Luận Văn Thạc Sĩ Về Nguyên Tắc Công Khai Trong Hoạt Động Thanh Tra

Luận án Tiến sĩ Luật học "Nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra" của tác giả Lê Thanh Thủy, Trường Đại học Luật Hà Nội, năm 2023, tập trung nghiên cứu về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra, một vấn đề quan trọng trong quản lý nhà nước. Đề tài xuất phát từ thực tiễn hoạt động thanh tra tại Việt Nam, nơi việc đảm bảo công khai, minh bạch trong thanh tra có ý nghĩa then chốt trong việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của quản lý nhà nước, đồng thời góp phần xây dựng tính liêm chính, phòng ngừa tham nhũng, tạo dựng niềm tin của công chúng.

1.1 Lý do chọn đề tài: Tác giả nhận thấy tầm quan trọng của nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra đối với các chủ thể liên quan, bao gồm cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thanh tra, đối tượng thanh tra và đoàn thanh tra. Việc đảm bảo công khai giúp kiểm soát quyền lực, bảo vệ quyền lợi của các bên, nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế trong việc thực hiện nguyên tắc này, ảnh hưởng đến hiệu quả và uy tín của ngành thanh tra.

1.2 Mục đích và nhiệm vụ: Luận án đặt ra mục đích làm sáng tỏ cơ sở lý luận của nguyên tắc công khai, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành, từ đó đề xuất giải pháp bảo đảm thực hiện nguyên tắc này. Các nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: tổng quan nghiên cứu trong và ngoài nước, phân tích cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn, đề xuất giải pháp.

1.3 Đối tượng và phạm vi: Luận án tập trung vào các vấn đề lý luận, quy định pháp luật và thực tiễn nguyên tắc công khai trong quá trình thanh tra, bao gồm chuẩn bị, trực tiếp thanh tra, kết thúc và xử lý sau thanh tra. Phạm vi không gian là Việt Nam, phạm vi thời gian tập trung từ khi Luật Thanh tra 2010 có hiệu lực đến nay, đồng thời có xem xét các quy định của Luật Thanh tra 2022.

2.1 Chương 1: Những vấn đề lý luận về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra. Chương này làm rõ khái niệm, vai trò của hoạt động thanh tra, khái niệm, đặc điểm của nguyên tắc công khai, mối quan hệ giữa công khai, minh bạch với bảo đảm bí mật và trách nhiệm giải trình. Luận án cũng phân tích nội dung và ý nghĩa của nguyên tắc công khai cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện.

2.2 Chương 2: Thực tiễn pháp luật và thực tiễn thi hành pháp luật về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra ở Việt Nam. Chương này đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành nguyên tắc công khai qua các giai đoạn lịch sử, từ 1945 đến nay, tập trung phân tích những hạn chế, bất cập và nguyên nhân của chúng, đặc biệt là từ khi Luật Thanh tra 2010 có hiệu lực. Một số bất cập được nêu ra bao gồm việc chưa có quy định về công khai trong quá trình xây dựng báo cáo kết quả thanh tra, quy định về công khai kết luận thanh tra còn chung chung, quyền của đối tượng thanh tra còn hạn chế, danh mục bí mật còn chưa hợp lý.

2.3 Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra ở Việt Nam hiện nay. Dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn, chương này đề xuất các quan điểm định hướng và giải pháp bảo đảm thực hiện nguyên tắc công khai. Các giải pháp được đề xuất bao gồm đổi mới nhận thức, hoàn thiện pháp luật, các giải pháp về tổ chức thực hiện, gắn với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền, cải cách hành chính. Luận án nhấn mạnh việc hoàn thiện pháp luật phải mang tính toàn diện, đồng bộ, phù hợp với bối cảnh hiện nay.

Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nguyên tắc công khai trong hoạt động thanh tra, chỉ ra những bất cập, hạn chế, đồng thời đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra. Điểm mạnh của luận án là cách tiếp cận vấn đề một cách khoa học, bài bản, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau. Luận án có giá trị khoa học và thực tiễn cao, góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của nguyên tắc công khai, đồng thời đề xuất các giải pháp thiết thực để bảo đảm thực hiện nguyên tắc này trong hoạt động thanh tra. Tuy nhiên, luận án có thể được bổ sung thêm phân tích so sánh với kinh nghiệm quốc tế về công khai trong thanh tra để làm rõ hơn những bài học kinh nghiệm có thể áp dụng tại Việt Nam.

Các kết quả nghiên cứu và đề xuất của luận án có thể được ứng dụng trong thực tiễn hoạt động thanh tra tại Việt Nam, góp phần hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, phòng ngừa tham nhũng, lãng phí, xây dựng niềm tin của công chúng đối với cơ quan thanh tra. Cụ thể, các đề xuất về hoàn thiện pháp luật, đổi mới nhận thức, tăng cường trách nhiệm của các chủ thể liên quan có thể được các cơ quan chức năng xem xét, áp dụng trong quá trình xây dựng và thực hiện chính sách pháp luật về thanh tra. Nghiên cứu này cũng có thể làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo về lĩnh vực thanh tra, góp phần phát triển lý luận và thực tiễn thanh tra tại Việt Nam.