Luận văn thạc sĩ về thực hiện pháp luật khiếu nại tại huyện Chương Mỹ, Hà Nội

• Tác giả: Pham Thi Hien
• Người hướng dẫn: GS.TS Nguyen Minh Doan
• Trường học: Trường Đại Học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Lý luận và lịch sử nhà nước và pháp luật
• Đề tài: Thực hiện pháp luật về khiếu nại từ thực tiễn huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM DOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
• MỞ ĐẦU
• 1. Tính cấp thiết của để tài
• 2. Tình hình nghiên cứu để tài
• 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của để tài
• 4. Đối tượng nghiên cứu của để tài
• 5. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
• 6. Các phương pháp nghiên cứu dé tài
• 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
• 8. Cấu trúc của luận văn
• I. CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VẺ KHIẾU NẠI
• 1. Khái niệm khiếu nại, pháp luật về khiếu nại
• 1.1. Khái niệm khiếu nại
• 1.2. Pháp luật về khiếu nại
• 2. Khai niêm, vai trò của thực hiện pháp luật về khiếu nai
• 3. Chủ thể, hình thức, tình tự, thủ tục, hoat đông thực hiện pháp luật về khiếu nai
• 4. Một số yếu tố bảo đảm cho việc thực hiên pháp luật về khiếu nại
• KẾT LUẬN CHƯƠNG I
• II. CHƯƠNG II: THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VE KHIEU NẠI Ở HUYỆN CHƯƠNG MỸ, THÀNH PHO HA NỘI
• 1. Những yêu tô ảnh hưởng đên việc thực hiện pháp luật về khiêu nai ở huyện Chương Mỹ, thành phé Hà Nội
• 2. Thực trang thực hiện pháp luật vé quyên khiêu nại của tổ chức, cả nhân ở huyện Chương Mỹ, thành phô Ha Nội
• 3. Thực trang thực hiện pháp luật về giải quyết khiêu nại của các cơ quan, công chức có thẩm quyên ở huyện Chương Mỹ, TP. Hà Nội
• KẾT LUẬN CHƯƠNG II
• III. CHƯƠNG III: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHAP B. AC O DAM THỰC HIỆN PHÁP LUAT VE KHIẾU NẠI Ở HUYEN CHƯƠNG MỸ
• 1. Quan điểm bao dam thực hiện pháp luật vềkhiêu nai ở huyện Chương Mỹ, thành phố Ha Nội
• 2. Giải pháp bão đâm thực hiện pháp luật vẻ khiêu nại trên địa _bàn huyền Chương Mỹ, thành phố Ha Nội
• KẾT LUẬN CHƯƠNG III
• KẾT LUẬN
• DANH MUC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài

Nghiên cứu về thực hiện pháp luật về khiếu nại tại huyện Chương Mỹ, Hà Nội là một vấn đề có tính cấp thiết cao trong bối cảnh hiện nay. Nhà nước Việt Nam khẳng định quyền khiếu nại của công dân là một phần không thể thiếu trong hệ thống pháp luật, nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cá nhân và tổ chức. Điều này thể hiện rõ trong Hiến pháp năm 2013, quy định rằng mọi người có quyền khiếu nại đối với những quyết định hành chính, hành vi hành chính mà họ cho là trái pháp luật. Hệ thống pháp luật liên quan đã được ban hành nhằm tạo điều kiện cho công dân thực hiện quyền này. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thực hiện pháp luật về khiếu nại tại địa phương vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Những tồn tại này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của công dân mà còn tác động đến lòng tin của nhân dân đối với chính quyền. Chính vì vậy, việc nghiên cứu thực tiễn thực hiện pháp luật về khiếu nại tại huyện Chương Mỹ là cần thiết, nhằm tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật trong lĩnh vực này.

II. Tình hình nghiên cứu đề tài

Tình hình nghiên cứu về thực hiện pháp luật về khiếu nại đã có nhiều công trình khoa học đáng chú ý. Các tác giả như GS. Nguyễn Minh Đoan và Nguyễn Minh Đức đã có những nghiên cứu sâu sắc về việc áp dụng và giải thích pháp luật tại Việt Nam. Các luận văn thạc sĩ từ nhiều tác giả khác cũng tập trung vào thực hiện quyền khiếu nại trong các lĩnh vực khác nhau, từ quản lý đất đai đến giải quyết khiếu nại hành chính. Những nghiên cứu này đã chỉ ra những bất cập trong quy trình giải quyết khiếu nại và đề xuất các giải pháp để cải thiện. Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu, nhưng việc nghiên cứu cụ thể về thực hiện pháp luật về khiếu nại tại huyện Chương Mỹ vẫn còn hạn chế. Do đó, đề tài này không chỉ có tính mới mà còn có giá trị thực tiễn cao, góp phần vào việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại tại địa phương.

III. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu của đề tài là đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về khiếu nại tại huyện Chương Mỹ, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện quyền khiếu nại. Nhiệm vụ cụ thể bao gồm việc làm rõ các vấn đề lý luận liên quan đến khiếu nại và thực hiện pháp luật về khiếu nại, nghiên cứu các quy định pháp luật hiện hành, và phân tích thực trạng thực hiện quyền khiếu nại tại địa phương. Bên cạnh đó, việc đánh giá ưu, nhược điểm trong quá trình thực hiện cũng được chú trọng. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc hoàn thiện pháp luật và nâng cao chất lượng giải quyết khiếu nại, góp phần bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân và tổ chức.

IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là hoạt động thực hiện pháp luật về khiếu nại của các tổ chức, cá nhân và các cơ quan có thẩm quyền tại huyện Chương Mỹ, Hà Nội. Phạm vi nghiên cứu được xác định từ thời điểm Luật Khiếu nại năm 2011 có hiệu lực cho đến nay, với trọng tâm phân tích thực trạng thực hiện pháp luật về khiếu nại từ ngày 01/01/2017. Nghiên cứu sẽ tập trung vào các cá nhân, tổ chức thực hiện quyền khiếu nại, cùng với sự tham gia của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc giải quyết khiếu nại. Phạm vi nghiên cứu không chỉ giới hạn trong khung thời gian và địa lý mà còn mở rộng đến các khía cạnh liên quan đến quy trình và thủ tục giải quyết khiếu nại.

V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Nghiên cứu về thực hiện pháp luật về khiếu nại tại huyện Chương Mỹ không chỉ có ý nghĩa lý luận mà còn mang lại giá trị thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp bổ sung, hoàn thiện các quy định của Luật Khiếu nại và các văn bản pháp luật liên quan, từ đó nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại tại địa phương. Bên cạnh đó, nghiên cứu còn góp phần vào việc xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, nơi mà quyền lợi của công dân được bảo vệ và thực hiện một cách nghiêm minh. Đề tài cũng có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực này, và cho các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc thực hiện nhiệm vụ giải quyết khiếu nại.

Tổng quan nghiên cứu

Việc thực hiện pháp luật về khiếu nại là một trong những nội dung quan trọng nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và ổn định xã hội. Tại huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội, với dân số khoảng 339.469 người và diện tích tự nhiên 237,38 km², việc thực hiện pháp luật về khiếu nại có nhiều đặc thù do tốc độ đô thị hóa nhanh, sự đa dạng về địa bàn và ý thức chấp hành pháp luật của người dân còn nhiều hạn chế. Từ ngày 01/01/2017 đến 20/4/2022, số lượng đơn thư khiếu nại gia tăng chủ yếu liên quan đến việc giải phóng mặt bằng phục vụ các dự án phát triển hạ tầng như cải tạo, mở rộng đường Quốc lộ 6.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về khiếu nại tại huyện Chương Mỹ, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật này. Phạm vi nghiên cứu tập trung từ khi Luật Khiếu nại năm 2011 có hiệu lực đến nay, với đối tượng là các tổ chức, cá nhân và cơ quan có thẩm quyền thực hiện pháp luật về khiếu nại trên địa bàn huyện. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, từ đó tăng cường niềm tin của nhân dân vào chính quyền địa phương và đảm bảo an ninh trật tự xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên khung lý thuyết của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về pháp luật và quyền con người, đồng thời vận dụng các lý thuyết về thực hiện pháp luật và quản lý nhà nước. Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng gồm:

1. Mô hình thực hiện pháp luật: Nhấn mạnh quá trình chuyển hóa các quy định pháp luật thành hành vi thực tế của các chủ thể, bao gồm các hình thức tuân thủ, chấp hành, sử dụng và áp dụng pháp luật.

2. Mô hình quản lý khiếu nại hành chính: Tập trung vào các chủ thể tham gia, trình tự thủ tục giải quyết khiếu nại, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện pháp luật về khiếu nại.

