Luận Văn Thạc Sĩ Ngôn Ngữ Học: Phân Tích Quán Ngữ Biểu Thị Tình Thái Nhận Thức Trong Tiếng Việt Và Tiếng Ý

• Tác giả: Nguyễn Minh Nguyệt
• Người hướng dẫn: TS. Võ Thị Minh Hà
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
• Chuyên ngành: Ngôn ngữ học
• Đề tài: Quán ngữ biểu thị tình thái nhận thức không thực hữu trong tiếng Việt và các phương tiện biểu đạt tương đương trong tiếng Ý
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN LÍ THUYẾT
• 1.1. Khai niệm quán ngữ
• 1.1.1. Quan điểm của các nhà Việt ngữ học về quán ngữ trong tiếng Việt
• 1.1.2. Quán ngữ tiếng Việt
• 1.2. Quan điểm của các nhà Ý học về quán ngữ trong tiếng Ý
• 1.3. Quan điểm về quán ngữ trong luận văn
• 1.3.1. Khái niệm tình thái
• 1.3.2. Quan niệm về tình thái của các nhà ngôn ngữ học trên thế giới
• 1.3.3. Quan niệm về tình thái của các nhà Việt ngữ học
• 1.3.4. Quan điểm về tình thái trong luận văn
• 1.4. Phân loại tình thái
• 1.4.1. Tình thái nhận thức
• 1.5. Các phương tiện biểu thị tình thái trong tiếng Việt và tiếng Ý
• 1.5.1. Các phương tiện biểu thị tình thái trong tiếng Việt
• 1.5.2. Các phương tiện biểu thị tình thái trong tiếng Ý
• 1.6. Quan niệm về quán ngữ tình thái và quán ngữ tình thái nhận thức không thực hữu trong luận văn
• 1.6.1. Quan niệm về quán ngữ tình thái
• 1.6.2. Quan niệm về quán ngữ tình thái nhận thức không thực hữu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐẶC ĐIỂM HÀNH VI CÚ PHÁP CỦA QUÁN NGỮ TIẾNG VIỆT VÀ CÁC PHƯƠNG TIỆN TƯƠNG ĐƯƠNG TRONG TIẾNG Ý
• 2.1. Đặc điểm về vị trí xuất hiện
• 2.1.1. Vị trí của quán ngữ trong câu tiếng Việt
• 2.1.2. Vị trí của các phương tiện tương đương trong câu tiếng Ý
• 2.2. Số lượng thành tố cấu thành
• 2.2.1. Số lượng thành tố cấu thành các quán ngữ tiếng Việt
• 2.2.2. Số lượng thành tố cấu thành các phương tiện tương đương trong tiếng Ý
• 2.3. Phẩm chất thành tố cấu thành
• 2.3.1. Phẩm chất thành tố cấu thành quán ngữ tiếng Việt
• 2.3.2. Phẩm chất thành tố cấu thành các phương tiện tương đương trong tiếng Ý
• 2.4. Tần suất xuất hiện
• 2.4.1. Tần suất xuất hiện của các quán ngữ trong câu tiếng Việt
• 2.4.2. Tần suất xuất hiện của các phương tiện tương đương trong câu tiếng Ý
• 2.5. Tiểu kết
• 3. CHƯƠNG 3: PHÂN LOẠI CÁC PHƯƠNG TIỆN TRONG TIẾNG Ý TƯƠNG ĐƯƠNG VỚI QUÁN NGỮ TIẾNG VIỆT
• 3.1. Các phương tiện từ vựng
• 3.2. Tính biến đổi về hình thái cú pháp
• 3.2.1. Tính khả thay thế
• 3.3. Tính hòa kết về ngữ pháp
• 3.4. Các phương tiện ngữ pháp
• 3.5. Một vài vấn đề trong quá trình chuyên ngữ
• ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN DỊCH CÁC QUÁN NGỮ TIẾNG VIỆT SANG TIẾNG Ý
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC NGU LIỆU KHẢO SÁT
• PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG BIỂU

