Nghiên cứu và giải pháp khai thác lâm sản ngoài gỗ làm thuốc, thực phẩm tại Khu Bảo tồn Phong Quang, Hà Giang

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Khái quát về lâm sản ngoài gỗ

1.2. Một số khái niệm về lâm sản ngoài gỗ

1.3. Phân loại lâm sản ngoài gỗ

1.4. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước

1.4.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

1.4.2. Tình hình nghiên cứu các loài LSNG làm thuốc

1.4.3. Tình hình nghiên cứu các loài LSNG làm thực phẩm, gia vị

1.4.4. Tình hình nghiên cứu trong nước

1.4.4.1. Tình hình nghiên cứu các loài LSNG làm thuốc

1.4.4.2. Tình hình nghiên cứu các loài LSNG làm thực phẩm, gia vị

1.5. Địa chất đất đai. Khí hậu, thuỷ văn

1.6. Đa dạng sinh học

1.7. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên

1.8. Đặc điểm kinh tế xã hội

1.8.1. Dân số, dân tộc và lao động

1.8.2. Hệ thống cơ sở hạ tầng

1.8.3. Thực trạng phát triển văn hóa xã hội

1.8.4. Đánh giá chung về kinh tế xã hội trong khu vực

2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Nội dung nghiên cứu

2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Phương pháp thu thập và phân tích số liệu thứ cấp

2.2.2. Điều tra thực địa về các loại LSNG được sử dụng tại cộng đồng

2.2.3. Phương pháp đánh giá cho điểm

2.2.4. Phương pháp xử lý tài liệu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

3.1. Những loài LSNG được sử dụng làm thuốc và thực phẩm

3.2. Những loài thực vật được sử dụng làm thuốc và thực phẩm tại Khu BTTN Phong Quang

3.3. Thực trạng khai thác và sử dụng thực vật rừng làm thuốc, thực phẩm của người dân trên địa bàn

3.4. Các loài thực vật quý hiếm tại Khu BTTN Phong Quang

3.5. Mục đích của những loài LSNG được khai thác làm thuốc, thực phẩm tại khu vực nghiên cứu

3.6. Thực trạng khai thác nguồn tài nguyên cây thuốc, thực phẩm

3.7. Tình hình sử dụng và tiêu thụ nguồn tài nguyên cây thuốc, thực phẩm

3.8. Nguyên nhân làm suy giảm nguồn tài nguyên cây thuốc, thực phẩm

3.9. Giải pháp bảo tồn, phát triển và sử dụng bền vững những loài LSNG làm thuốc, thực phẩm

3.10. Lựa chọn loài LSNG ưu tiên trong bảo tồn và phát triển

3.11. Giải pháp để bảo tồn và phát triển các sản phẩm này

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Nghiên cứu lâm sản ngoài gỗ

Nghiên cứu lâm sản ngoài gỗ (LSNG) tại Khu Bảo tồn Phong Quang, Hà Giang tập trung vào việc đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp khai thác bền vững. Lâm sản ngoài gỗ bao gồm các sản phẩm sinh vật từ rừng, ngoài gỗ, được sử dụng làm thuốc và thực phẩm. Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế rừng. Các loài LSNG được phân loại theo giá trị sử dụng, bao gồm nhóm cây làm thuốc và nhóm cây làm thực phẩm. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự cần thiết của việc quản lý tài nguyên rừng hợp lý để đảm bảo khai thác bền vững.

1.1. Khái niệm và phân loại LSNG

Lâm sản ngoài gỗ được định nghĩa là tất cả các sản phẩm sinh vật từ rừng, ngoài gỗ, bao gồm thực vật và động vật. Các sản phẩm này được sử dụng trong gia đình, thương mại, hoặc có ý nghĩa văn hóa, tôn giáo. Phân loại LSNG theo nhóm giá trị sử dụng bao gồm: cây làm thuốc, cây làm thực phẩm, cây cho sợi, và cây cho nhựa, sáp. Nghiên cứu này tập trung vào nhóm cây làm thuốc và thực phẩm, đánh giá hiện trạng khai thác và đề xuất giải pháp bảo tồn.

