Luận văn thạc sĩ: Nghiên cứu quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng (Curcuma longa L.) bằng công nghệ enzyme

• Tác giả: Đào Thị Mai
• Người hướng dẫn: TS. Lê Tất Thành
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ
• Chuyên ngành: Hóa hữu cơ
• Đề tài: Nghiên cứu quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng bằng công nghệ enzyme
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. MỤC LỤC
• 1.1. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT
• 1.2. DANH MỤC BẢNG
• 1.3. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
• 2. MỞ ĐẦU
• 3. GIỚI THIỆU VỀ CỦ NGHỆ
• 3.1. Cây nghệ vàng
• 3.2. Thành phần hóa học của củ nghệ vàng
• 3.3. Hoạt tính sinh học của củ nghệ vàng
• 3.4. Hợp chất curcuminoid trong củ nghệ vàng
• 3.4.1. Cấu trúc hóa học của curcuminoid
• 3.4.2. Hoạt tính sinh học của curcuminoid
• 4. CÔNG NGHỆ ENZYME
• 4.1. Công nghệ enzyme
• 4.2. Năng lượng phản ứng xúc tác enzyme
• 4.3. Ứng dụng công nghệ enzyme chiết xuất hợp chất thiên nhiên
• 4.4. Ứng dụng công nghệ enzyme trong chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ
• 5. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 5.1. Đối tượng nghiên cứu
• 5.2. Hóa chất và thiết bị
• 5.3. Phương pháp nghiên cứu
• 5.3.1. Thu mẫu thực vật
• 5.3.2. Phương pháp xác định độ ẩm
• 5.3.3. Phương pháp xác định hàm lượng tro toàn phần
• 5.3.4. Xác định hàm lượng carbohydrate
• 5.3.5. Xác định hàm lượng và thành phần curcuminoid bằng HPLC
• 5.3.6. Phương pháp định lượng đường khử và tinh bột
• 5.3.7. Phương pháp xác định hoạt độ của enzyme
• 5.3.8. Phương pháp thủy phân nghệ bằng enzyme
• 5.3.9. Phương pháp quy hoạch thực nghiệm tâm trực giao bậc 2 Box-Wilson
• 6. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 6.1. Đánh giá chất lượng mẫu củ nghệ vàng tại Nghệ An, Việt Nam
• 6.2. Đánh giá cảm quan củ nghệ vàng tại Nghệ An
• 6.3. Phân tích chất lượng mẫu nghệ tại Nghệ An
• 6.4. Đánh giá hàm lượng curcuminoid trong củ nghệ vàng ở Nghệ An
• 6.5. Kết quả nghiên cứu xây dựng quy trình chiết xuất curcuminoid bằng công nghệ enzyme quy mô PTN
• 6.5.1. Kết quả lựa chọn enzyme
• 6.5.2. Kết quả khảo sát các điều kiện thủy phân nghệ
• 6.5.3. Tối ưu hóa quy trình thủy phân củ nghệ bằng enzyme
• 6.5.4. Quy trình chiết xuất curcuminoid bằng công nghệ enzyme quy mô PTN
• 6.6. Đánh giá hiệu suất chiết xuất curcuminoid kết hợp với thủy phân bằng enzyme
• 7. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng

Củ nghệ vàng, hay còn gọi là Curcuma longa L., là một trong những nguồn nguyên liệu quý giá trong y học cổ truyền và hiện đại. Quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Curcuminoid là hợp chất chính trong củ nghệ, có nhiều tác dụng sinh học như chống viêm, kháng khuẩn và chống oxy hóa. Việc nghiên cứu quy trình chiết xuất này không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất chiết xuất mà còn giảm thiểu chi phí sản xuất, tạo ra sản phẩm có giá trị cao hơn.

1.1. Củ nghệ vàng và giá trị dinh dưỡng của nó

Củ nghệ vàng chứa nhiều thành phần dinh dưỡng quan trọng như carbohydrate, protein và các hợp chất phenolic. Hàm lượng curcuminoid trong củ nghệ vàng dao động từ 2,5% đến 5,4% so với khối lượng khô. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng curcuminoid có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ sức khỏe con người.

1.2. Tác dụng sinh học của curcuminoid trong củ nghệ

Curcuminoid có nhiều tác dụng sinh học như kháng viêm, kháng khuẩn và chống ung thư. Nghiên cứu cho thấy curcumin, một thành phần chính của curcuminoid, có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư và giảm viêm hiệu quả.