Các khái niệm chính bao gồm: khiếu nại, pháp luật về khiếu nại, thực hiện pháp luật, chủ thể khiếu nại, quyết định hành chính, hành vi hành chính, thủ tục giải quyết khiếu nại.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

• Số liệu thống kê đơn thư khiếu nại từ Ban Tiếp công dân huyện Chương Mỹ giai đoạn 2017-2022 với tổng số 416 đơn, trong đó 337 đơn thuộc thẩm quyền huyện và 70 đơn thuộc thẩm quyền xã.
• Tài liệu pháp luật liên quan như Luật Khiếu nại 2011, Luật Tiếp công dân 2013, Nghị định 124/2020/NĐ-CP, Thông tư 05/2021/TT-TTCP.
• Phỏng vấn sâu cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tại huyện và xã.
• Quan sát thực tế công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tại trụ sở UBND huyện và các xã.

Phương pháp phân tích bao gồm hệ thống hóa, phân tích nội dung, so sánh, tổng hợp và thống kê mô tả. Cỡ mẫu phỏng vấn khoảng 20 cán bộ, công chức và 30 người dân có liên quan, được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng chính.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tình hình đơn thư khiếu nại gia tăng: Trong giai đoạn 2017-2022, huyện Chương Mỹ tiếp nhận 416 đơn khiếu nại, tăng khoảng 15% so với giai đoạn trước đó. Phần lớn các khiếu nại liên quan đến giải phóng mặt bằng phục vụ các dự án phát triển hạ tầng, chiếm khoảng 65% tổng số đơn.

2. Hiệu quả giải quyết khiếu nại: Tỷ lệ giải quyết khiếu nại đúng hạn đạt khoảng 85%, trong đó các vụ việc thuộc thẩm quyền UBND cấp xã được giải quyết nhanh hơn (90%) so với cấp huyện (80%). Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 10% vụ việc kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân.

3. Ý thức chấp hành pháp luật của người dân: Đa số người dân (khoảng 75%) hiểu và thực hiện đúng quyền khiếu nại theo quy định pháp luật, cung cấp đầy đủ tài liệu, chứng cứ khi khiếu nại. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận nhỏ chưa nắm rõ thủ tục, dẫn đến khiếu nại sai thẩm quyền hoặc thiếu hồ sơ.

4. Năng lực và tổ chức bộ máy: Ban Tiếp công dân huyện có 4 thành viên, trong đó 2 cán bộ có trình độ Thạc sĩ Luật, 2 cán bộ có trình độ cử nhân Luật, đảm bảo về chuyên môn. Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn và UBND các cấp còn hạn chế, ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết khiếu nại.

Thảo luận kết quả

Việc gia tăng đơn thư khiếu nại phản ánh sự phát triển kinh tế - xã hội và các dự án đầu tư trên địa bàn huyện, đồng thời cho thấy ý thức pháp luật của người dân ngày càng nâng cao. Tỷ lệ giải quyết khiếu nại đúng hạn đạt mức cao so với mặt bằng chung của các địa phương khác, thể hiện sự quan tâm chỉ đạo sát sao của chính quyền huyện và sự nỗ lực của các cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, tồn tại về việc kéo dài thời gian giải quyết khiếu nại và hạn chế trong phối hợp liên ngành cho thấy cần có sự cải tiến trong tổ chức bộ máy và quy trình làm việc. So sánh với một số nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng chung về những khó khăn trong thực thi pháp luật hành chính tại các địa phương có tốc độ đô thị hóa nhanh.

Việc người dân chưa hoàn toàn nắm rõ thủ tục khiếu nại cũng là một thách thức, đòi hỏi tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng đơn thư theo năm, tỷ lệ giải quyết đúng hạn theo cấp xã và huyện, cũng như bảng phân tích các nguyên nhân kéo dài thời gian giải quyết.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khiếu nại

   • Mục tiêu: Nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hiện quyền khiếu nại của người dân lên ít nhất 90% trong 2 năm tới.
   • Chủ thể thực hiện: UBND huyện phối hợp với các tổ chức đoàn thể, truyền thông địa phương.
   • Timeline: Triển khai ngay trong năm đầu tiên, đánh giá hiệu quả hàng năm.

2. Nâng cao năng lực cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại

   • Mục tiêu: 100% cán bộ được đào tạo chuyên sâu về pháp luật khiếu nại và kỹ năng xử lý vụ việc trong vòng 1 năm.
   • Chủ thể thực hiện: Ban Tổ chức Huyện ủy, Trung tâm bồi dưỡng chính trị huyện.
   • Timeline: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ hàng năm.

3. Cải tiến quy trình phối hợp liên ngành trong giải quyết khiếu nại

   • Mục tiêu: Rút ngắn thời gian giải quyết khiếu nại kéo dài xuống dưới 5% tổng số vụ việc trong 3 năm tới.
   • Chủ thể thực hiện: UBND huyện, các phòng ban chuyên môn, UBND các xã, thị trấn.
   • Timeline: Xây dựng quy chế phối hợp trong 6 tháng đầu năm, triển khai và giám sát thực hiện liên tục.

4. Đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng công nghệ thông tin trong tiếp công dân và giải quyết khiếu nại

   • Mục tiêu: 100% hồ sơ khiếu nại được số hóa và quản lý tập trung trong 2 năm.
   • Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Ban Tiếp công dân, Trung tâm CNTT huyện.
   • Timeline: Lập kế hoạch đầu tư trong 6 tháng, triển khai trong 18 tháng tiếp theo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ, công chức làm công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại

   • Lợi ích: Nắm vững quy trình, thủ tục và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả công tác, từ đó nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng xử lý vụ việc.

2. Lãnh đạo UBND các cấp tại huyện Chương Mỹ và các địa phương tương tự

   • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng, khó khăn và đề xuất giải pháp để chỉ đạo, tổ chức thực hiện pháp luật về khiếu nại hiệu quả hơn.

3. Nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên ngành Luật, Quản lý nhà nước

   • Lợi ích: Có tài liệu tham khảo thực tiễn phong phú về pháp luật hành chính, thực hiện pháp luật và quản lý khiếu nại tại địa phương.

4. Các tổ chức xã hội, đoàn thể và người dân quan tâm đến quyền khiếu nại

   • Lợi ích: Nâng cao nhận thức về quyền và nghĩa vụ khiếu nại, góp phần xây dựng môi trường pháp lý công bằng, minh bạch.

Câu hỏi thường gặp

1. Khi nào người dân có quyền khiếu nại?
   Người dân có quyền khiếu nại khi có căn cứ cho rằng quyết định hành chính, hành vi hành chính hoặc quyết định kỷ luật của cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền là trái pháp luật, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Ví dụ, khi bị thu hồi đất không đúng quy định, người dân có thể gửi đơn khiếu nại.

2. Thủ tục khiếu nại được thực hiện như thế nào?
   Thủ tục khiếu nại gồm các bước: tiếp nhận đơn khiếu nại, thụ lý giải quyết, xác minh nội dung, tổ chức đối thoại, ra quyết định giải quyết và thi hành quyết định. Mỗi bước đều có thời hạn cụ thể theo quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi của người khiếu nại.

3. Ai là người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại?
   Chủ tịch UBND cấp xã, cấp huyện hoặc thủ trưởng cơ quan thuộc UBND cấp huyện là những người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu. Trường hợp khiếu nại lần hai, người có thẩm quyền là cấp trên trực tiếp của người giải quyết lần đầu.

4. Làm thế nào để đảm bảo việc giải quyết khiếu nại đúng pháp luật?
   Cần tuân thủ nghiêm túc trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, đảm bảo khách quan, minh bạch, có sự tham gia phối hợp của các cơ quan liên quan và sự giám sát của người dân. Việc tổ chức đối thoại và xác minh kỹ càng là yếu tố then chốt.

5. Người khiếu nại có bị trả thù hay trù dập không?
   Pháp luật nghiêm cấm mọi hành vi cản trở, đe dọa, trả thù, trù dập người khiếu nại. Nếu xảy ra vi phạm, người vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật. Ví dụ, Khoản 1, Điều 6 Luật Khiếu nại 2011 quy định rõ các hành vi bị nghiêm cấm.

Kết luận

• Luật Khiếu nại và các văn bản hướng dẫn đã tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện quyền khiếu nại tại huyện Chương Mỹ từ năm 2011 đến nay.
• Việc thực hiện pháp luật về khiếu nại tại địa phương đạt nhiều kết quả tích cực với tỷ lệ giải quyết đúng hạn khoảng 85%, góp phần ổn định chính trị, trật tự xã hội.
• Các yếu tố như năng lực cán bộ, tổ chức bộ máy, cơ sở vật chất và nhận thức pháp luật của người dân là những nhân tố quyết định hiệu quả thực thi pháp luật về khiếu nại.
• Cần tiếp tục hoàn thiện quy trình phối hợp liên ngành, tăng cường đào tạo cán bộ và đẩy mạnh tuyên truyền pháp luật để nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại.
• Đề nghị các cơ quan chức năng huyện Chương Mỹ triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới nhằm nâng cao chất lượng thực hiện pháp luật về khiếu nại, góp phần xây dựng chính quyền địa phương trong sạch, vững mạnh.

Call-to-action: Các cán bộ, công chức và người dân huyện Chương Mỹ được khuyến khích nghiên cứu kỹ luận văn này để áp dụng hiệu quả trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, đồng thời tham gia tích cực vào việc xây dựng môi trường pháp lý công bằng, minh bạch tại địa phương.