1.2. Tình hình nghiên cứu LSNG trên thế giới

Trên thế giới, nghiên cứu về lâm sản ngoài gỗ làm thuốc đã được thực hiện rộng rãi, đặc biệt tại Trung Quốc và các nước Đông Nam Á. Các nghiên cứu tập trung vào việc sử dụng cây thuốc trong y học cổ truyền và hiện đại. Ví dụ, Trung Quốc đã có nhiều công trình nghiên cứu về dược liệu từ thực vật, như 'Bản thảo cương mục' của Lý Thời Trân. Nghiên cứu này cũng chỉ ra giá trị kinh tế của các loài LSNG, đặc biệt là thảo quả, trong việc xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế địa phương.

II. Giải pháp khai thác lâm sản ngoài gỗ

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp khai thác lâm sản ngoài gỗ bền vững tại Khu Bảo tồn Phong Quang, Hà Giang. Các giải pháp bao gồm việc quản lý tài nguyên rừng hợp lý, khuyến khích người dân tham gia bảo tồn, và phát triển các mô hình kinh tế rừng. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đào tạo và nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của LSNG. Các giải pháp được đề xuất nhằm đảm bảo khai thác bền vững, bảo tồn đa dạng sinh học, và phát triển kinh tế địa phương.

2.1. Quản lý tài nguyên rừng

Quản lý tài nguyên rừng là yếu tố then chốt trong việc khai thác bền vững LSNG. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp quản lý như xây dựng kế hoạch khai thác hợp lý, giám sát hoạt động khai thác, và bảo vệ các loài quý hiếm. Việc quản lý tài nguyên rừng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, người dân, và các tổ chức bảo tồn.

2.2. Phát triển kinh tế rừng

Phát triển kinh tế rừng là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Nghiên cứu đề xuất các mô hình kinh tế như trồng và khai thác các loài LSNG có giá trị cao, phát triển du lịch sinh thái, và xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm từ LSNG. Các mô hình này không chỉ giúp phát triển kinh tế mà còn góp phần bảo tồn tài nguyên rừng.

III. Lâm sản ngoài gỗ làm thuốc và thực phẩm

Nghiên cứu tập trung vào việc đánh giá hiện trạng khai thác và sử dụng lâm sản ngoài gỗ làm thuốc và thực phẩm tại Khu Bảo tồn Phong Quang, Hà Giang. Các loài LSNG được sử dụng làm thuốc bao gồm các loài thảo dược quý hiếm, trong khi các loài làm thực phẩm bao gồm các loại rau, củ, quả từ rừng. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc khai thác LSNG hiện nay chưa bền vững, dẫn đến nguy cơ suy giảm nguồn tài nguyên. Các giải pháp được đề xuất nhằm bảo tồn và phát triển các loài LSNG này.

3.1. Thực trạng khai thác LSNG làm thuốc

Thực trạng khai thác lâm sản ngoài gỗ làm thuốc tại Khu Bảo tồn Phong Quang cho thấy sự suy giảm nghiêm trọng của các loài thảo dược quý hiếm. Nguyên nhân chính là do khai thác quá mức và thiếu quản lý hiệu quả. Nghiên cứu đề xuất các biện pháp bảo tồn như xây dựng khu bảo tồn đặc biệt cho các loài quý hiếm, và khuyến khích người dân tham gia vào các chương trình bảo tồn.

3.2. Thực trạng khai thác LSNG làm thực phẩm

Thực trạng khai thác lâm sản ngoài gỗ làm thực phẩm cũng đáng báo động, với nhiều loài rau, củ, quả từ rừng đang bị khai thác quá mức. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp như phát triển các mô hình trồng trọt bền vững, và nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị của các loài LSNG. Các giải pháp này nhằm đảm bảo nguồn tài nguyên thực phẩm từ rừng được khai thác và sử dụng hợp lý.

Luận Văn Thạc Sĩ: Nghiên Cứu Thực Trạng Và Đề Xuất Giải Pháp Khai Thác Lâm Sản Ngoài Gỗ Làm Thuốc Và Thực Phẩm Tại Khu Bảo Tồn Thiên Nhiên Phong Quang, Tỉnh Hà Giang