## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, ngành giáo dục Việt Nam đang đứng trước yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng đào tạo. Tỉnh Điện Biên, với đặc thù vùng miền núi và điều kiện kinh tế xã hội đa dạng, đang từng bước ứng dụng hình thức dạy học kết hợp (Blended Learning) trong giảng dạy môn Địa lí lớp 12 Trung học phổ thông (THPT). Năm học 2019-2020, với 108 giáo viên Địa lí tại 29 trường THPT, việc áp dụng phương pháp này nhằm mục tiêu nâng cao hiệu quả học tập, phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, đồng thời đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục phổ thông.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc vận dụng dạy học kết hợp giữa dạy học trực tuyến và truyền thống nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Địa lí lớp 12 tại tỉnh Điện Biên. Phạm vi nghiên cứu bao gồm một số trường THPT trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn 2019-2020. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để triển khai rộng rãi phương pháp dạy học kết hợp, góp phần nâng cao năng lực địa lí và kỹ năng học tập cho học sinh, đồng thời hỗ trợ công tác phòng chống dịch bệnh trong bối cảnh COVID-19.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

- **Lý thuyết dạy học kết hợp (Blended Learning):** Kết hợp giữa phương pháp dạy học truyền thống và dạy học trực tuyến, tận dụng ưu điểm của cả hai hình thức để tối ưu hóa hiệu quả giáo dục.
- **Lý thuyết phát triển năng lực học sinh:** Tập trung phát triển năng lực tự học, tư duy phản biện, kỹ năng hợp tác và sử dụng công nghệ thông tin trong học tập.
- **Lý thuyết tâm sinh lý học tuổi thanh niên:** Phân tích đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT để thiết kế phương pháp dạy học phù hợp, phát huy tối đa khả năng tiếp thu và sáng tạo của học sinh.
- **Khái niệm về công nghệ dạy học:** Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông (CNTT&TT) trong tổ chức và quản lý quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.

Các khái niệm chính bao gồm: dạy học kết hợp, năng lực địa lí, phương pháp dạy học tích cực, công nghệ dạy học, và tâm sinh lý học sinh THPT.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phối hợp:

- **Phương pháp thu thập và phân tích tài liệu:** Nghiên cứu các văn bản pháp luật, chương trình giáo dục, tài liệu chuyên ngành và các công trình nghiên cứu liên quan.
- **Phương pháp điều tra xã hội học:** Khảo sát ý kiến của 90 giáo viên và học sinh tại các trường THPT tỉnh Điện Biên về thực trạng và hiệu quả dạy học kết hợp.
- **Phương pháp thực nghiệm sư phạm:** Triển khai dạy học kết hợp tại một số lớp 12, đánh giá kết quả qua các bài kiểm tra cuối khóa và khảo sát ý kiến phản hồi.
- **Phương pháp thống kê toán học:** Xử lý dữ liệu thu thập được để phân tích, so sánh và rút ra kết luận khoa học.

Cỡ mẫu gồm 90 giáo viên và khoảng X học sinh tham gia thực nghiệm. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích tại các trường THPT tiêu biểu. Thời gian nghiên cứu từ năm 2019 đến 2020.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Hiệu quả nâng cao chất lượng học tập:** Kết quả kiểm tra cuối khóa cho thấy học sinh tham gia dạy học kết hợp đạt điểm trung bình cao hơn 15% so với nhóm học truyền thống. Tỉ lệ học sinh đạt điểm khá giỏi tăng từ 40% lên 55%.

2. **Tăng cường kỹ năng tự học và sử dụng công nghệ:** Khoảng 95% học sinh có kỹ năng sử dụng máy tính và điện thoại thông minh để truy cập tài liệu học tập trực tuyến, giúp nâng cao khả năng tự học và chủ động trong học tập.

3. **Phản hồi tích cực từ giáo viên và học sinh:** 70% giáo viên và 65% học sinh đánh giá dạy học kết hợp giúp tăng hứng thú học tập, cải thiện tương tác giữa giáo viên và học sinh, đồng thời giảm áp lực thời gian trên lớp.

4. **Khó khăn trong việc tập trung và quản lý thời gian:** Khoảng 14% học sinh gặp khó khăn trong việc tập trung học tập trực tuyến do các yếu tố như mạng xã hội, trò chơi điện tử, ảnh hưởng đến kết quả học tập.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những phát hiện tích cực là do dạy học kết hợp tận dụng được ưu điểm của cả hai hình thức truyền thống và trực tuyến, giúp học sinh học tập linh hoạt, chủ động và phát triển kỹ năng công nghệ. So sánh với các nghiên cứu tại các tỉnh miền núi phía Bắc, kết quả tương đồng về hiệu quả nâng cao chất lượng học tập và phát triển kỹ năng tự học.

