thời gian: 2024-2027. Chủ thể: Phòng LĐ-TB&XH, Trung tâm CNTT huyện.

  4. Huy động nguồn lực xã hội hóa và tăng cường kiểm tra, giám sát: Phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, doanh nghiệp và nhà hảo tâm để mở rộng quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra nhằm ngăn chặn tiêu cực, bảo đảm công bằng và minh bạch. Thời gian: liên tục từ 2024. Chủ thể: UBND huyện, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về lao động, thương binh và xã hội: Sử dụng luận văn để hoàn thiện chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý và tổ chức thực hiện chính sách người có công.

  2. Các địa phương có điều kiện tương tự huyện Can Lộc: Tham khảo kinh nghiệm, bài học và giải pháp đề xuất để áp dụng phù hợp với thực tiễn địa phương.

  3. Các nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên chuyên ngành quản lý xã hội, chính sách công: Tài liệu tham khảo bổ ích cho nghiên cứu, giảng dạy và học tập về chính sách an sinh xã hội.

  4. Tổ chức xã hội, đoàn thể và nhà hảo tâm: Hiểu rõ hơn về thực trạng và nhu cầu của người có công để phối hợp thực hiện các hoạt động xã hội hóa, chăm sóc người có công hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chính sách ưu đãi người có công với cách mạng bao gồm những nội dung chính nào?
    Chính sách bao gồm trợ cấp hàng tháng, trợ cấp một lần, bảo hiểm y tế, điều dưỡng phục hồi sức khỏe, ưu tiên trong giáo dục và việc làm, hỗ trợ nhà ở, vay vốn ưu đãi và các chế độ khác theo quy định của Nhà nước.

  2. Làm thế nào để người có công được hưởng đầy đủ các chế độ ưu đãi?
    Người có công cần được xác nhận đối tượng theo quy định pháp luật, hoàn thiện hồ sơ và được cơ quan có thẩm quyền xét duyệt. Việc chi trả được thực hiện đúng quy trình, không gây phiền hà.

  3. Các hình thức tuyên truyền chính sách người có công hiệu quả nhất hiện nay là gì?
    Tuyên truyền qua hội họp tập trung, phát hành ấn phẩm, tuyên truyền lưu động và qua hệ thống truyền thanh địa phương được đánh giá cao. Tuyên truyền chuyên đề cần cải tiến để tăng hiệu quả.

  4. Những khó khăn chính trong thực hiện chính sách người có công tại huyện Can Lộc là gì?
    Bao gồm đời sống một số đối tượng còn khó khăn, hồ sơ tồn đọng, quản lý thông tin chưa khoa học, và việc tuyên truyền chưa đồng đều, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách người có công trong thời gian tới?
    Cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện quản lý hồ sơ, huy động nguồn lực xã hội hóa và tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch.

Kết luận

  • Chính sách đối với người có công với cách mạng tại huyện Can Lộc đã được thực hiện tương đối đầy đủ, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người có công.
  • Tổ chức bộ máy thực hiện chính sách hoạt động hiệu quả, phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành và địa phương.
  • Công tác tuyên truyền và phổ biến chính sách đã đạt mức độ hài lòng cao, tuy nhiên cần đổi mới hình thức tuyên truyền chuyên đề.
  • Vẫn còn tồn tại hạn chế về quản lý hồ sơ, xử lý hồ sơ tồn đọng và tiếp cận chính sách ở vùng sâu, vùng xa.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách trong giai đoạn 2024-2027, góp phần bảo đảm quyền lợi người có công và phát huy truyền thống “Đền ơn đáp nghĩa”.

Luận văn khuyến nghị các cơ quan chức năng huyện Can Lộc tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp, tăng cường giám sát và huy động nguồn lực xã hội để thực hiện tốt hơn chính sách ưu đãi người có công trong thời gian tới. Đề nghị các nhà quản lý, nghiên cứu và tổ chức xã hội tham khảo để góp phần hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả thực thi.