Luận án tiến sĩ quản trị kinh doanh: Khám phá mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi sự kinh doanh xã hội

• Trường học: Đại học Kinh tế Quốc dân
• Chuyên ngành: Khởi sự kinh doanh xã hội
• Đề tài: Mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi sự kinh doanh xã hội
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài luận án
• 1.2. Bối cảnh thực tiễn
• 1.3. Bối cảnh lý thuyết
• 1.4. Câu hỏi và mục tiêu nghiên cứu
• 1.4.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5.1. Đối tượng nghiên cứu
• 1.5.2. Phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Phương pháp nghiên cứu
• 1.6.1. Phương pháp nghiên cứu định tính
• 1.6.2. Phương pháp nghiên cứu định lượng
• 1.7. Ý nghĩa, đóng góp của nghiên cứu
• 1.7.1. Đóng góp về mặt lý thuyết
• 1.7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
• 1.8. Bố cục của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Doanh nghiệp xã hội (DNXH)
• 2.2. Doanh nhân xã hội (social entrepreneur)
• 2.2.1. Doanh nhân xã hội
• 2.2.2. Phân biệt doanh nhân thương mại và doanh nhân xã hội
• 2.3. Ý định khởi sự kinh doanh xã hội (social entrepreneurship intention)
• 2.3.1. Khởi sự kinh doanh và KSKD xã hội
• 2.3.2. Phân biệt khởi sự kinh doanh xã hội và các khái niệm tương tự
• 2.3.3. Ý định khởi sự kinh doanh xã hội (social entrepreneurial intention - SEI)
• 2.3.4. Các nghiên cứu về ý định khởi sự kinh doanh xã hội
• 2.3.4.1. Hướng tiếp cận thứ nhất: Kiểm định và phát triển các mô hình nghiên cứu về ý định KSKD xã hội
• 2.3.4.2. Hướng nghiên cứu thứ hai: Tập trung vào các đặc tính của doanh nhân xã hội
• 2.3.4.3. Hướng nghiên cứu thứ ba: Tập trung vào các yếu tố bối cảnh
• 2.3.5. Các khoảng trống nghiên cứu
• 2.3.6. Hướng tiếp cận nghiên cứu của luận án
• 2.4. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu
• 2.4.1. Lý thuyết nghề nghiệp nhận thức xã hội (SCCT)
• 2.4.2. Chánh niệm (Mindfulness - MFN)
• 2.4.3. Nhận thức hỗ trợ của xã hội (perceived social support - PSS)
• 2.4.4. Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết
• 2.4.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tiếp cận nghiên cứu
• 3.1.1. Phương pháp nghiên cứu
• 3.2. Quy trình nghiên cứu
• 3.2.1. Nghiên cứu định tính
• 3.2.1.1. Kết quả tổng quan tài liệu
• 3.2.1.2. Kết quả thảo luận nhóm
• 3.2.1.3. Kết quả phỏng vấn thử sơ bộ
• 3.2.2. Nghiên cứu định lượng
• 3.2.2.1. Đối tượng khảo sát
• 3.2.2.2. Phương pháp chọn mẫu
• 3.2.2.3. Kỹ thuật xử lý dữ liệu
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Mô tả mẫu nghiên cứu
• 4.2. Đánh giá mô hình đo lường
• 4.2.1. Kiểm định độ hội tụ và độ tin cậy nhất quán nội tại
• 4.2.2. Kiểm định giá trị phân biệt giữa các cấu trúc trong mô hình nghiên cứu
• 4.3. Đánh giá mô hình cấu trúc
• 4.3.1. Đánh giá hiện tượng đa cộng tuyến
• 4.3.2. Đánh giá hệ số xác định (R2) và hệ số tác động (f2)
• 4.3.3. Đánh giá năng lực dự báo (Q2)
• 4.3.4. Đánh giá mối quan hệ và kiểm định giả thuyết nghiên cứu
• 4.3.5. Kiểm tra tác động trung gian
• 4.3.6. Đánh giá sự ảnh hưởng của nghề nghiệp đến mô hình ý định KSKD xã hội
• 4.3.7. Đánh giá sự khác biệt giữa giới tính trong mô hình ý định KSKD xã hội
• 4.3.8. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.3.8.1. Mô hình dựa trên Lý thuyết SCCT và các thành phần trong bối cảnh KSKD xã hội
• 4.3.8.2. Nhận thức hỗ trợ xã hội
• 4.3.8.3. Chánh niệm
• 4.3.8.4. Ảnh hưởng của nghề nghiệp đối với ý định KSKD xã hội
• 4.3.8.5. Ảnh hưởng của giới tính đối với ý định KSKD xã hội
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ HÀM Ý
• 5.1. Kết quả nghiên cứu
• 5.2. Tính mới của nghiên cứu
• 5.3. Các đóng góp chính của kết quả nghiên cứu
• 5.4. Hàm ý quản trị
• 5.4.1. Đối với các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp xã hội
• 5.4.2. Đối với các nhà hoạch định chính sách
• 5.5. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• KẾT QUẢ THỐNG KÊ MÔ TẢ CÁC NGHIÊN CỨU VỀ KSKD XÃ HỘI
• PHỤ LỤC 2: DÀN BÀI THẢO LUẬN NHÓM

