I. Tổng quan về chất thải nguy hại và pháp luật quản lý
Luận văn tập trung nghiên cứu pháp luật quản lý chất thải nguy hại ở Việt Nam hiện nay, một vấn đề cấp thiết trong bối cảnh phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Chất thải nguy hại, theo Luật Bảo vệ Môi trường 2020, là chất thải chứa yếu tố độc hại, phóng xạ, lây nhiễm, dễ cháy, nổ, gây ăn mòn, nhiễm độc hoặc có đặc tính nguy hại khác. Định nghĩa này kế thừa từ Luật 2014 và tương đồng với định nghĩa quốc tế, nhấn mạnh đặc tính nguy hại và tác động tiêu cực đến con người và môi trường. Nguồn phát sinh chất thải nguy hại đa dạng, từ sản xuất công nghiệp (chất tẩy, phim sấy, kim loại nặng), hoạt động thương mại (hóa chất, dược phẩm độc hại quá hạn, phế liệu nhập khẩu) đến sinh hoạt. Luật Bảo vệ Môi trường 2020 thay thế Luật 2014, đáp ứng yêu cầu phát triển và bối cảnh giao thoa giữa luật cũ và mới. Việc nghiên cứu, đánh giá hệ thống pháp luật và thực tiễn thực hiện là cần thiết để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, góp phần hoàn thiện khung pháp lý và phục vụ nghiên cứu, đào tạo luật học.
II. Thực trạng pháp luật và thực tiễn quản lý chất thải nguy hại
Luận văn phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện các quy định về quản lý chất thải nguy hại ở Việt Nam. Mặc dù đã có khung pháp lý, việc thực thi còn nhiều hạn chế. Việc thu gom, phân loại tại nguồn còn yếu kém, phần lớn chất thải nguy hại được xử lý bằng công nghệ lạc hậu hoặc không đúng quy định, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Tình trạng ô nhiễm môi trường do chất thải nguy hại ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Luận văn chỉ ra sự cần thiết phải tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác hại của chất thải nguy hại. Bên cạnh đó, việc áp dụng Luật Bảo vệ Môi trường 2020 và các văn bản hướng dẫn còn gặp khó khăn do thiếu văn bản hướng dẫn chi tiết và sự thay đổi các quy định. Điều này đòi hỏi nghiên cứu, đánh giá và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất thải nguy hại.
III. Định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật
Luận văn đề xuất các định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật quản lý chất thải nguy hại. Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về quản lý chất thải nguy hại một cách tổng thể, toàn diện và phù hợp với hệ thống pháp luật kinh tế - xã hội. Cần có các quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong quản lý chất thải nguy hại. Cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong xử lý chất thải nguy hại, khuyến khích đầu tư vào các công nghệ xử lý hiện đại, thân thiện với môi trường. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của chất thải nguy hại và trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường.
IV. Đánh giá và ứng dụng của luận văn
Luận văn mang lại giá trị cả về lý luận và thực tiễn. Về mặt lý luận, luận văn hệ thống hóa các vấn đề lý luận về quản lý chất thải nguy hại và pháp luật liên quan, phân tích những bất cập, hạn chế của pháp luật hiện hành. Về mặt thực tiễn, luận văn cung cấp bức tranh tổng quan về thực trạng quản lý chất thải nguy hại ở Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả thực thi. Luận văn là tài liệu hữu ích cho việc nghiên cứu, giảng dạy tại các cơ sở đào tạo luật học, đặc biệt là Trường Đại học Luật Hà Nội. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả quản lý chất thải nguy hại, bảo vệ môi trường, hướng tới phát triển bền vững. Luận văn cũng là tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản lý nhà nước trong việc xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý chất thải nguy hại.
