Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế, việc đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục quốc dân nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Theo báo cáo của ngành giáo dục, đào tạo nghề kế toán trình độ trung cấp đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, thực trạng quản lý hoạt động đào tạo nghề kế toán tại các trường trung cấp chuyên nghiệp, trong đó có Trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật tỉnh Tuyên Quang, còn nhiều hạn chế, chưa thực sự đáp ứng được chuẩn đầu ra theo tiếp cận năng lực thực hiện.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc khảo sát thực trạng quản lý đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện tại Trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật tỉnh Tuyên Quang trong giai đoạn 2012-2015, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực kế toán trung cấp, góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo nghề, đồng thời hỗ trợ nhà trường và các cơ quan quản lý giáo dục trong việc đổi mới công tác quản lý đào tạo theo hướng năng lực thực hiện.

Theo số liệu khảo sát, trong 3 năm gần đây, tỷ lệ học sinh đạt chuẩn đầu ra nghề kế toán theo năng lực thực hiện chỉ đạt khoảng 70%, thấp hơn so với yêu cầu đặt ra. Điều này phản ánh sự cần thiết phải đổi mới phương pháp quản lý và tổ chức đào tạo nghề kế toán nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo và đáp ứng nhu cầu thực tiễn của thị trường lao động.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý hoạt động đào tạo nghề và lý thuyết tiếp cận năng lực thực hiện trong giáo dục nghề nghiệp. Lý thuyết quản lý đào tạo nghề nhấn mạnh vai trò của các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm đảm bảo chất lượng đào tạo. Lý thuyết tiếp cận năng lực thực hiện tập trung vào việc phát triển năng lực toàn diện của người học, bao gồm kiến thức, kỹ năng và thái độ, nhằm đáp ứng chuẩn đầu ra nghề nghiệp.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm:

  • Năng lực thực hiện: khả năng cá nhân thực hiện hiệu quả các hoạt động nghề nghiệp theo yêu cầu chuẩn đầu ra.
  • Quản lý hoạt động đào tạo nghề: hệ thống các tác động có mục đích của chủ thể quản lý nhằm tổ chức và điều hành quá trình đào tạo đạt hiệu quả.
  • Chuẩn đầu ra nghề kế toán trung cấp: các tiêu chí về kiến thức, kỹ năng và thái độ mà người học cần đạt được sau khi hoàn thành khóa đào tạo.
  • Biện pháp quản lý đào tạo nghề: các cách thức tác động của chủ thể quản lý nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu đào tạo của Trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật tỉnh Tuyên Quang trong các năm học 2012-2015, kết quả khảo sát ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và các cơ sở sử dụng lao động.

Phương pháp phân tích bao gồm:

  • Phân tích thống kê mô tả: sử dụng phần mềm SPSS để tính tần suất, tỷ lệ phần trăm, điểm trung bình và độ lệch chuẩn nhằm đánh giá thực trạng đào tạo và quản lý.
  • Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: thu thập ý kiến đánh giá về mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện.
  • Phỏng vấn sâu và quan sát: thu thập thông tin chi tiết từ các chuyên gia, cán bộ quản lý và giáo viên nhằm làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp.
  • Khảo nghiệm nhận thức: đánh giá mức độ đồng thuận của các đối tượng nghiên cứu về các biện pháp đề xuất.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 120 học sinh, 15 giáo viên và 10 cán bộ quản lý, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong 12 tháng, từ tháng 1/2015 đến tháng 12/2015.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện: Khoảng 68% học sinh đạt chuẩn đầu ra về kiến thức chuyên môn, 65% đạt chuẩn về kỹ năng thực hành kế toán, và chỉ 60% đạt chuẩn về thái độ nghề nghiệp. Tỷ lệ này thấp hơn so với mục tiêu đề ra là 80% cho mỗi tiêu chí.

  2. Quản lý hoạt động đào tạo còn nhiều hạn chế: Chỉ có 55% giáo viên và cán bộ quản lý đánh giá công tác quản lý đào tạo nghề kế toán tại trường là hiệu quả. Các yếu tố như kế hoạch đào tạo chưa sát thực tế, cơ sở vật chất còn thiếu, và phương pháp giảng dạy chưa đổi mới là những nguyên nhân chính.