II. Vấn đề và thách thức trong quy trình chiết xuất curcuminoid

Mặc dù có nhiều lợi ích, quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng vẫn gặp phải nhiều thách thức. Các phương pháp chiết xuất truyền thống thường sử dụng dung môi hữu cơ, dẫn đến chi phí cao và ảnh hưởng đến môi trường. Việc tìm kiếm các phương pháp chiết xuất hiệu quả và thân thiện với môi trường là rất cần thiết.

2.1. Chi phí sản xuất cao từ phương pháp truyền thống

Phương pháp chiết xuất bằng dung môi hữu cơ không chỉ tốn kém mà còn gây ô nhiễm môi trường. Điều này làm cho sản phẩm từ củ nghệ vàng khó cạnh tranh với các sản phẩm từ các nước khác như Ấn Độ và Trung Quốc.

2.2. Tìm kiếm công nghệ chiết xuất mới

Công nghệ enzyme đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng để cải thiện quy trình chiết xuất curcuminoid. Công nghệ này không chỉ giúp tăng hiệu suất chiết xuất mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

III. Phương pháp chiết xuất curcuminoid bằng công nghệ enzyme

Công nghệ enzyme là một phương pháp hiện đại trong việc chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng. Phương pháp này sử dụng enzyme để phân hủy cấu trúc tế bào của củ nghệ, từ đó giải phóng các hợp chất có giá trị. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc sử dụng enzyme có thể tăng hiệu suất chiết xuất lên đáng kể.

3.1. Lựa chọn enzyme phù hợp cho quá trình chiết xuất

Việc lựa chọn enzyme phù hợp là rất quan trọng trong quy trình chiết xuất. Các enzyme như cellulase và amylase đã được nghiên cứu và chứng minh có hiệu quả trong việc phân hủy cấu trúc lignocellulose của củ nghệ.

3.2. Tối ưu hóa điều kiện chiết xuất bằng enzyme

Các yếu tố như pH, nhiệt độ và thời gian phản ứng cần được tối ưu hóa để đạt được hiệu suất chiết xuất cao nhất. Nghiên cứu cho thấy rằng điều chỉnh các yếu tố này có thể làm tăng đáng kể hàm lượng curcuminoid thu được.

IV. Ứng dụng thực tiễn của curcuminoid trong y học và thực phẩm

Curcuminoid từ củ nghệ vàng có nhiều ứng dụng trong y học và thực phẩm. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng curcuminoid có thể được sử dụng như một chất bổ sung dinh dưỡng, giúp cải thiện sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Ngoài ra, curcuminoid còn được ứng dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm.

4.1. Ứng dụng curcuminoid trong dược phẩm

Curcuminoid được nghiên cứu và phát triển như một thành phần trong các loại thuốc điều trị ung thư, viêm và các bệnh mãn tính khác. Nhiều sản phẩm dược phẩm hiện nay đã sử dụng curcuminoid như một thành phần chính.

4.2. Ứng dụng curcuminoid trong thực phẩm chức năng

Curcuminoid cũng được sử dụng trong các sản phẩm thực phẩm chức năng, giúp tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh. Các sản phẩm này ngày càng được ưa chuộng trên thị trường.

V. Kết luận và tương lai của nghiên cứu curcuminoid

Nghiên cứu quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng bằng công nghệ enzyme mở ra nhiều triển vọng mới cho ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm. Việc áp dụng công nghệ này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn tạo ra sản phẩm có giá trị cao hơn. Tương lai của nghiên cứu này hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

5.1. Tương lai của công nghệ enzyme trong chiết xuất

Công nghệ enzyme có tiềm năng lớn trong việc phát triển các quy trình chiết xuất hiệu quả và bền vững hơn. Nghiên cứu và phát triển công nghệ này sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong tương lai.

5.2. Khuyến nghị cho nghiên cứu tiếp theo

Cần tiếp tục nghiên cứu để tối ưu hóa quy trình chiết xuất và mở rộng ứng dụng của curcuminoid trong các lĩnh vực khác nhau. Việc hợp tác giữa các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp cũng rất quan trọng để đưa sản phẩm ra thị trường.

Tổng quan nghiên cứu

Củ nghệ vàng (Curcuma longa L.) là một loại thảo dược truyền thống có nguồn gốc từ Đông Nam Á, được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và công nghiệp dược phẩm nhờ chứa các hợp chất curcuminoid có hoạt tính sinh học đa dạng. Theo ước tính, hàm lượng curcuminoid trong củ nghệ dao động từ 2,5% đến 5,4% theo khối lượng khô, trong đó curcumin chiếm 70-80%, demethoxycurcumin (DMC) chiếm 10-25% và bis-demethoxycurcumin (BDMC) chiếm 5-10%. Các hợp chất này có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, kháng khuẩn, chống ung thư và bảo vệ gan, góp phần quan trọng trong phát triển dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm.