Tuy nhiên, khó khăn về tập trung và quản lý thời gian là thách thức chung của hình thức học trực tuyến, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh và gia đình trong việc giám sát và hỗ trợ học tập. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm số trung bình và tỉ lệ học sinh đạt loại khá giỏi giữa nhóm học kết hợp và nhóm học truyền thống, cũng như bảng khảo sát ý kiến phản hồi của giáo viên và học sinh.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng giáo viên:** Tổ chức các khóa tập huấn về kỹ năng sử dụng công nghệ dạy học kết hợp, nâng cao năng lực thiết kế bài giảng điện tử, dự kiến thực hiện trong 6 tháng tới, do Sở Giáo dục và Đào tạo chủ trì.

2. **Phát triển hạ tầng công nghệ thông tin:** Đầu tư nâng cấp phòng máy tính, đường truyền Internet tại các trường THPT, đảm bảo tối thiểu 90% học sinh có thể truy cập học trực tuyến hiệu quả trong vòng 1 năm.

3. **Xây dựng kế hoạch học tập cá nhân hóa:** Hướng dẫn học sinh lập kế hoạch học tập phù hợp với năng lực và thời gian cá nhân, tăng cường kỹ năng tự quản lý thời gian, triển khai ngay trong năm học hiện tại.

4. **Tăng cường phối hợp giữa nhà trường và gia đình:** Thiết lập kênh liên lạc thường xuyên để gia đình hỗ trợ giám sát và động viên học sinh trong quá trình học trực tuyến, áp dụng từ đầu năm học tới.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Giáo viên môn Địa lí THPT:** Nắm bắt phương pháp dạy học kết hợp, áp dụng vào giảng dạy để nâng cao hiệu quả và phát triển kỹ năng cho học sinh.
- **Nhà quản lý giáo dục:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch đào tạo và đầu tư cơ sở vật chất phù hợp với xu hướng đổi mới giáo dục.
- **Sinh viên ngành Sư phạm Địa lí:** Tham khảo mô hình dạy học kết hợp thực tiễn, nâng cao kiến thức và kỹ năng sư phạm hiện đại.
- **Phụ huynh học sinh:** Hiểu rõ phương pháp học tập mới, phối hợp cùng nhà trường hỗ trợ con em trong quá trình học tập trực tuyến và kết hợp.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Dạy học kết hợp là gì?**  
Dạy học kết hợp là phương pháp kết hợp giữa dạy học truyền thống trên lớp và dạy học trực tuyến, tận dụng ưu điểm của cả hai để nâng cao hiệu quả học tập.

2. **Phương pháp này có phù hợp với học sinh vùng núi không?**  
Có, nghiên cứu tại tỉnh Điện Biên cho thấy học sinh vùng núi có khả năng thích nghi tốt với phương pháp này, đặc biệt khi được hỗ trợ về công nghệ và kỹ năng học tập.

3. **Làm thế nào để giáo viên chuẩn bị bài giảng cho dạy học kết hợp?**  
Giáo viên cần thiết kế bài giảng điện tử, sử dụng các phần mềm hỗ trợ như Google Classroom, kết hợp với các hoạt động trên lớp để đảm bảo tính tương tác và hiệu quả.

4. **Khó khăn lớn nhất khi áp dụng dạy học kết hợp là gì?**  
Khó khăn chính là việc quản lý thời gian và tập trung học tập của học sinh khi học trực tuyến, cũng như yêu cầu về hạ tầng công nghệ và kỹ năng của giáo viên.

5. **Làm sao để đánh giá hiệu quả của dạy học kết hợp?**  
Có thể đánh giá qua kết quả kiểm tra cuối khóa, khảo sát ý kiến học sinh và giáo viên, cũng như theo dõi sự tham gia và tương tác trong các hoạt động học trực tuyến.

## Kết luận

- Dạy học kết hợp trong môn Địa lí lớp 12 tại tỉnh Điện Biên đã nâng cao hiệu quả học tập, tăng cường kỹ năng tự học và sử dụng công nghệ của học sinh.  
- Phương pháp này phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý học sinh THPT vùng núi, góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng hiện đại.  
- Cần tiếp tục đầu tư hạ tầng công nghệ và đào tạo giáo viên để phát huy tối đa hiệu quả dạy học kết hợp.  
- Việc phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và học sinh là yếu tố then chốt đảm bảo thành công của phương pháp này.  
- Khuyến khích mở rộng nghiên cứu và áp dụng dạy học kết hợp cho các môn học khác và các địa phương có điều kiện tương tự.

**Hành động tiếp theo:** Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá liên tục để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.