I. Cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh
Chương này tập trung phân tích cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh. Khái niệm giám sát được định nghĩa là quá trình theo dõi, kiểm tra việc thực thi nhiệm vụ nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật và đạt được mục tiêu đề ra. HĐND là cơ quan đại diện quyền lực nhà nước ở địa phương, có chức năng quyết định và giám sát các vấn đề quan trọng của địa phương. Hoạt động giám sát của HĐND bao gồm việc xem xét báo cáo công tác, chất vấn, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, và thành lập các đoàn giám sát khi cần thiết. Các yếu tố bảo đảm hiệu quả giám sát bao gồm sự minh bạch, trách nhiệm giải trình, và sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của giám sát
Giám sát là quá trình theo dõi, kiểm tra việc thực thi nhiệm vụ nhằm đảm bảo tuân thủ pháp luật và đạt được mục tiêu đề ra. Theo Từ điển giải thích thuật ngữ hành chính, giám sát mang tính chủ động, thường xuyên, và liên tục. HĐND là cơ quan đại diện quyền lực nhà nước ở địa phương, có chức năng quyết định và giám sát các vấn đề quan trọng của địa phương. Hoạt động giám sát của HĐND bao gồm việc xem xét báo cáo công tác, chất vấn, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, và thành lập các đoàn giám sát khi cần thiết.
1.2. Nội dung và hình thức giám sát của HĐND
Nội dung giám sát của HĐND bao gồm việc xem xét báo cáo công tác của Thường trực HĐND, Ủy ban nhân dân (UBND), Tòa án nhân dân (TAND), và Viện kiểm sát nhân dân (VKSND). Hình thức giám sát bao gồm giám sát tại kỳ họp, giám sát giữa hai kỳ họp, và giám sát chuyên đề. HĐND cũng có quyền bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND bầu. Các yếu tố bảo đảm hiệu quả giám sát bao gồm sự minh bạch, trách nhiệm giải trình, và sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước.
II. Thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ngãi
Chương này phân tích thực trạng hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi từ năm 2012 đến 2017. HĐND tỉnh Quảng Ngãi đã thực hiện nhiều hoạt động giám sát trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng, và chính sách xóa đói giảm nghèo. Tuy nhiên, hiệu quả giám sát còn hạn chế do thiếu sự chủ động, tính hình thức, và thiếu các giải pháp khắc phục cụ thể. Các báo cáo giám sát thường mang tính chung chung, chưa chỉ ra được các vấn đề mấu chốt. Việc thực hiện kiến nghị sau giám sát cũng chưa được nghiêm túc, dẫn đến hiệu quả giám sát thấp.
2.1. Tổ chức bộ máy và hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi
HĐND tỉnh Quảng Ngãi được tổ chức với cơ cấu đại biểu đại diện cho các địa phương và các ngành. Hoạt động giám sát được thực hiện thông qua các kỳ họp, giám sát giữa hai kỳ họp, và giám sát chuyên đề. Tuy nhiên, hiệu quả giám sát còn hạn chế do thiếu sự chủ động, tính hình thức, và thiếu các giải pháp khắc phục cụ thể. Các báo cáo giám sát thường mang tính chung chung, chưa chỉ ra được các vấn đề mấu chốt.
2.2. Đánh giá hiệu quả giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi
Hiệu quả giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi còn thấp do nhiều nguyên nhân. Các báo cáo giám sát thường mang tính chung chung, chưa chỉ ra được các vấn đề mấu chốt. Việc thực hiện kiến nghị sau giám sát cũng chưa được nghiêm túc, dẫn đến hiệu quả giám sát thấp. Các cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát chưa thực sự coi trọng hoạt động giám sát của HĐND, dẫn đến việc thực hiện kiến nghị sau giám sát không hiệu quả.
III. Quan điểm và giải pháp tăng cường hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh Quảng Ngãi
Chương này đề xuất các quan điểm và giải pháp nhằm tăng cường hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện các quy định pháp luật về giám sát, nâng cao năng lực của các chủ thể thực hiện giám sát, tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, và đảm bảo các điều kiện cần thiết cho hoạt động giám sát. HĐND tỉnh Quảng Ngãi cần nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động giám sát, đảm bảo chất lượng và hiệu lực của các kết luận, kiến nghị sau giám sát.
3.1. Quan điểm bảo đảm hoạt động giám sát
Quan điểm bảo đảm hoạt động giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi bao gồm việc quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng, nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động giám sát, và đảm bảo chất lượng, hiệu lực của các kết luận, kiến nghị sau giám sát. HĐND tỉnh Quảng Ngãi cần đặt hoạt động giám sát trong mối quan hệ chặt chẽ với hoạt động thanh tra, kiểm tra, và giám sát của các cơ quan nhà nước khác.
3.2. Giải pháp tăng cường hiệu quả giám sát
Các giải pháp tăng cường hiệu quả giám sát của HĐND tỉnh Quảng Ngãi bao gồm hoàn thiện các quy định pháp luật về giám sát, nâng cao năng lực của các chủ thể thực hiện giám sát, tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan nhà nước, và đảm bảo các điều kiện cần thiết cho hoạt động giám sát. HĐND tỉnh Quảng Ngãi cần nâng cao chất lượng thực hiện các hình thức giám sát, đảm bảo tính khả thi của các kiến nghị sau giám sát.
