Phân Tích Biểu Thức Chiếu Vật Và Đồng Chiếu Vật Nhân Vật Trong Tác Phẩm Của Nguyên Hồng

• Tác giả: Vũ Thị Minh Thúy
• Người hướng dẫn: PGS.TS Đào Thị Vân
• Trường học: Đại học Hải Phòng
• Chuyên ngành: Ngôn ngữ học
• Đề tài: Biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hải Phòng

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN
• 1.1. Khái quát về chiếu vật và đồng chiếu vật
• 1.2. Khái quát về chiếu vật
• 1.3. Khái quát về đồng chiếu vật và biểu thức đồng chiếu vật
• 1.4. Khái quát về phương thức chiếu vật (cách chiếu vật)
• 1.5. Lí thuyết ba bình diện của ngôn ngữ
• 1.5.1. Bình diện kết học
• 1.5.2. Bình diện nghĩa học
• 1.5.3. Bình diện dụng học
• 1.6. Giao tiếp và các nhân tố tham gia vào hoạt động giao tiếp
• 1.6.1. Khái niệm giao tiếp
• 1.6.2. Các nhân tố giao tiếp
• 1.7. Lí thuyết về lịch sự
• 1.7.1. Định nghĩa lịch sự
• 1.7.2. Các lí thuyết về phép lịch sự
• 1.8. Vài nét về tác giả Nguyên Hồng
• 1.8.1. Cuộc đời và sự nghiệp của nhà văn Nguyên Hồng
• 1.8.2. Những tác phẩm tiêu biểu
• 2. CHƯƠNG 2: KHẢO SÁT VÀ MIÊU TẢ CÁC BIỂU THỨC CHIẾU VẬT, ĐỒNG CHIẾU VẬT NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM CỦA NGUYÊN HỒNG
• 2.1. Kết quả khảo sát các biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng
• 2.2. Nhận xét chung
• 2.3. Bảng tổng kết số lượng nhân vật và các biểu thức chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng
• 2.4. Miêu tả các biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng
• 2.5. Phân loại các biểu thức chiếu vật nhân vật căn cứ vào số lượng biểu thức ngôn ngữ được dùng để qui chiếu cho một / một số nhân vật (vật qui chiếu)
• 2.6. Các biểu thức chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng xét về phương diện cấu tạo ngữ pháp
• 2.7. Các biểu chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng xét về nguồn gốc ngôn ngữ
• 2.8. Các biểu chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng xét về phạm vi sử dụng của các đơn vị ngôn ngữ
• 3. CHƯƠNG 3: VAI TRÒ CỦA CÁC BIỂU THỨC CHIẾU VẬT VÀ ĐỒNG CHIẾU VẬT NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM CỦA NGUYÊN HỒNG
• 3.1. Biểu thức chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng giúp người đọc xác định được chính xác nhân vật được nói đến trong tác phẩm
• 3.2. Biểu thức chiếu vật nhân vật thể hiện giới tính của nhân vật
• 3.2.1. Biểu thức chiếu vật là danh từ chỉ quan hệ thân tộc thể hiện giới tính của nhân vật
• 3.2.2. Biểu thức chiếu vật là danh từ chỉ loại kèm tên riêng thể hiện giới tính của nhân vật
• 3.2.3. Biểu thức chiếu vật là danh từ riêng thể hiện giới tính của nhân vật
• 3.3. Biểu thức chiếu vật nhân vật thể hiện nguồn gốc dân tộc của nhân vật và tính dân tộc, tính địa phương cho tác phẩm
• 3.3.1. Biểu thức chiếu vật nhân vật thể hiện nguồn gốc dân tộc của nhân vật
• 3.3.2. Tính dân tộc của các biểu thức chiếu vật nhân vật thể hiện ở cách dùng từ xưng hô của nhân vật trong tác phẩm
• 3.3.3. Tính địa phương của các biểu thức chiếu vật nhân vật thể hiện ở cách đặt tên nhân vật và hệ thống danh từ chỉ quan hệ thân tộc
• 3.4. Biểu thức chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng thể hiện thái độ của nhân vật hay của tác giả đối với nhân vật trong tác phẩm
• 3.5. Biểu thức chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng thể hiện được đặc điểm ngoại hình của nhân vật
• 3.6. Biểu thức chiếu vật là biểu thức miêu tả thể hiện được đặc điểm tính cách của nhân vật
• 3.6.1. Biểu thức chiếu vật thể hiện những tính cách xấu xa của một số nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng
• 3.6.2. Biểu thức chiếu vật thể hiện những tính cách tốt đẹp của một số nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng
• 3.7. Biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật thể hiện được vị thế, chức vụ, nghề nghiệp của nhân vật được qui chiếu
• 3.7.1. Biểu thức miêu tả bộc lộ vị thế nhân vật
• 3.7.2. Biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật thể hiện chức vụ, nghề nghiệp của nhân vật
• 3.8. Biểu thức chiếu vật góp phần đa dạng cách diễn đạt cho tác phẩm
• 3.8.1. Sự đa dạng trong cách diễn đạt thể hiện ở việc dùng cặp từ xưng hô
• 3.8.2. Sự đa dạng trong cách diễn đạt thể hiện ở việc dùng các biểu thức đồng sở chỉ để chiếu vật nhân vật
• 3.9. Biểu thức chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng có vai trò liên kết các đơn vị của văn bản
• 3.9.1. Vai trò liên kết các đơn vị trong văn bản thể hiện ở việc lặp các biểu các biểu thức chiếu vật
• 3.9.2. Vai trò liên kết các đơn vị trong văn bản thể hiện ở việc thay thế các biểu các biểu thức chiếu vật
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• TÀI LIỆU THỐNG KÊ