I. Giới thiệu và lý do chọn đề tài

Luận văn thạc sĩ này tập trung vào việc nghiên cứu quán ngữ tình thái nhận thức trong tiếng Việt và các phương tiện biểu đạt tương đương trong tiếng Ý. Tình thái là một phạm trù quan trọng trong ngôn ngữ học, đặc biệt là trong so sánh ngôn ngữ. Nghiên cứu này nhằm làm sáng tỏ sự tương đồng và khác biệt giữa hai ngôn ngữ, đồng thời đóng góp vào việc giảng dạy và dịch thuật.

1.1. Tình thái nhận thức trong ngôn ngữ

Tình thái nhận thức là một khái niệm trung tâm trong nghiên cứu này. Nó liên quan đến cách người nói thể hiện mức độ chắc chắn hoặc nghi ngờ về thông tin được truyền đạt. Trong tiếng Việt, các quán ngữ như 'hình như', 'có lẽ', 'nghe đâu' thường được sử dụng để biểu thị tình thái này. Trong tiếng Ý, các phương tiện tương đương cũng tồn tại nhưng có thể khác biệt về cấu trúc và ngữ nghĩa.

1.2. So sánh ngôn ngữ Việt Ý

Việc so sánh ngôn ngữ giữa tiếng Việt và tiếng Ý đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cả hai hệ thống ngôn ngữ. Nghiên cứu này không chỉ dừng lại ở việc phân tích ngữ pháp tiếng Việt và ngữ pháp tiếng Ý, mà còn khám phá sự tương tác giữa ngữ nghĩa học và ngữ dụng học trong việc biểu đạt tình thái.

II. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn thạc sĩ này là các quán ngữ tình thái nhận thức trong tiếng Việt và các phương tiện tương đương trong tiếng Ý. Phương pháp nghiên cứu bao gồm phân tích ngôn ngữ, so sánh đối chiếu, và thống kê ngữ liệu từ các tác phẩm văn học và từ điển.

2.1. Ngữ liệu và nguồn dữ liệu

Ngữ liệu được thu thập từ ba tác phẩm văn học tiếng Việt đã được dịch sang tiếng Ý, bao gồm 'Những ngôi sao trái đất dòng sông', 'Số đỏ', và 'Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp'. Ngoài ra, từ điển Việt - Ý cũng được sử dụng làm nguồn tham khảo chính.

2.2. Phương pháp phân tích

Phương pháp phân tích ngôn ngữ được áp dụng để xác định các đặc điểm cú pháp và ngữ nghĩa của quán ngữ tình thái nhận thức. So sánh đối chiếu được sử dụng để chỉ ra sự tương đồng và khác biệt giữa hai ngôn ngữ. Thống kê ngữ liệu giúp đánh giá tần suất và cách sử dụng các phương tiện biểu đạt tình thái.

III. Kết quả và đóng góp của nghiên cứu

Nghiên cứu này đã chỉ ra sự tương đồng và khác biệt trong cách biểu đạt tình thái nhận thức giữa tiếng Việt và tiếng Ý. Kết quả nghiên cứu có giá trị thực tiễn trong việc giảng dạy và dịch thuật, đặc biệt là trong bối cảnh giao tiếp đa văn hóa.

3.1. Đặc điểm cú pháp và ngữ nghĩa

Các quán ngữ tình thái nhận thức trong tiếng Việt thường có cấu trúc cố định và xuất hiện ở vị trí đầu hoặc cuối câu. Trong tiếng Ý, các phương tiện tương đương có thể là cụm từ hoặc động từ tình thái, với sự linh hoạt hơn về vị trí và hình thái.

3.2. Ứng dụng thực tiễn

Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng trong việc giảng dạy tiếng Ý cho người Việt và tiếng Việt cho người Ý. Nó cũng hỗ trợ quá trình dịch thuật, đặc biệt là trong việc chuyển đổi các ý nghĩa tình thái từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.