Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục toàn cầu, việc nâng cao chất lượng giảng dạy lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Trường Chính trị tỉnh Bắc Kạn, với chức năng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở, đã và đang đối mặt với thách thức trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo. Năm học 2017-2018, trường có tổng số 39 cán bộ, viên chức và người lao động, trong đó đội ngũ giáo viên có trình độ chuyên môn cao nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế trong việc áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại, tích cực. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên tại trường, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo lý luận chính trị trong giai đoạn hiện nay. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào năm học 2017-2018 tại Trường Chính trị tỉnh Bắc Kạn, khảo sát trên 36 cán bộ quản lý, giáo viên và 90 học viên. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy, góp phần nâng cao năng lực giảng dạy, phát huy tính tích cực, chủ động của học viên, đồng thời đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý giáo dục hiện đại, tập trung vào quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy (PPGD). Hai lý thuyết trọng tâm gồm:

  1. Lý thuyết quản lý đổi mới: Quản lý đổi mới PPGD được hiểu là quá trình tác động có hệ thống, có kế hoạch của cán bộ quản lý nhằm đổi mới cách thức tiến hành các phương pháp giảng dạy theo hướng sư phạm tích cực, khai thác ưu điểm các phương pháp hiện có và vận dụng linh hoạt các phương pháp mới để nâng cao hiệu quả dạy học.

  2. Lý thuyết phương pháp giảng dạy tích cực: Phương pháp giảng dạy lấy người học làm trung tâm, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học viên trong quá trình lĩnh hội kiến thức, bao gồm các phương pháp như thảo luận nhóm, dạy học tình huống, sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ giảng dạy.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quản lý, phương pháp, phương pháp giảng dạy, đổi mới phương pháp giảng dạy, quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy. Khung lý thuyết cũng đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đổi mới PPGD như chủ trương chính sách, năng lực cán bộ quản lý, năng lực giáo viên, điều kiện cơ sở vật chất và đặc điểm người học.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp từ Trường Chính trị tỉnh Bắc Kạn năm 2018; dữ liệu khảo sát thu thập từ 36 cán bộ quản lý, giáo viên và 90 học viên thông qua phiếu điều tra; quan sát trực tiếp các tiết học và hoạt động quản lý; phỏng vấn sâu với hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và giáo viên.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả, tổng hợp số liệu khảo sát; phân tích nội dung phỏng vấn; so sánh kết quả với các nghiên cứu tương tự trong và ngoài nước.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2017-2018, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, xử lý và phân tích số liệu, đề xuất biện pháp quản lý.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 126 phiếu (36 cán bộ quản lý, giáo viên và 90 học viên), được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về tầm quan trọng đổi mới PPGD: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò quan trọng của đổi mới phương pháp giảng dạy trong nâng cao chất lượng đào tạo. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 15% chưa thực sự quan tâm sâu sắc, dẫn đến việc triển khai đổi mới chưa đồng bộ.

  2. Thực trạng áp dụng phương pháp giảng dạy: 70% giáo viên vẫn chủ yếu sử dụng phương pháp thuyết trình truyền thống, ít vận dụng các phương pháp tích cực như thảo luận nhóm, dạy học tình huống hay ứng dụng công nghệ thông tin. Học viên phản hồi chỉ có khoảng 60% hài lòng với phương pháp giảng dạy hiện tại, còn lại đánh giá ở mức trung bình hoặc không hài lòng.

  3. Quản lý đổi mới PPGD: Việc lập kế hoạch đổi mới PPGD được thực hiện chưa đầy đủ và thiếu tính hệ thống. Chỉ có 65% giáo viên và cán bộ quản lý cho biết kế hoạch đổi mới được phổ biến rõ ràng. Công tác chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá đổi mới PPGD còn mang tính hình thức, chưa có cơ chế động viên, khen thưởng hiệu quả.

  4. Yếu tố ảnh hưởng đến đổi mới PPGD: Các yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, năng lực giáo viên, động cơ học tập của học viên chiếm vai trò quyết định. Yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy hiện đại chỉ đáp ứng khoảng 70% nhu cầu đổi mới.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù nhận thức về đổi mới PPGD đã được nâng cao, nhưng việc triển khai thực tế còn nhiều hạn chế do nhiều nguyên nhân. Việc giáo viên vẫn ưu tiên phương pháp thuyết trình truyền thống phản ánh sự thiếu kỹ năng và kinh nghiệm áp dụng phương pháp tích cực, cũng như hạn chế về trang thiết bị hỗ trợ. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình trạng này không phải là riêng biệt mà là thách thức chung của nhiều trường chính trị cấp tỉnh.

Việc quản lý đổi mới PPGD chưa hiệu quả do thiếu kế hoạch cụ thể, thiếu sự chỉ đạo quyết liệt và kiểm tra đánh giá thường xuyên. Điều này làm giảm động lực đổi mới của giáo viên và ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo. Biểu đồ thể hiện tỷ lệ áp dụng các phương pháp giảng dạy và mức độ hài lòng của học viên sẽ minh họa rõ nét sự chênh lệch giữa kỳ vọng và thực tế.

Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cái nhìn toàn diện về thực trạng quản lý đổi mới PPGD tại Trường Chính trị tỉnh Bắc Kạn, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả công tác giảng dạy lý luận chính trị, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức và năng lực cán bộ quản lý, giáo viên: Tổ chức các lớp bồi dưỡng chuyên sâu về phương pháp giảng dạy tích cực, kỹ thuật dạy học hiện đại cho đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám hiệu phối hợp với các chuyên gia đào tạo.

  2. Xây dựng và triển khai kế hoạch đổi mới PPGD có hệ thống: Thiết lập kế hoạch dài hạn và ngắn hạn về đổi mới phương pháp giảng dạy, trong đó xác định rõ mục tiêu, phương pháp áp dụng, nguồn lực cần thiết và lộ trình thực hiện. Thời gian hoàn thành kế hoạch trong 6 tháng đầu năm học, do Ban Giám hiệu chủ trì.

  3. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị hỗ trợ giảng dạy: Đầu tư mua sắm thiết bị công nghệ thông tin, phương tiện nghe nhìn hiện đại phục vụ giảng dạy, đồng thời cải tạo phòng học phù hợp với phương pháp dạy học tích cực. Kế hoạch thực hiện trong 18 tháng, phối hợp với Sở Nội vụ và các đơn vị liên quan.

  4. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá và khen thưởng: Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả đổi mới PPGD, tổ chức kiểm tra định kỳ và khen thưởng kịp thời các giáo viên có thành tích xuất sắc trong đổi mới phương pháp giảng dạy. Thực hiện ngay từ năm học tiếp theo, do Ban Giám hiệu và tổ chuyên môn đảm nhiệm.

  5. Khuyến khích học viên tích cực tham gia học tập: Tăng cường hướng dẫn học viên về phương pháp tự học, học nhóm và vận dụng kiến thức vào thực tiễn công tác. Tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm nhằm nâng cao động lực học tập. Thời gian triển khai liên tục trong năm học, do giáo viên và tổ chức đoàn thể nhà trường phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục tại các trường chính trị cấp tỉnh: Nhận diện các vấn đề thực tiễn trong quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy, từ đó áp dụng các biện pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

  2. Giáo viên và giảng viên các trường chính trị: Nắm bắt các phương pháp giảng dạy tích cực, kỹ thuật đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng sư phạm.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy, phục vụ cho các nghiên cứu chuyên sâu và luận văn, luận án.

  4. Các cơ quan quản lý giáo dục và đào tạo địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển giáo dục lý luận chính trị phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao đổi mới phương pháp giảng dạy lại quan trọng đối với trường chính trị?
    Đổi mới phương pháp giảng dạy giúp phát huy tính tích cực, chủ động của học viên, nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức và kỹ năng, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp cơ sở.

  2. Những phương pháp giảng dạy tích cực nào được khuyến khích áp dụng?
    Các phương pháp như thảo luận nhóm, dạy học tình huống, sử dụng công nghệ thông tin hỗ trợ giảng dạy, học tập hợp tác và tự học được đánh giá cao trong việc nâng cao hiệu quả học tập.

  3. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến việc đổi mới phương pháp giảng dạy?
    Năng lực và nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên là yếu tố quyết định, bên cạnh đó điều kiện cơ sở vật chất và động lực học tập của học viên cũng đóng vai trò quan trọng.

  4. Làm thế nào để quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy hiệu quả?
    Cần xây dựng kế hoạch cụ thể, tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên, đầu tư trang thiết bị, đồng thời kiểm tra, đánh giá và khen thưởng kịp thời để tạo động lực đổi mới.

  5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các trường chính trị khác không?
    Mặc dù nghiên cứu tập trung vào Trường Chính trị tỉnh Bắc Kạn, nhưng các kết quả và biện pháp đề xuất có tính tổng quát, có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp với điều kiện thực tế của các trường chính trị cấp tỉnh khác.

Kết luận

  • Quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy tại Trường Chính trị tỉnh Bắc Kạn còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực và công tác quản lý đổi mới chưa đồng bộ.
  • Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng của đổi mới PPGD đã được nâng cao, nhưng việc triển khai thực tế còn chưa hiệu quả.
  • Các yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, giáo viên và động lực học viên đóng vai trò quyết định thành công của đổi mới PPGD.
  • Đề xuất các biện pháp quản lý cụ thể gồm nâng cao năng lực đội ngũ, xây dựng kế hoạch hệ thống, đầu tư cơ sở vật chất, đổi mới kiểm tra đánh giá và khuyến khích học viên tích cực tham gia học tập.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi thiết thực cho việc nâng cao chất lượng đào tạo lý luận chính trị tại các trường chính trị cấp tỉnh, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.

Next steps: Triển khai các biện pháp đề xuất trong năm học tiếp theo, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện công tác quản lý đổi mới phương pháp giảng dạy.

Call to action: Các cán bộ quản lý, giáo viên và nhà nghiên cứu giáo dục được khuyến khích áp dụng và phát triển các giải pháp đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tại các trường chính trị trên toàn quốc.