I. Giới thiệu về Luận án
Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc nghiên cứu mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Các doanh nghiệp xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội, đặc biệt là ở các nước mới nổi. Mục tiêu của nghiên cứu là xây dựng và kiểm định mô hình nghiên cứu nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Nghiên cứu này không chỉ bổ sung lý thuyết mà còn cung cấp các hàm ý quản trị cho các nhà chính sách và quản lý trong lĩnh vực này.
1.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu
Sự phát triển của doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam còn nhiều hạn chế, với tỷ lệ khởi nghiệp xã hội thấp hơn so với các hoạt động kinh doanh thông thường. Điều này đặt ra câu hỏi về cách thức nâng cao chất lượng và số lượng doanh nhân xã hội. Nghiên cứu này nhằm làm rõ các yếu tố như chánh niệm, cảm hứng và nhận thức hỗ trợ xã hội có thể ảnh hưởng đến ý định khởi sự kinh doanh. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp xây dựng các chương trình hỗ trợ hiệu quả hơn cho doanh nhân xã hội.
II. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
Luận án sử dụng Lý thuyết nghề nghiệp nhận thức xã hội (SCCT) làm nền tảng lý thuyết để xây dựng mô hình nghiên cứu. Mô hình này bổ sung ba biến ngoại sinh: chánh niệm, cảm hứng và nhận thức hỗ trợ xã hội. Các yếu tố này được cho là có tác động đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội thông qua các trung gian như nhận thức năng lực và kỳ vọng kết quả. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng vai trò của giới tính và nghề nghiệp có thể tạo ra sự khác biệt trong mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình.
2.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất
Mô hình nghiên cứu đề xuất cho thấy rằng chánh niệm và cảm hứng có thể tác động trực tiếp đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nhận thức hỗ trợ xã hội có thể làm tăng cường mối quan hệ này. Các yếu tố trung gian như nhận thức năng lực và kỳ vọng kết quả cũng được xác định là có ảnh hưởng đáng kể. Điều này cho thấy rằng việc phát triển các chương trình đào tạo về chánh niệm có thể kích thích động cơ khởi nghiệp xã hội.
III. Phương pháp nghiên cứu
Luận án áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng. Phương pháp định tính được sử dụng để xác nhận và điều chỉnh thang đo của các biến nghiên cứu. Phương pháp định lượng được áp dụng để kiểm tra độ tin cậy và giá trị thang đo, cũng như kiểm định mô hình bằng phương pháp mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Mẫu khảo sát gồm 502 cá nhân có kiến thức về doanh nghiệp xã hội, cho phép thu thập dữ liệu phong phú và đa dạng.
3.1. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố trong mô hình có tác động khác nhau đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Cụ thể, nhận thức năng lực khởi sự có tác động mạnh nhất, tiếp theo là nhận thức hỗ trợ xã hội, chánh niệm, cảm hứng và kỳ vọng kết quả. Nghiên cứu cũng xác nhận rằng giới tính và nghề nghiệp có ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình, từ đó cung cấp các gợi ý cho các nhà quản lý và chính sách trong việc thiết kế các chương trình hỗ trợ doanh nhân xã hội.
IV. Kết luận và hàm ý quản trị
Luận án đã bổ sung lý thuyết về mối quan hệ giữa cảm hứng, chánh niệm, nhận thức hỗ trợ xã hội và ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Kết quả nghiên cứu cung cấp các gợi ý cho các nhà chính sách và quản lý về việc thiết kế các chương trình hỗ trợ và truyền thông. Sự đa dạng của doanh nhân xã hội yêu cầu cần có sự phân chia các nhóm đối tượng trong thiết kế các chương trình tác động. Đặc biệt, nghiên cứu gợi ý đưa vào các chương trình đào tạo chánh niệm nhằm kích hoạt động cơ xã hội tích cực của các doanh nhân tiềm năng.
4.1. Đề xuất cho các nhà hoạch định chính sách
Các nhà hoạch định chính sách cần chú trọng đến việc phát triển các chương trình hỗ trợ doanh nhân xã hội, đặc biệt là các chương trình đào tạo về chánh niệm và cảm hứng. Việc này không chỉ giúp nâng cao ý định khởi sự kinh doanh xã hội mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế xã hội. Các chương trình này cần được thiết kế phù hợp với từng nhóm đối tượng để đạt hiệu quả cao nhất.
