I. Cơ sở lý luận về quản lý thuế GTGT
Quản lý thuế GTGT là một phần quan trọng trong hệ thống tài chính quốc gia. Quản lý thuế không chỉ đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn góp phần vào việc điều tiết nền kinh tế. Thuế GTGT là loại thuế gián thu, áp dụng cho mọi tổ chức và cá nhân tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ. Theo Luật thuế GTGT, thuế này được tính trên phần giá trị gia tăng của hàng hóa, dịch vụ qua từng giai đoạn sản xuất và tiêu dùng. Điều này giúp nhà nước kiểm soát hoạt động sản xuất, kinh doanh và hạn chế hiện tượng trốn thuế. Doanh nghiệp ngoài quốc doanh (NQD) đóng vai trò quan trọng trong việc đóng góp vào ngân sách thông qua thuế GTGT. Tuy nhiên, việc quản lý thuế GTGT đối với các doanh nghiệp này vẫn gặp nhiều khó khăn do tính chất hoạt động đa dạng và phức tạp của họ.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của thuế GTGT
Theo Điều 2, Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12, thuế GTGT là loại thuế đánh vào phần giá trị gia tăng của hàng hóa, dịch vụ. Đặc điểm nổi bật của thuế GTGT là nó không ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của người nộp thuế (NNT), vì NNT chỉ là người nộp hộ cho người tiêu dùng. Điều này tạo ra tính trung lập cao cho thuế GTGT, giúp duy trì sự công bằng trong hệ thống thuế. Tuy nhiên, việc xác định đúng khâu bán hàng cuối cùng để tính thuế vẫn là một thách thức lớn trong quản lý thuế. Các doanh nghiệp NQD cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kê khai và nộp thuế để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của mình đối với nhà nước.
II. Thực trạng quản lý thuế GTGT tại Nghệ An
Tình hình quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Nghệ An trong giai đoạn 2018-2020 cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Mặc dù có sự gia tăng về số lượng doanh nghiệp NQD, nhưng việc thu thuế GTGT vẫn chưa đạt hiệu quả cao. Nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện đúng nghĩa vụ kê khai thuế, dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách. Các yếu tố như chế độ sổ sách kế toán chưa đầy đủ, hiện tượng khai man, trốn thuế vẫn diễn ra phổ biến. Điều này đòi hỏi sự can thiệp mạnh mẽ từ phía cơ quan quản lý thuế để nâng cao hiệu quả thu thuế và đảm bảo công bằng trong nghĩa vụ thuế của các doanh nghiệp.
2.1. Tình hình doanh nghiệp NQD và thu thuế GTGT
Trong giai đoạn 2018-2020, số lượng doanh nghiệp NQD tại Nghệ An tăng lên đáng kể, tuy nhiên, tình hình thu thuế GTGT lại không tương xứng. Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa nắm rõ các quy định về thuế, dẫn đến việc kê khai không chính xác. Theo số liệu thống kê, tỷ lệ doanh nghiệp thực hiện đúng nghĩa vụ thuế còn thấp, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu ngân sách của tỉnh. Cần có các biện pháp hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp NQD để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật thuế.
III. Giải pháp hoàn thiện quản lý thuế GTGT
Để nâng cao hiệu quả quản lý thuế GTGT đối với doanh nghiệp ngoài quốc doanh tại Nghệ An, cần triển khai một số giải pháp đồng bộ. Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về thuế cho các doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế cũng cần được đẩy mạnh để giảm thiểu tình trạng gian lận thuế. Cần thiết lập một hệ thống giám sát chặt chẽ hơn đối với các doanh nghiệp NQD, từ đó phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo việc thực hiện chính sách thuế được đồng bộ và hiệu quả.
3.1. Tăng cường tuyên truyền và hỗ trợ doanh nghiệp
Việc tăng cường tuyên truyền về chính sách thuế và các quy định liên quan đến thuế GTGT là rất cần thiết. Các cơ quan thuế cần tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn cho doanh nghiệp NQD để họ hiểu rõ hơn về nghĩa vụ thuế của mình. Đồng thời, cần có các kênh hỗ trợ doanh nghiệp trong việc kê khai và nộp thuế, giúp họ thực hiện đúng và đủ nghĩa vụ thuế. Điều này không chỉ giúp tăng cường ý thức chấp hành pháp luật của doanh nghiệp mà còn góp phần nâng cao nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
