Luận Văn Thạc Sĩ: Khảo Sát Từ Vựng Trong Thơ Tố Hữu Qua Hai Tập Việt Bắc Và Gió Lộng

• Người hướng dẫn: GS.TS Vũ Đứt Hiệu
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Ngữ văn
• Đề tài: Luận văn thạc sĩ từ vựng trong thơ Tố Hữu khảo sát qua hai tập Việt Bắc và Gió Lộng
• Loại tài liệu: luận văn
• Năm xuất bản: 2013
• Địa điểm: Hà Nội

Mục lục chi tiết

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ TRONG LUẬN VĂN
• 1.1. Tác giả và nguồn ngữ liệu được khảo sát
• 1.2. Tác giả Tố Hữu
• 2. CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG VỀ VỐN TỪ VÀ PHÂN TÍCH CẤP TỪ TRONG VIỆT BẮC, GIÓ LỘNG
• 3. CHƯƠNG 3: ẨN DỤ, HOÁN DỤ VÀ TÍN HIỆU THẨM MỸ TRONG VĂN BẢN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Khảo Sát Từ Vựng Thơ Tố Hữu Việt Bắc

Nghiên cứu ngôn ngữ tác giả, tác phẩm là một lĩnh vực quan trọng trong ngôn ngữ học. Công việc này mang lại nhiều giá trị về ngôn ngữ, văn chương, lịch sử và xã hội. Tiếp cận các hiện tượng văn hóa không chỉ từ góc độ nghệ thuật mà còn từ góc độ ngôn ngữ. Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp trực tiếp, là hiện thực trực tiếp của tư tưởng. Ngôn ngữ cũng là phương tiện lưu giữ kết quả tư duy và hình thành tư duy. Trong mỗi giai đoạn, mỗi thời kỳ, mỗi lớp người, ngôn ngữ được sử dụng (đặc biệt là từ vựng) không trùng khít nhau. Điều này phụ thuộc vào giai đoạn lịch sử, giới tính, lứa tuổi, cá nhân, loại hình văn bản và ảnh hưởng sâu sắc tới sản phẩm ngôn ngữ. Để nghiên cứu biểu hiện của ngôn ngữ qua những giai đoạn, tác phẩm, tác giả khác nhau, người ta nghiên cứu nhiều phương diện như ngữ pháp, từ vựng, ngữ nghĩa, đặc biệt là nghiên cứu từ vựng thơ Tố Hữu.

1.1. Lý do chọn đề tài Nghiên cứu ngôn ngữ Tố Hữu

Việc nghiên cứu ngôn ngữ của tác giả và tác phẩm là một hoạt động quen thuộc trong lĩnh vực ngôn ngữ học. Nghiên cứu này mang lại nhiều lợi ích về ngôn ngữ, văn học, lịch sử và xã hội. Cách tiếp cận các hiện tượng văn hóa không chỉ từ góc độ nghệ thuật mà còn từ góc độ ngôn ngữ. Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp trực tiếp của con người, là hiện thực trực tiếp của tư tưởng. Ngôn ngữ cũng là phương tiện lưu giữ kết quả tư duy và hình thành tư duy. Trong mỗi giai đoạn, mỗi thời kỳ, mỗi lớp người, mỗi loại hình văn bản ngôn ngữ được sử dụng (đặc biệt là về mặt từ vựng) không trùng khít với nhau. Điều này phụ thuộc vào giai đoạn lịch sử, giới tính, lứa tuổi, cá nhân, loại hình văn bản và ảnh hưởng sâu sắc tới sản phẩm ngôn ngữ (tác phẩm). Để nghiên cứu biểu hiện của ngôn ngữ qua những giai đoạn, những tác phẩm khác nhau, những tác giả khác nhau, người ta nghiên cứu nhiều phương diện như: ngữ pháp, từ vựng, ngữ nghĩa, đặc biệt là nghiên cứu từ ngữ trong thơ Tố Hữu.

1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu từ vựng Tố Hữu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn này là toàn bộ vốn từ vựng trong hai tập thơ Việt Bắc và Gió Lộng của Tố Hữu. Phạm vi nghiên cứu của luận văn là khảo sát từ vựng chỉ trong hai tập thơ Việt Bắc và Gió Lộng của ông. Chúng tôi sẽ khảo sát trên phạm vi toàn thể các lớp từ, các bộ phận của vốn từ trong hai tập thơ này. Luận văn tập trung vào việc phân tích và đánh giá cách sử dụng từ ngữ của Tố Hữu trong hai tập thơ tiêu biểu này, từ đó làm nổi bật phong cách ngôn ngữ độc đáo của ông.