I. Giới thiệu về Luận án

Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc nghiên cứu mối quan hệ giữa chánh niệm, cảm hứng và ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Các doanh nghiệp xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề xã hội, đặc biệt là ở các nước mới nổi. Mục tiêu của nghiên cứu là xây dựng và kiểm định mô hình nghiên cứu nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Nghiên cứu này không chỉ bổ sung lý thuyết mà còn cung cấp các hàm ý quản trị cho các nhà chính sách và quản lý trong lĩnh vực này.

1.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu

Sự phát triển của doanh nghiệp xã hội tại Việt Nam còn nhiều hạn chế, với tỷ lệ khởi nghiệp xã hội thấp hơn so với các hoạt động kinh doanh thông thường. Điều này đặt ra câu hỏi về cách thức nâng cao chất lượng và số lượng doanh nhân xã hội. Nghiên cứu này nhằm làm rõ các yếu tố như chánh niệm, cảm hứng và nhận thức hỗ trợ xã hội có thể ảnh hưởng đến ý định khởi sự kinh doanh. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp xây dựng các chương trình hỗ trợ hiệu quả hơn cho doanh nhân xã hội.

II. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu

Luận án sử dụng Lý thuyết nghề nghiệp nhận thức xã hội (SCCT) làm nền tảng lý thuyết để xây dựng mô hình nghiên cứu. Mô hình này bổ sung ba biến ngoại sinh: chánh niệm, cảm hứng và nhận thức hỗ trợ xã hội. Các yếu tố này được cho là có tác động đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội thông qua các trung gian như nhận thức năng lực và kỳ vọng kết quả. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng vai trò của giới tính và nghề nghiệp có thể tạo ra sự khác biệt trong mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình.

2.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất

Mô hình nghiên cứu đề xuất cho thấy rằng chánh niệm và cảm hứng có thể tác động trực tiếp đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nhận thức hỗ trợ xã hội có thể làm tăng cường mối quan hệ này. Các yếu tố trung gian như nhận thức năng lực và kỳ vọng kết quả cũng được xác định là có ảnh hưởng đáng kể. Điều này cho thấy rằng việc phát triển các chương trình đào tạo về chánh niệm có thể kích thích động cơ khởi nghiệp xã hội.

III. Phương pháp nghiên cứu

Luận án áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng. Phương pháp định tính được sử dụng để xác nhận và điều chỉnh thang đo của các biến nghiên cứu. Phương pháp định lượng được áp dụng để kiểm tra độ tin cậy và giá trị thang đo, cũng như kiểm định mô hình bằng phương pháp mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Mẫu khảo sát gồm 502 cá nhân có kiến thức về doanh nghiệp xã hội, cho phép thu thập dữ liệu phong phú và đa dạng.

3.1. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố trong mô hình có tác động khác nhau đến ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Cụ thể, nhận thức năng lực khởi sự có tác động mạnh nhất, tiếp theo là nhận thức hỗ trợ xã hội, chánh niệm, cảm hứng và kỳ vọng kết quả. Nghiên cứu cũng xác nhận rằng giới tính và nghề nghiệp có ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa các yếu tố trong mô hình, từ đó cung cấp các gợi ý cho các nhà quản lý và chính sách trong việc thiết kế các chương trình hỗ trợ doanh nhân xã hội.

IV. Kết luận và hàm ý quản trị

Luận án đã bổ sung lý thuyết về mối quan hệ giữa cảm hứng, chánh niệm, nhận thức hỗ trợ xã hội và ý định khởi sự kinh doanh xã hội. Kết quả nghiên cứu cung cấp các gợi ý cho các nhà chính sách và quản lý về việc thiết kế các chương trình hỗ trợ và truyền thông. Sự đa dạng của doanh nhân xã hội yêu cầu cần có sự phân chia các nhóm đối tượng trong thiết kế các chương trình tác động. Đặc biệt, nghiên cứu gợi ý đưa vào các chương trình đào tạo chánh niệm nhằm kích hoạt động cơ xã hội tích cực của các doanh nhân tiềm năng.

4.1. Đề xuất cho các nhà hoạch định chính sách

Các nhà hoạch định chính sách cần chú trọng đến việc phát triển các chương trình hỗ trợ doanh nhân xã hội, đặc biệt là các chương trình đào tạo về chánh niệm và cảm hứng. Việc này không chỉ giúp nâng cao ý định khởi sự kinh doanh xã hội mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế xã hội. Các chương trình này cần được thiết kế phù hợp với từng nhóm đối tượng để đạt hiệu quả cao nhất.