I. Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận
Luận án tiến sĩ này tập trung vào văn hóa gia đình của người Mường tại Hòa Bình, một chủ đề quan trọng trong nghiên cứu văn hóa dân tộc. Phần tổng quan nghiên cứu đã hệ thống hóa các công trình liên quan đến văn hóa Mường, từ các nghiên cứu về gia đình truyền thống đến những biến đổi trong bối cảnh hiện đại. Các tác giả như Pierre Grossin, Jeanne Cuisiner, và Nguyễn Thị Thanh Nga đã cung cấp nền tảng lý luận vững chắc, giúp làm rõ các khía cạnh văn hóa, xã hội, và tín ngưỡng của người Mường. Luận án cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc nghiên cứu văn hóa gia đình trong bối cảnh biến đổi kinh tế - xã hội hiện nay.
1.1. Các nghiên cứu về văn hóa Mường
Các công trình nghiên cứu về văn hóa Mường đã được tổng hợp, bao gồm các tác phẩm như 'Người Mường với văn hóa cổ truyền Mường Bi' và 'Tỉnh Mường Hòa Bình'. Những nghiên cứu này tập trung vào các yếu tố văn hóa truyền thống như tín ngưỡng, lễ hội, và cấu trúc xã hội. Luận án kế thừa và phát triển các nghiên cứu này, đặc biệt là trong việc phân tích gia đình truyền thống và sự biến đổi của nó.
1.2. Cơ sở lý luận về văn hóa gia đình
Phần này trình bày các lý thuyết về văn hóa gia đình, bao gồm các khái niệm về cấu trúc gia đình, vai trò của các thành viên, và các nghi lễ truyền thống. Luận án sử dụng phương pháp tiếp cận liên ngành, kết hợp văn hóa học, dân tộc học, và xã hội học để phân tích sâu sắc các yếu tố văn hóa gia đình của người Mường.
II. Văn hóa gia đình truyền thống của người Mường
Chương này tập trung vào các biểu hiện và đặc điểm của văn hóa gia đình truyền thống người Mường tại Hòa Bình. Luận án mô tả chi tiết các nghi lễ, phong tục, và giá trị văn hóa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Các yếu tố như quan niệm về gia đình, vai trò của người già, và các nghi lễ hôn nhân, tang ma được phân tích kỹ lưỡng. Luận án cũng chỉ ra sự gắn kết chặt chẽ giữa văn hóa gia đình và văn hóa dân tộc, làm nổi bật bản sắc độc đáo của người Mường.
2.1. Biểu hiện văn hóa gia đình truyền thống
Các biểu hiện của văn hóa gia đình truyền thống bao gồm các nghi lễ hôn nhân, tang ma, và các phong tục liên quan đến sinh đẻ, nuôi dạy con cái. Luận án nhấn mạnh sự quan trọng của các nghi lễ này trong việc duy trì trật tự xã hội và giá trị văn hóa.
2.2. Đặc điểm văn hóa gia đình truyền thống
Các đặc điểm như tính cộng đồng, vai trò của người già, và sự phân công lao động trong gia đình được phân tích. Luận án chỉ ra rằng gia đình truyền thống người Mường là một hệ thống kết nối chặt chẽ, phản ánh rõ nét văn hóa dân tộc.
III. Sự biến đổi văn hóa gia đình truyền thống
Chương này phân tích sự biến đổi của văn hóa gia đình truyền thống người Mường trong bối cảnh hiện đại. Luận án chỉ ra các yếu tố tác động như công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và sự giao thoa văn hóa. Các biểu hiện biến đổi bao gồm sự thay đổi trong quan niệm về gia đình, vai trò của các thành viên, và các nghi lễ truyền thống. Luận án cũng đánh giá hệ quả xã hội của sự biến đổi này, đặc biệt là sự suy giảm các giá trị văn hóa truyền thống.
3.1. Biểu hiện của sự biến đổi
Các biểu hiện biến đổi bao gồm sự thay đổi trong cấu trúc gia đình, vai trò của phụ nữ, và sự suy giảm các nghi lễ truyền thống. Luận án sử dụng dữ liệu điều tra xã hội học để làm rõ các xu hướng này.
3.2. Hệ quả xã hội của sự biến đổi
Sự biến đổi văn hóa gia đình dẫn đến những thách thức trong việc duy trì bản sắc văn hóa dân tộc. Luận án đề xuất các giải pháp để bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống trong bối cảnh hiện đại.
IV. Các yếu tố tác động và vấn đề đặt ra
Chương cuối cùng của luận án tập trung vào các yếu tố tác động đến sự biến đổi văn hóa gia đình người Mường tại Hòa Bình. Các yếu tố như kinh tế thị trường, toàn cầu hóa, và sự thay đổi trong chính sách xã hội được phân tích. Luận án cũng đặt ra các vấn đề cần giải quyết, bao gồm việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống và thích ứng với sự thay đổi của xã hội hiện đại.
4.1. Yếu tố tác động đến sự biến đổi
Các yếu tố như công nghiệp hóa, hiện đại hóa, và sự giao thoa văn hóa được phân tích. Luận án chỉ ra rằng những yếu tố này đã làm thay đổi cấu trúc và giá trị của gia đình truyền thống.
4.2. Vấn đề đặt ra hiện nay
Luận án đề xuất các giải pháp để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời thích ứng với sự thay đổi của xã hội hiện đại. Các giải pháp bao gồm việc nâng cao nhận thức cộng đồng và thực hiện các chính sách hỗ trợ.