I. Luận văn thạc sĩ và cơ sở lý luận

Luận văn thạc sĩ của Vũ Thị Minh Thúy tập trung vào việc phân tích biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong các tác phẩm của Nguyên Hồng. Nghiên cứu này dựa trên cơ sở lý luận về chiếu vật và đồng chiếu vật, bao gồm các khái niệm cơ bản như phương thức chiếu vật, lý thuyết ba bình diện ngôn ngữ, và giao tiếp. Nguyên Hồng được xem là một nhà văn hiện thực xuất sắc, với các tác phẩm phản ánh sâu sắc cuộc sống của những người cùng khổ. Nghiên cứu này nhằm làm rõ cách sử dụng ngôn ngữ của ông trong việc xây dựng nhân vật.

1.1. Khái quát về chiếu vật và đồng chiếu vật

Chiếu vật là phương thức ngôn ngữ giúp người đọc xác định được đối tượng được nói đến trong văn bản. Đồng chiếu vật là việc sử dụng nhiều biểu thức ngôn ngữ khác nhau để chỉ cùng một đối tượng. Trong tác phẩm của Nguyên Hồng, các biểu thức chiếu vật được sử dụng linh hoạt, giúp làm nổi bật đặc điểm của nhân vật. Nghiên cứu này phân tích các phương thức chiếu vật như dùng tên riêng, biểu thức miêu tả, và chỉ xuất.

1.2. Lý thuyết ba bình diện ngôn ngữ

Lý thuyết ba bình diện ngôn ngữ bao gồm kết học, nghĩa học, và dụng học. Trong đó, dụng học đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu cách sử dụng biểu thức chiếu vật trong giao tiếp. Nghiên cứu này áp dụng lý thuyết này để phân tích cách Nguyên Hồng sử dụng ngôn ngữ để xây dựng nhân vật, từ đó làm nổi bật tính cách và thái độ của nhân vật.