Tuy nhiên, các công nghệ chiết xuất curcuminoid hiện nay chủ yếu dựa trên dung môi hữu cơ, dẫn đến chi phí cao và ảnh hưởng môi trường. Do đó, nghiên cứu ứng dụng công nghệ enzyme trong chiết xuất curcuminoid nhằm xây dựng quy trình xanh, sạch, tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường là rất cần thiết. Luận văn tập trung nghiên cứu quy trình chiết xuất curcuminoid từ củ nghệ vàng thu thập tại Nghệ An, Việt Nam, trong giai đoạn 2019-2021, với mục tiêu xây dựng quy trình chiết xuất bằng công nghệ enzyme quy mô phòng thí nghiệm, tối ưu hóa các điều kiện thủy phân enzyme để nâng cao hiệu suất chiết xuất.

Nghiên cứu có ý nghĩa lớn trong việc phát triển công nghệ chiết xuất curcuminoid bền vững, góp phần nâng cao giá trị kinh tế của nguyên liệu nghệ vàng tại Việt Nam, đồng thời mở rộng ứng dụng trong ngành dược phẩm và thực phẩm chức năng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết enzyme xúc tác: Enzyme là protein xúc tác sinh học có tính đặc hiệu cao, giúp giảm năng lượng hoạt hóa của phản ứng, tăng tốc độ thủy phân các polysaccharide trong thành tế bào thực vật, từ đó giải phóng các hợp chất hoạt tính sinh học như curcuminoid.

• Mô hình thủy phân enzyme: Sử dụng các enzyme α-amylase và cellulase phối hợp để thủy phân tinh bột và cellulose trong củ nghệ, làm tăng độ thủy phân (Degree of Hydrolysis - DH) và hiệu suất chiết xuất curcuminoid.

• Khái niệm curcuminoid: Bao gồm curcumin, demethoxycurcumin và bis-demethoxycurcumin, là các hợp chất phenolic có cấu trúc hóa học đặc trưng, chịu ảnh hưởng bởi điều kiện pH, nhiệt độ và môi trường chiết xuất.

• Phương pháp quy hoạch thực nghiệm Box-Wilson bậc 2: Áp dụng để tối ưu hóa các yếu tố công nghệ như pH, nhiệt độ, thời gian, tỷ lệ enzyme/cơ chất nhằm đạt hiệu suất thủy phân và chiết xuất cao nhất.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Mẫu củ nghệ vàng được thu thập tại hai vùng trồng chính ở Nghệ An là Tương Dương và Nam Đàn, được xử lý và bảo quản theo tiêu chuẩn, sau đó phân tích các chỉ tiêu chất lượng như độ ẩm, hàm lượng tro toàn phần, carbohydrate, tinh bột và hàm lượng curcuminoid bằng phương pháp HPLC.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng các kỹ thuật hóa học phân tích như sắc ký lỏng hiệu năng cao (HPLC) để định lượng curcuminoid, phương pháp DNS để xác định hàm lượng đường khử và tinh bột, phương pháp Bradford để xác định hàm lượng protein trong dịch enzyme.

• Phương pháp thủy phân enzyme: Thực hiện thủy phân củ nghệ bằng enzyme α-amylase và cellulase với các điều kiện pH, nhiệt độ, tỷ lệ enzyme/cơ chất và thời gian khác nhau, đánh giá độ thủy phân (DH) để xác định hiệu quả.

• Thiết kế thực nghiệm: Áp dụng quy hoạch thực nghiệm tâm trực giao bậc 2 Box-Wilson với 5 yếu tố chính (tỷ lệ α-amylase/cơ chất, tỷ lệ cellulase/cơ chất, pH, nhiệt độ, thời gian) để xây dựng mô hình hồi quy và tối ưu hóa quy trình.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập mẫu và phân tích chất lượng trong năm 2019-2020; thực hiện các thí nghiệm thủy phân enzyme và chiết xuất curcuminoid trong năm 2020-2021; tối ưu hóa quy trình và đánh giá kết quả trong năm 2021.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chất lượng mẫu củ nghệ vàng tại Nghệ An: Độ ẩm trung bình 76,36%, hàm lượng tro toàn phần 5,3% khối lượng khô, carbohydrate chiếm 73,49% và tinh bột chiếm 53,54% khối lượng khô. Hàm lượng curcuminoid tổng dao động từ 2,57% đến 6,1%, với mẫu trồng trên đất đồi Nam Đàn có hàm lượng curcuminoid cao hơn mẫu ở Tương Dương (trung bình 4,8-6% so với 2,57-6,1%).

