I. Tổng Quan Về Quản Lý Đào Tạo Nghề Tại Phổ Yên Hiện Nay
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn là vấn đề cốt lõi trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Đào tạo nghề, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Các cơ quan quản lý nhà nước cần có sự quản lý, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan đào tạo nghề để quản lý. Để phát triển nguồn nhân lực ở nước ta hiện nay, phát triển nguồn nhân lực ở nông thôn có tầm quan trọng đặc biệt. Hơn 60% dân số nước ta hiện nay vẫn sống ở nông thôn. Chất lượng lao động ở nông thôn nước ta hiện nay còn quá thấp khiến cho người dân ở nông thôn khó tìm việc làm ngoài nông nghiệp dẫn đến thu nhập thấp, làm rộng chênh lệch giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn. Để đáp ứng yêu cầu hiện đại hoá nông nghiệp và công nghiệp hoá đất nước, vì sự phát triển tiến lên giàu có của nông dân, cần phải đẩy mạnh đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với giải quyết việc làm.
1.1. Khái niệm cơ bản về đào tạo nghề và quản lý
Đào tạo là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm truyền đạt kiến thức, kỹ năng và kỹ xảo trong lý thuyết và thực tiễn, tạo ra năng lực để thực hiện thành công một hoạt động nghề nghiệp hoặc yêu cầu cần thiết của xã hội. Nghề là một tập hợp lao động do sự phân công lao động xã hội quy định mà giá trị của nó trao đổi được. Đào tạo nghề là hoạt động nhằm trang bị cho người lao động những kiến thức, kỹ năng và thái độ lao động cần thiết để người lao động sau khi hoàn thành khóa học hành được một nghề trong xã hội. Quản lý đào tạo nghề là kết quả quản lý công tác đào tạo nghề thông qua cách thức tổ chức hoạt động đào tạo nghề, kiểm tra, giám sát chất lượng đội ngũ quản lý và đội ngũ giáo viên, nội dung, chương trình, các loại hình nghề, phương pháp đào tạo nghề, cơ sở vật chất đào tạo nghề, kiểm định chất lượng đào tạo nghề, đạt mục tiêu chiến lược đào tạo nghề, đào tạo chất lượng nguồn nhân lực có chất lượng cao, đảm bảo việc làm, ổn định thu nhập.
1.2. Vai trò của đào tạo nghề đối với lao động nông thôn
Đào tạo nghề cho lao động nông thôn hướng đến nâng cao chất lượng nguồn lao động ở khu vực nông thôn để họ có thu nhập đủ sống và thích nghi với xu hướng CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn và xây dựng nông thôn mới. Đào tạo nghề cho lao động nông thôn thích ứng với xu hướng đa dạng hóa ngành, nghề ở nông thôn, trong đó chú trọng đào tạo những nhóm nghề sau: Đào tạo ngành nghề phục vụ phát triển nông nghiệp hàng hóa theo hướng hiện đại, hội nhập kinh tế quốc tế. Đào tạo ngành nghề phi nông nghiệp, bao gồm: ngành nghề phục vụ phát triển công nghiệp, nhất là ngành nghề phục vụ phát triển tiểu thủ công nghiệp, thúc đẩy nông nghiệp hàng hóa phát triển; ngành dịch vụ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực nông thôn, trong đó chú trọng phát triển dịch vụ phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn.
II. Thách Thức Trong Quản Lý Đào Tạo Nghề Tại Thị Xã Phổ Yên
Thị xã Phổ Yên là thị xã trung du của tỉnh Thái Nguyên, nằm trên quốc lộ 3 Thái Nguyên đi Hà Nội nên có nhiều lợi thế về tự nhiên, kinh tế - xã hội, lịch sử văn hóa cách mạng, thuận lợi trong việc thu hút các dự án đầu tư. Phổ Yên là thị xã đang trong quá trình CNH, HĐH và xây dựng nông thôn mới. Những năm gần đây Thị xã đã được Chính Phủ phê duyệt quy hoạch các khu cụm công nghiệp, hết năm 2016 trên địa bàn thị xã đã giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm như: Khu công nghiệp Yên Bình, khu công nghiệp Điềm Thụy, khu công nghiệp Nam Phổ Yên, đường cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên, nút giao Yên Bình, mở rộng Quốc lộ 3 cũ, các khu đô thị, khu tái định cư. Sự phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, đô thị dẫn đến sự thay đổi về cơ cấu đất đai, lao động, việc làm, thu nhập và cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Sự thay đổi này mang tính chất tích cực xong cũng ảnh hưởng không nhỏ đến lao động nông thôn do thu hồi đất.
2.1. Ảnh hưởng của thu hồi đất đến việc làm của lao động nông thôn
Cụ thể đã giải phóng gần 1.000 ha, ảnh hưởng và liên quan đến 5.379 lượt hộ dân, tái định cư cho 657 hộ, kéo theo trên 14.344 lao động thiếu việc làm có nguy cơ tạo ra nhiều vấn đề tiêu cực trong xã hội nông thôn; Việc đào tạo nghề, giải quyết vấn đề việc làm, tăng thu nhập một cách ổn định cho LĐNT đang là vấn đề có tính cấp thiết ở thị xã Phổ Yên. Trong những năm gần đây, các cấp ủy Đảng, chính quyền thị xã Phổ Yên đã chú trọng đào tạo nghề cho người lao động, trong đó đặc biệt quan tâm đến đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với giải quyết việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thị xã.