II. Cách Phân Tích Định Lượng Vốn Từ Trong Thơ Tố Hữu

Luận văn sử dụng phương pháp thống kê định lượng ngữ liệu nghiên cứu. Vận dụng một số phương pháp trong nghiên cứu định lượng để đánh giá về từ vựng tác phẩm như: độ phong phú và độ tập trung từ vựng. Phân tích cơ cấu vốn từ bằng các đối lập ngôn ngữ học trong nội bộ của nó. Tên tác phẩm nhất loạt in nghiêng, tác phẩm chính in nghiêng đậm. Ví dụ: Sông Đông êm đềm, Gió Lộng, Việt Bắc. Chú thích tư liệu cũng như trích dẫn được đặt trong ngoặc kép và ghi bằng số trong ngoặc vuông, tương ứng với số thứ tự trong danh mục tài liệu tham khảo, cùng với số trang ghi ngay sau phần tư liệu trích dẫn.

2.1. Thống kê tần suất xuất hiện từ ngữ trong Việt Bắc

Thống kê là một phương pháp được sử dụng khi người ta muốn biết được số liệu, thu thập, lí giải các số liệu một cách khách quan, khoa học và đáng tin cậy. Phương pháp thống kê được sử dụng trong thống kê xã hội học, tâm lý học, y học,… Ngoài ra phương pháp này cũng được áp dụng trong địa hạt của ngôn ngữ học và do vậy đã hình thành một ngành học: Ngôn ngữ học thống kê. Ngôn ngữ học thống kê còn được sử dụng để nghiên cứu các phạm trù từ nguyên hoặc các lớp từ cơ bản, từ vay mượn, từ dân gian và ngôn ngữ địa phương. Ngôn ngữ học thống kê còn được sử dụng để thống kê từ vựng, từ loại, thống kê độ dài câu tiếng Việt, từ đó chúng ta có thể tìm hiểu phong cách ngôn ngữ của nhà văn.

2.2. Thủ pháp nghiên cứu định lượng từ vựng trong Gió Lộng

Vận dụng phương pháp thống kê để tìm hiểu sự phân bố từ vựng, các đặc trưng của cấu trúc văn bản. Nhờ phương pháp này mà người ta có thể tìm ra được một số từ cơ bản được lặp lại nhiều lần hay những từ thông dụng, sự phát triển của vốn từ, từ loại theo thời gian và trong từng thể loại văn bản. Kết quả này giúp cho việc giảng dạy cho các sinh viên người nước ngoài hay ngoại ngữ rất có hiệu quả. Dựa vào ngôn ngữ học thống kê người ta có thể nghiên cứu sự hoạt động của ngôn ngữ. Các chỉ số thu được tự nó phản ánh đặc điểm, cấu trúc, chức năng của hiện tượng ngôn ngữ. Tần số của...

III. Đặc Điểm Từ Hán Việt Trong Thơ Tố Hữu Phân Tích Chi Tiết

Từ Hán Việt đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện tư tưởng và cảm xúc của Tố Hữu. Việc sử dụng từ Hán Việt một cách tinh tế giúp tăng tính trang trọng, uyên bác cho ngôn ngữ thơ, đồng thời thể hiện sự am hiểu sâu sắc về văn hóa truyền thống của tác giả. Tuy nhiên, Tố Hữu cũng biết cách sử dụng từ Hán Việt một cách hài hòa, không lạm dụng, để vẫn giữ được sự gần gũi, dễ hiểu đối với độc giả đại chúng. Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa từ Hán Việt và từ thuần Việt là một trong những yếu tố tạo nên phong cách ngôn ngữ độc đáo của Tố Hữu.

3.1. Tần suất và vai trò của từ Hán Việt trong Việt Bắc

Phân tích tần suất xuất hiện của từ Hán Việt trong tập thơ Việt Bắc, từ đó đánh giá vai trò của chúng trong việc thể hiện nội dung và tư tưởng của tác phẩm. Nghiên cứu cách Tố Hữu sử dụng từ Hán Việt để miêu tả cảnh vật, con người và sự kiện lịch sử trong bối cảnh kháng chiến chống Pháp. So sánh tần suất và cách sử dụng từ Hán Việt trong Việt Bắc với các tập thơ khác của Tố Hữu để thấy được sự thay đổi và phát triển trong phong cách ngôn ngữ của ông.

3.2. Ảnh hưởng của từ Hán Việt đến giá trị biểu cảm trong Gió Lộng

Đánh giá ảnh hưởng của từ Hán Việt đến giá trị biểu cảm của các bài thơ trong tập Gió Lộng. Phân tích cách Tố Hữu sử dụng từ Hán Việt để thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc. Nghiên cứu sự kết hợp giữa từ Hán Việt và các biện pháp tu từ khác như ẩn dụ, hoán dụ, so sánh để tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao trong thơ Tố Hữu.

IV. Từ Thuần Việt Trong Thơ Tố Hữu Giá Trị Dân Tộc Sâu Sắc

Tính dân tộc trong từ ngữ Tố Hữu thể hiện rõ qua việc sử dụng từ thuần Việt trong thơ Tố Hữu. Tố Hữu đã khai thác triệt để vẻ đẹp của tiếng Việt, từ những từ ngữ thông dụng đến những từ ngữ địa phương, để tạo nên những vần thơ gần gũi, dễ hiểu, dễ đi vào lòng người. Việc sử dụng từ thuần Việt không chỉ giúp Tố Hữu thể hiện tình yêu quê hương, đất nước một cách chân thành, sâu sắc mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của tiếng Việt.