2. Lựa chọn enzyme và tỷ lệ enzyme/cơ chất: Tỷ lệ enzyme/cơ chất 1% cho cả cellulase và α-amylase là tối ưu, đạt độ thủy phân cao nhất lần lượt là 32,01% và 29,80%. Sử dụng kết hợp α-amylase và cellulase đạt độ thủy phân cao nhất 39,19%, vượt trội so với sử dụng riêng lẻ.

3. Ảnh hưởng của các yếu tố công nghệ: pH 6,0 và nhiệt độ 50°C là điều kiện tối ưu cho quá trình thủy phân enzyme, đạt độ thủy phân 39,34% và 42,1% tương ứng. Tỷ lệ nước/nguyên liệu 7:1 và thời gian thủy phân 16 giờ được xác định là điều kiện tối ưu để đạt hiệu suất thủy phân cao nhất (44,97% và 45,88%).

4. Mô hình tối ưu hóa quy trình: Mô hình hồi quy bậc 2 với hệ số xác định R² = 0,9901 cho thấy sự phù hợp cao giữa thực nghiệm và dự đoán. Phương trình hồi quy thể hiện ảnh hưởng lớn của các yếu tố bình phương và tuyến tính đến độ thủy phân. Các tương tác giữa các yếu tố cũng được biểu diễn qua bề mặt đáp ứng, giúp xác định điều kiện tối ưu cho quy trình.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy việc sử dụng kết hợp enzyme α-amylase và cellulase giúp phá vỡ cấu trúc tinh bột và cellulose trong củ nghệ, làm tăng đáng kể độ thủy phân và hiệu suất chiết xuất curcuminoid so với phương pháp truyền thống sử dụng dung môi hữu cơ. Điều kiện pH và nhiệt độ được tối ưu phù hợp với khoảng hoạt động của enzyme, đảm bảo hoạt tính enzyme cao nhất.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, hiệu suất thủy phân và hàm lượng curcuminoid thu được tương đương hoặc vượt trội, chứng tỏ tính khả thi và hiệu quả của công nghệ enzyme trong chiết xuất curcuminoid. Việc áp dụng quy hoạch thực nghiệm Box-Wilson giúp tối ưu hóa các yếu tố công nghệ một cách khoa học, giảm thiểu thời gian và chi phí thí nghiệm.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ độ thủy phân theo tỷ lệ enzyme, pH, nhiệt độ, thời gian và tỷ lệ nước/nguyên liệu, cũng như bảng phân tích phương sai mô hình hồi quy, giúp minh họa rõ ràng ảnh hưởng của từng yếu tố và sự tương tác giữa chúng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Áp dụng quy trình chiết xuất enzyme trong công nghiệp: Khuyến nghị các doanh nghiệp dược phẩm và thực phẩm chức năng áp dụng quy trình chiết xuất curcuminoid bằng công nghệ enzyme với điều kiện tối ưu pH 6,0, nhiệt độ 50°C, tỷ lệ enzyme/cơ chất 1%, tỷ lệ nước/nguyên liệu 7:1 và thời gian 16 giờ để nâng cao hiệu suất và chất lượng sản phẩm trong vòng 1-2 năm tới.

2. Phát triển nguồn enzyme chất lượng cao: Đề xuất đầu tư nghiên cứu và sản xuất enzyme α-amylase và cellulase có hoạt tính cao, ổn định trong điều kiện công nghiệp nhằm giảm chi phí và tăng hiệu quả thủy phân.

3. Mở rộng nghiên cứu ứng dụng enzyme cho các nguyên liệu khác: Khuyến khích nghiên cứu áp dụng công nghệ enzyme cho chiết xuất các hợp chất sinh học từ các nguyên liệu thực vật khác có cấu trúc lignocellulose phức tạp, nhằm đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao giá trị nguyên liệu.

4. Xây dựng tiêu chuẩn chất lượng và quy trình kiểm soát: Thiết lập các tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình kiểm soát chất lượng cho sản phẩm curcuminoid chiết xuất bằng enzyme, đảm bảo tính đồng nhất và an toàn cho người tiêu dùng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Hóa học, Công nghệ sinh học: Có thể sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo về ứng dụng enzyme trong chiết xuất hợp chất thiên nhiên, phương pháp tối ưu hóa quy trình và phân tích chất lượng sản phẩm.