2.2. Hạn chế trong quản lý đào tạo nghề hiện nay
Tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề ở Phổ Yên hiện nay vẫn còn thấp, mạng lưới cơ sở dạy nghề phát triển không đồng đều, quy mô dạy nghề nhỏ, chất lượng dạy nghề chưa cao, chưa bổ sung kịp thời các nghề mới theo yêu cầu của thị trường lao động, tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo nghề chưa tìm kiếm được việc làm còn ở mức khá cao. Việc đào tạo nghề thiếu gắn kết với thực hành, sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nhu cầu thị trường lao động. Hoạt động đào tạo nghề của thị xã vẫn dựa trên sự phân bổ chỉ tiêu của tỉnh, dẫn đến việc đào tạo nghề còn thụ động, hiệu quả chưa cao.
III. Giải Pháp Nâng Cao Quản Lý Đào Tạo Nghề Tại Phổ Yên
Cần tăng cường quản lý, theo dõi, thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá chất lượng đào tạo nghề và bố trí việc cho LĐNT sau đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn vấn đề: "Quản lý đào tạo nghề tại thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” làm luận văn.
3.1. Tăng cường kiểm tra giám sát chất lượng đào tạo nghề
Việc kiểm tra, giám sát cần được thực hiện thường xuyên và định kỳ để đảm bảo chất lượng đào tạo nghề. Cần có các tiêu chí đánh giá cụ thể và rõ ràng để đánh giá chất lượng đào tạo nghề một cách khách quan và chính xác. Kết quả kiểm tra, giám sát cần được công khai và minh bạch để các cơ sở đào tạo nghề có thể cải thiện chất lượng đào tạo.
3.2. Gắn kết đào tạo nghề với doanh nghiệp và thị trường lao động
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo nghề và doanh nghiệp để đào tạo nghề theo nhu cầu của doanh nghiệp. Cần tạo điều kiện cho học viên được thực tập tại doanh nghiệp để nâng cao kỹ năng nghề. Cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào hoạt động đào tạo nghề.
3.3. Đổi mới chương trình và phương pháp đào tạo nghề
Chương trình đào tạo nghề cần được cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động. Phương pháp đào tạo nghề cần được đổi mới theo hướng tăng cường tính thực hành và ứng dụng. Cần sử dụng các phương tiện và thiết bị đào tạo hiện đại để nâng cao hiệu quả đào tạo.
IV. Chính Sách Hỗ Trợ Đào Tạo Nghề Cho Lao Động Nông Thôn
Những năm gần đây, các cấp ủy Đảng, chính quyền thị xã Phổ Yên đã chú trọng đào tạo nghề cho người lao động, trong đó đặc biệt quan tâm đến đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với giải quyết việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thị xã. Trong những năm gần đây, việc quản lý các cơ sở đào tạo nghề cho LĐNT đã đạt được một số kết quả nhất định.
4.1. Các chính sách hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí
Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ học phí và sinh hoạt phí cho lao động nông thôn tham gia đào tạo nghề. Mức hỗ trợ cần phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương. Cần có các thủ tục đơn giản và thuận tiện để lao động nông thôn có thể tiếp cận được các chính sách hỗ trợ.
4.2. Các chính sách hỗ trợ vay vốn để học nghề
Nhà nước cần có các chính sách hỗ trợ vay vốn để lao động nông thôn có thể trang trải chi phí học nghề. Lãi suất vay vốn cần ưu đãi và thời gian vay vốn cần kéo dài. Cần có các biện pháp đảm bảo an toàn cho nguồn vốn vay.
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Quản Lý Đào Tạo Nghề Tại Phổ Yên
Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý đào tạo nghề trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên một cách chi tiết dưới nhiều khía cạnh khách nhau với những số liệu được cập nhật. Trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp khả thi và phù hợp nhằm tăng cường quản lý đào tạo nghề góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác đào tạo nghề.
5.1. Mô hình đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm
Mô hình này tập trung vào việc đào tạo các nghề mà thị trường lao động đang có nhu cầu. Sau khi hoàn thành khóa học, học viên sẽ được giới thiệu việc làm hoặc được hỗ trợ để tự tạo việc làm. Mô hình này giúp nâng cao tỷ lệ lao động có việc làm sau đào tạo.
5.2. Mô hình đào tạo nghề theo yêu cầu của doanh nghiệp
Doanh nghiệp sẽ tham gia vào quá trình xây dựng chương trình đào tạo và trực tiếp đào tạo học viên. Sau khi hoàn thành khóa học, học viên sẽ được tuyển dụng vào làm việc tại doanh nghiệp. Mô hình này giúp doanh nghiệp có được nguồn nhân lực chất lượng cao và đáp ứng được yêu cầu sản xuất kinh doanh.
VI. Kết Luận Và Tương Lai Của Đào Tạo Nghề Tại Phổ Yên
Về mặt thực tiễn, luận văn là công trình nghiên cứu đáng tin cậy, có thể giúp cho chính quyền thị xã Phổ Yên tham khảo trong việc nắm bắt thực trạng cũng như thực hiện những giải pháp trong việc tăng cường cũng như hoàn thiện công tác quản lý đào tạo nghề tại địa phương. Luận văn là công trình nghiên cứu có độ tin cậy, đảm bảo tính khoa học, có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu có liên quan.
6.1. Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả đào tạo nghề
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở đào tạo nghề và doanh nghiệp. Cần tăng cường đầu tư cho đào tạo nghề. Cần đổi mới chương trình và phương pháp đào tạo nghề. Cần có các chính sách hỗ trợ lao động nông thôn tham gia đào tạo nghề.
6.2. Triển vọng phát triển đào tạo nghề tại Phổ Yên
Với sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự nỗ lực của các cơ sở đào tạo nghề, công tác đào tạo nghề tại Phổ Yên sẽ ngày càng phát triển và đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động. Đào tạo nghề sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của thị xã.