4.1. Cách Tố Hữu sử dụng từ thuần Việt trong Việt Bắc

Nghiên cứu cách Tố Hữu sử dụng từ thuần Việt để miêu tả cảnh vật, con người và cuộc sống ở chiến khu Việt Bắc. Phân tích sự kết hợp giữa từ thuần Việt và các yếu tố văn hóa dân gian như ca dao, tục ngữ, thành ngữ để tạo nên những hình ảnh thơ đậm chất dân tộc. So sánh cách sử dụng từ thuần Việt trong Việt Bắc với các tập thơ khác của Tố Hữu để thấy được sự nhất quán và phát triển trong phong cách ngôn ngữ của ông.

4.2. Giá trị biểu cảm của từ thuần Việt trong Gió Lộng

Đánh giá giá trị biểu cảm của từ thuần Việt trong việc thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, niềm tin vào tương lai tươi sáng của dân tộc trong tập Gió Lộng. Phân tích cách Tố Hữu sử dụng từ thuần Việt để thể hiện những cảm xúc chân thành, sâu sắc về cuộc sống, con người và xã hội Việt Nam. Nghiên cứu sự kết hợp giữa từ thuần Việt và các biện pháp tu từ khác để tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao trong thơ Tố Hữu.

V. So Sánh Từ Vựng Việt Bắc và Gió Lộng Sự Phát Triển

So sánh từ vựng Việt Bắc và Gió Lộng giúp ta thấy rõ sự phát triển trong phong cách ngôn ngữ của Tố Hữu. Mặc dù cả hai tập thơ đều thể hiện tình yêu quê hương, đất nước và niềm tin vào cách mạng, nhưng cách sử dụng từ ngữ của Tố Hữu trong Gió Lộng có phần đa dạng, phong phú và tinh tế hơn so với Việt Bắc. Sự thay đổi này phản ánh sự trưởng thành trong tư duy và nghệ thuật của nhà thơ.

5.1. Điểm tương đồng và khác biệt về từ vựng

Phân tích điểm tương đồng và khác biệt về từ vựng giữa hai tập thơ Việt Bắc và Gió Lộng. So sánh tần suất xuất hiện của các loại từ khác nhau như từ Hán Việt, từ thuần Việt, từ địa phương trong cả hai tập thơ. Nghiên cứu sự thay đổi trong cách sử dụng từ ngữ để miêu tả cảnh vật, con người và sự kiện lịch sử trong cả hai tập thơ.

5.2. Sự tiến hóa trong phong cách ngôn ngữ Tố Hữu

Đánh giá sự tiến hóa trong phong cách ngôn ngữ của Tố Hữu qua việc so sánh từ vựng trong Việt Bắc và Gió Lộng. Phân tích sự thay đổi trong cách sử dụng các biện pháp tu từ như ẩn dụ, hoán dụ, so sánh để tạo nên hiệu quả nghệ thuật cao trong thơ Tố Hữu. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của bối cảnh lịch sử và xã hội đến sự thay đổi trong phong cách ngôn ngữ của nhà thơ.

VI. Giá Trị Biểu Cảm Của Từ Ngữ Trong Thơ Tố Hữu Kết Luận

Giá trị biểu cảm của từ ngữ trong thơ Tố Hữu là vô cùng lớn. Tố Hữu đã sử dụng từ ngữ một cách sáng tạo, tinh tế để thể hiện những cảm xúc chân thành, sâu sắc về cuộc sống, con người và xã hội Việt Nam. Từ ngữ trong thơ Tố Hữu không chỉ là phương tiện truyền tải thông tin mà còn là công cụ để tạo nên những hình ảnh thơ đẹp, giàu sức gợi cảm, đi sâu vào lòng người đọc. Ảnh hưởng của từ ngữ đến giá trị tác phẩm là không thể phủ nhận.

6.1. Tổng kết về đặc điểm từ vựng trong thơ Tố Hữu

Tóm tắt những đặc điểm nổi bật về từ vựng trong thơ Tố Hữu, bao gồm việc sử dụng từ Hán Việt, từ thuần Việt, từ địa phương và các biện pháp tu từ. Đánh giá vai trò của từ vựng trong việc tạo nên phong cách ngôn ngữ độc đáo của nhà thơ. Nêu bật những đóng góp của Tố Hữu trong việc phát triển và làm phong phú tiếng Việt.

6.2. Ý nghĩa và giá trị của việc nghiên cứu từ vựng Tố Hữu

Khẳng định ý nghĩa và giá trị của việc nghiên cứu từ vựng trong thơ Tố Hữu đối với việc hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm và phong cách ngôn ngữ của nhà thơ. Nêu bật những ứng dụng của nghiên cứu này trong việc giảng dạy và nghiên cứu văn học Việt Nam. Đề xuất những hướng nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ và phong cách thơ Tố Hữu.