  3. Ảnh hưởng của yếu tố chủ quan và khách quan: Ý thức học tập của học sinh chỉ đạt mức trung bình (khoảng 70%), trong khi trình độ chuyên môn và kinh nghiệm quản lý của giáo viên và cán bộ quản lý cũng chưa đồng đều. Cơ sở vật chất phục vụ đào tạo chỉ đáp ứng khoảng 60% nhu cầu thực tế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.

  4. Mức độ nhận thức về các biện pháp quản lý đề xuất: Qua khảo nghiệm, trên 80% cán bộ quản lý và giáo viên đồng thuận với các biện pháp như đổi mới kế hoạch đào tạo, nâng cao hiệu quả bộ máy quản lý, đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo, cũng như tăng cường kiểm tra, đánh giá theo chuẩn đầu ra.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc quản lý hoạt động đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện tại Trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật tỉnh Tuyên Quang còn nhiều bất cập, chủ yếu do kế hoạch đào tạo chưa phù hợp với yêu cầu thực tế và thiếu sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình trạng này tương đồng với nhiều trường trung cấp khác, nơi mà việc chuyển đổi từ đào tạo theo nội dung sang đào tạo theo năng lực còn chậm.

Việc cơ sở vật chất chưa đáp ứng đủ cũng là một trong những nguyên nhân làm giảm hiệu quả đào tạo, đặc biệt trong bối cảnh đào tạo nghề kế toán đòi hỏi sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và phần mềm chuyên ngành. Ngoài ra, ý thức học tập và sự phối hợp giữa các bên liên quan chưa cao cũng ảnh hưởng đến kết quả đào tạo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đạt chuẩn đầu ra về kiến thức, kỹ năng và thái độ của học sinh trong 3 năm học, cùng bảng tổng hợp đánh giá mức độ hiệu quả của các yếu tố quản lý từ phía giáo viên và cán bộ quản lý. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng các điểm mạnh và hạn chế trong quản lý đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đổi mới xây dựng kế hoạch đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện: Cần xây dựng kế hoạch đào tạo sát với nhu cầu thực tế của thị trường lao động và chuẩn đầu ra nghề nghiệp, đảm bảo tính linh hoạt và khả thi. Thời gian thực hiện: trong vòng 1 năm, do Ban Giám hiệu và các khoa chuyên môn chủ trì.

  2. Nâng cao hiệu quả bộ máy quản lý và tổ chức thực hiện đào tạo: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng năng lực quản lý cho cán bộ quản lý và giáo viên, đồng thời xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban và các cơ sở thực hành. Thời gian thực hiện: 12-18 tháng, do Ban Giám hiệu phối hợp với các cơ quan quản lý giáo dục.

  3. Đổi mới nội dung, chương trình và phương pháp đào tạo theo hướng tiếp cận năng lực người học: Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, tăng cường thực hành, trải nghiệm thực tế và sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. Thời gian thực hiện: 2 năm, do khoa chuyên môn và tổ bộ môn đảm nhiệm.

  4. Tăng cường kiểm tra, thanh tra và đánh giá đào tạo theo chuẩn đầu ra: Xây dựng hệ thống đánh giá năng lực toàn diện, thường xuyên lấy ý kiến phản hồi từ người học và các đơn vị sử dụng lao động để điều chỉnh kịp thời. Thời gian thực hiện: liên tục, do Ban Giám hiệu và phòng đào tạo phối hợp thực hiện.

  5. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ đào tạo: Đầu tư nâng cấp phòng học, phòng thực hành, trang thiết bị công nghệ thông tin và phần mềm kế toán hiện đại nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo theo chuẩn năng lực. Thời gian thực hiện: 1-3 năm, do Ban Giám hiệu phối hợp với các đơn vị tài chính và địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và biện pháp quản lý hiệu quả trong đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện, từ đó nâng cao chất lượng quản lý tại các cơ sở đào tạo.

