I. Tổng quan về đề tài nghiên cứu
Luận án tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại Đồng Nai. Đề tài được lựa chọn do tầm quan trọng của DNNVV trong nền kinh tế, đặc biệt là vai trò của chúng trong tăng trưởng kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội. Tuân thủ thuế là một vấn đề cấp thiết, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19, khi các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Luận án nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế và đề xuất các giải pháp cụ thể.
1.1 Lý do chọn đề tài
DNNVV chiếm hơn 98% tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam và đóng góp đáng kể vào GDP. Tại Đồng Nai, DNNVV chiếm 86% tổng số doanh nghiệp, đóng góp 45% GDP và 31% ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, tình trạng không tuân thủ thuế, như trốn thuế và gian lận thuế, gây thất thoát lớn cho ngân sách. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao tuân thủ thuế của DNNVV.
1.2 Mục tiêu nghiên cứu
Luận án nhằm xác định và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế của DNNVV tại Đồng Nai. Mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá thực trạng tuân thủ thuế, phân tích các yếu tố tác động, và đề xuất các chính sách nhằm cải thiện tình hình. Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính và định lượng, với dữ liệu từ 1,000 doanh nghiệp tại 5 Chi cục thuế trên địa bàn tỉnh.
II. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
Luận án dựa trên các lý thuyết nền tảng như lý thuyết hành vi tuân thủ thuế, lý thuyết răn đe kinh tế, và lý thuyết triển vọng. Các khái niệm liên quan như thuế, tuân thủ thuế, và doanh nghiệp nhỏ và vừa được định nghĩa rõ ràng. Nghiên cứu cũng phân loại các yếu tố tác động đến tuân thủ thuế, bao gồm chính sách thuế, yếu tố kinh tế, xã hội, và đặc điểm doanh nghiệp.
2.1 Lý thuyết nền tảng
Các lý thuyết như lý thuyết hành vi tuân thủ thuế và lý thuyết răn đe kinh tế được sử dụng để giải thích hành vi của doanh nghiệp trong việc tuân thủ thuế. Lý thuyết triển vọng giúp hiểu rõ hơn về cách doanh nghiệp đánh giá rủi ro và lợi ích khi quyết định tuân thủ hay không tuân thủ thuế.
2.2 Các yếu tố tác động
Nghiên cứu xác định 8 yếu tố chính ảnh hưởng đến tuân thủ thuế, bao gồm chính sách thuế, yếu tố kinh tế, xã hội, quản lý của cơ quan thuế, cấu trúc hệ thống thuế, ngành nghề kinh doanh, đặc điểm doanh nghiệp, và cảm nhận chất lượng dịch vụ thuế. Mỗi yếu tố được phân tích chi tiết để hiểu rõ tác động của chúng.
III. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, kết hợp định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính dựa trên các tài liệu và khảo sát sơ bộ, trong khi nghiên cứu định lượng sử dụng bảng câu hỏi và phân tích dữ liệu từ 1,000 doanh nghiệp. Các phương pháp phân tích như Cronbach’s Alpha, EFA, và SEM được áp dụng để đảm bảo độ tin cậy và hiệu quả của nghiên cứu.
3.1 Nghiên cứu định tính
Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua việc tham khảo các tài liệu trong và ngoài nước, cũng như thảo luận nhóm với các chuyên gia. Kết quả định tính giúp xác định các yếu tố chính và thiết kế bảng câu hỏi cho nghiên cứu định lượng.
3.2 Nghiên cứu định lượng
Nghiên cứu định lượng được thực hiện trên 1,000 doanh nghiệp tại Đồng Nai. Dữ liệu được thu thập và phân tích bằng các phương pháp thống kê như Cronbach’s Alpha, EFA, và SEM. Kết quả cho thấy các thang đo và mô hình nghiên cứu đều đạt yêu cầu về độ tin cậy và hiệu quả.
IV. Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố như chính sách thuế, yếu tố kinh tế, và quản lý của cơ quan thuế có tác động mạnh mẽ đến tuân thủ thuế của DNNVV. Phân tích SEM xác nhận 8/8 giả thuyết nghiên cứu với mức ý nghĩa 5%. Luận án cũng đề xuất 8 nhóm khuyến nghị chính sách nhằm cải thiện tình hình tuân thủ thuế.
4.1 Phân tích thực trạng
Thực trạng tuân thủ thuế của DNNVV tại Đồng Nai được đánh giá thông qua dữ liệu từ 1,000 doanh nghiệp. Kết quả cho thấy nhiều doanh nghiệp còn gặp khó khăn trong việc tuân thủ đầy đủ các quy định thuế, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế khó khăn.
4.2 Đề xuất chính sách
Luận án đề xuất 8 nhóm khuyến nghị chính sách, bao gồm cải thiện chính sách thuế, nâng cao chất lượng dịch vụ thuế, và tăng cường quản lý của cơ quan thuế. Các đề xuất này nhằm giúp DNNVV tuân thủ thuế tốt hơn, góp phần tăng nguồn thu ngân sách và phát triển kinh tế địa phương.