II. Khảo sát và miêu tả biểu thức chiếu vật

Nghiên cứu tiến hành khảo sát các biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong 6 tác phẩm tiêu biểu của Nguyên Hồng, bao gồm Bỉ vỏ, Những ngày thơ ấu, Sóng gầm, Cơn bão đã đến, Khi đứa con ra đời, và Tuyển tập Truyện ngắn. Kết quả khảo sát cho thấy sự đa dạng trong cách sử dụng các biểu thức chiếu vật, từ tên riêng đến các biểu thức miêu tả, giúp làm nổi bật đặc điểm của nhân vật.

2.1. Phân loại biểu thức chiếu vật

Các biểu thức chiếu vật được phân loại dựa trên cấu tạo ngữ pháp, nguồn gốc ngôn ngữ, và phạm vi sử dụng. Trong tác phẩm của Nguyên Hồng, các biểu thức chiếu vật thường là danh từ chỉ quan hệ thân tộc, danh từ riêng, hoặc các biểu thức miêu tả. Sự đa dạng này giúp làm nổi bật tính cách, giới tính, và nguồn gốc dân tộc của nhân vật.

2.2. Biểu thức đồng chiếu vật

Biểu thức đồng chiếu vật là việc sử dụng nhiều biểu thức ngôn ngữ khác nhau để chỉ cùng một nhân vật. Trong tác phẩm của Nguyên Hồng, các biểu thức đồng chiếu vật được sử dụng để làm nổi bật đặc điểm ngoại hình, tính cách, và vị thế của nhân vật. Nghiên cứu này phân tích cách sử dụng các biểu thức đồng chiếu vật để tạo sự liên kết trong văn bản.

III. Vai trò của biểu thức chiếu vật trong tác phẩm Nguyên Hồng

Các biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định nhân vật, thể hiện giới tính, nguồn gốc dân tộc, và thái độ của tác giả đối với nhân vật. Nghiên cứu này chỉ ra cách các biểu thức chiếu vật góp phần làm nổi bật tính cách và vị thế của nhân vật, đồng thời tạo sự đa dạng trong cách diễn đạt.

3.1. Xác định nhân vật và giới tính

Các biểu thức chiếu vật giúp người đọc xác định chính xác nhân vật được nói đến trong tác phẩm. Đồng thời, chúng cũng thể hiện giới tính của nhân vật thông qua việc sử dụng các danh từ chỉ quan hệ thân tộc hoặc tên riêng. Nghiên cứu này phân tích cách Nguyên Hồng sử dụng các biểu thức chiếu vật để làm nổi bật giới tính của nhân vật.

3.2. Thể hiện nguồn gốc dân tộc và tính địa phương

Các biểu thức chiếu vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng còn thể hiện nguồn gốc dân tộc và tính địa phương của nhân vật. Điều này được thể hiện qua cách đặt tên nhân vật và hệ thống danh từ chỉ quan hệ thân tộc. Nghiên cứu này chỉ ra cách các biểu thức chiếu vật góp phần làm nổi bật tính dân tộc và địa phương trong tác phẩm.

IV. Phân tích và đánh giá giá trị của luận văn

Luận văn thạc sĩ này có giá trị lớn trong việc làm rõ cách sử dụng biểu thức chiếu vật và đồng chiếu vật nhân vật trong tác phẩm của Nguyên Hồng. Nghiên cứu không chỉ góp phần vào việc phân tích nhân vật trong văn học mà còn làm nổi bật phong cách nghệ thuật của nhà văn. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy và phân tích tác phẩm văn học.

4.1. Đóng góp về mặt lý luận

Nghiên cứu này góp phần làm rõ lý thuyết về chiếu vật và đồng chiếu vật, đồng thời chỉ ra giá trị sử dụng của chúng trong tác phẩm văn học cụ thể. Đây là một đóng góp quan trọng cho lĩnh vực nghiên cứu văn học và phân tích tác phẩm.

4.2. Đóng góp về mặt thực tiễn

Kết quả nghiên cứu của luận văn thạc sĩ này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho giáo viên và sinh viên trong việc phân tích nhân vật và ngôn ngữ trong tác phẩm văn học. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần làm nổi bật phong cách nghệ thuật của Nguyên Hồng.