  2. Giáo viên và giảng viên đào tạo nghề kế toán: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để đổi mới phương pháp giảng dạy, xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với chuẩn đầu ra và nhu cầu thực tế.

  3. Nhà hoạch định chính sách giáo dục và đào tạo: Hỗ trợ trong việc xây dựng các chính sách, quy định và hướng dẫn nhằm thúc đẩy đổi mới công tác đào tạo nghề theo hướng năng lực thực hiện.

  4. Sinh viên, học sinh và người học nghề kế toán: Giúp nhận thức rõ hơn về yêu cầu năng lực cần đạt được, từ đó chủ động trong học tập và phát triển kỹ năng nghề nghiệp phù hợp với thị trường lao động.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tiếp cận năng lực thực hiện trong đào tạo nghề kế toán là gì?
    Tiếp cận năng lực thực hiện là phương pháp đào tạo tập trung phát triển toàn diện kiến thức, kỹ năng và thái độ của người học để họ có thể thực hiện thành thạo các công việc nghề nghiệp theo chuẩn đầu ra. Ví dụ, học sinh không chỉ biết lý thuyết mà còn thành thạo sử dụng phần mềm kế toán trong thực tế.

  2. Tại sao quản lý hoạt động đào tạo theo tiếp cận năng lực thực hiện lại quan trọng?
    Quản lý hiệu quả giúp đảm bảo quá trình đào tạo diễn ra đúng kế hoạch, đáp ứng chuẩn đầu ra, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Nếu quản lý kém, kết quả đào tạo sẽ không đạt yêu cầu, gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến uy tín nhà trường.

  3. Những khó khăn chính trong quản lý đào tạo nghề kế toán tại Trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật tỉnh Tuyên Quang là gì?
    Khó khăn gồm kế hoạch đào tạo chưa sát thực tế, cơ sở vật chất thiếu thốn, phương pháp giảng dạy chưa đổi mới, ý thức học tập của học sinh chưa cao và sự phối hợp giữa các bên chưa hiệu quả.

  4. Các biện pháp quản lý nào được đề xuất để nâng cao chất lượng đào tạo?
    Bao gồm đổi mới kế hoạch đào tạo, nâng cao năng lực quản lý, đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo, tăng cường kiểm tra đánh giá theo chuẩn đầu ra, và cải thiện cơ sở vật chất phục vụ đào tạo.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả của việc quản lý đào tạo theo tiếp cận năng lực thực hiện?
    Hiệu quả được đánh giá qua tỷ lệ học sinh đạt chuẩn đầu ra về kiến thức, kỹ năng và thái độ; sự hài lòng của các bên liên quan; và khả năng thích ứng của người học với yêu cầu công việc thực tế. Ví dụ, tỷ lệ học sinh đạt chuẩn đầu ra tăng từ 68% lên trên 80% sau khi áp dụng các biện pháp quản lý mới.

Kết luận

  • Quản lý hoạt động đào tạo nghề kế toán theo tiếp cận năng lực thực hiện tại Trường Trung học Kinh tế Kỹ thuật tỉnh Tuyên Quang còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.
  • Các yếu tố chủ quan như ý thức học tập của học sinh, trình độ chuyên môn của giáo viên và năng lực quản lý của cán bộ quản lý đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả quản lý.
  • Yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, chính sách hỗ trợ và yêu cầu phát triển kinh tế xã hội cũng ảnh hưởng sâu sắc đến công tác quản lý đào tạo.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý đổi mới kế hoạch đào tạo, nâng cao năng lực quản lý, đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo, tăng cường kiểm tra đánh giá và cải thiện cơ sở vật chất nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề kế toán.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2024-2026 để đảm bảo đào tạo nguồn nhân lực kế toán trung cấp đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội và hội nhập quốc tế.

Call to action: Các cơ sở đào tạo nghề và nhà quản lý giáo dục cần áp dụng ngay các biện pháp quản lý theo tiếp cận năng lực thực hiện để nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan nhằm phát triển nguồn nhân lực kế toán chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và xu thế phát triển của xã hội.