2. Doanh nghiệp sản xuất dược phẩm và thực phẩm chức năng: Tham khảo để áp dụng công nghệ enzyme trong quy trình sản xuất curcuminoid, nâng cao hiệu quả và giảm chi phí sản xuất.

3. Cơ quan quản lý và phát triển công nghệ: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển công nghệ xanh, sạch trong ngành dược liệu và thực phẩm chức năng.

4. Các tổ chức đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Áp dụng nội dung luận văn trong chương trình đào tạo về công nghệ enzyme, kỹ thuật chiết xuất và phân tích hóa học, nâng cao năng lực chuyên môn cho học viên.

Câu hỏi thường gặp

1. Công nghệ enzyme có ưu điểm gì so với phương pháp chiết xuất truyền thống?
   Công nghệ enzyme giúp giảm thời gian chiết xuất, giảm sử dụng dung môi hữu cơ độc hại, tăng hiệu suất chiết xuất và chất lượng sản phẩm nhờ khả năng phá vỡ cấu trúc tế bào thực vật một cách chọn lọc và hiệu quả.

2. Tại sao phải kết hợp α-amylase và cellulase trong quá trình thủy phân?
   α-Amylase thủy phân tinh bột thành các phân tử nhỏ hơn, trong khi cellulase phân giải cellulose trong thành tế bào. Sự phối hợp này giúp phá vỡ toàn diện cấu trúc polysaccharide, giải phóng curcuminoid hiệu quả hơn.

3. Điều kiện pH và nhiệt độ ảnh hưởng thế nào đến hoạt động enzyme?
   Mỗi enzyme có khoảng pH và nhiệt độ tối ưu riêng. Trong nghiên cứu, pH 6,0 và nhiệt độ 50°C là điều kiện tối ưu giúp enzyme hoạt động hiệu quả nhất, tăng độ thủy phân và hiệu suất chiết xuất.

4. Quy hoạch thực nghiệm Box-Wilson giúp gì cho nghiên cứu?
   Phương pháp này giúp tối ưu hóa nhiều yếu tố công nghệ đồng thời, xây dựng mô hình hồi quy chính xác, giảm số lượng thí nghiệm cần thiết và tìm ra điều kiện tối ưu nhanh chóng, tiết kiệm chi phí.

5. Ứng dụng thực tế của quy trình chiết xuất enzyme này là gì?
   Quy trình có thể được áp dụng trong sản xuất curcuminoid quy mô công nghiệp, cung cấp nguyên liệu chất lượng cao cho dược phẩm, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm, đồng thời góp phần phát triển công nghệ xanh, thân thiện môi trường.

Kết luận

• Đã xác định và đánh giá chất lượng mẫu củ nghệ vàng tại Nghệ An với hàm lượng curcuminoid trung bình 4,74%, phù hợp cho nghiên cứu chiết xuất.
• Lựa chọn kết hợp enzyme α-amylase và cellulase với tỷ lệ enzyme/cơ chất 1% đạt độ thủy phân cao nhất 39,19%.
• Tối ưu hóa các yếu tố công nghệ (pH 6,0, nhiệt độ 50°C, tỷ lệ nước/nguyên liệu 7:1, thời gian 16 giờ) giúp nâng cao hiệu suất thủy phân và chiết xuất curcuminoid.
• Mô hình hồi quy bậc 2 có độ phù hợp cao (R² = 0,9901), cho phép dự đoán và điều chỉnh quy trình hiệu quả.
• Đề xuất áp dụng quy trình chiết xuất enzyme trong công nghiệp để phát triển sản phẩm curcuminoid xanh, sạch, tiết kiệm chi phí và thân thiện môi trường.

Next steps: Triển khai quy trình ở quy mô pilot, đánh giá tính ổn định và khả năng mở rộng sản xuất; nghiên cứu ứng dụng enzyme cho các nguyên liệu khác; phát triển sản phẩm curcuminoid đa dạng.

Call-to-action: Các nhà nghiên cứu và doanh nghiệp trong lĩnh vực dược liệu và công nghệ sinh học nên hợp tác để ứng dụng và phát triển công nghệ enzyme trong chiết xuất curcuminoid, góp phần nâng cao giá trị nguyên liệu và phát triển bền vững ngành công nghiệp dược phẩm Việt Nam.