I. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Luận án tập trung phân tích các công trình nghiên cứu liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể và quản lý nhà nước tại vùng trung du và miền núi phía Bắc Việt Nam. Các nghiên cứu trước đây chủ yếu tập trung vào nhận diện di sản và đề xuất giải pháp bảo vệ, nhưng chưa có công trình nào hệ thống hóa vấn đề quản lý nhà nước đối với các di sản được UNESCO ghi danh. Luận án kế thừa các nghiên cứu về chính sách văn hóa, bảo tồn di sản, và quản lý di sản, đồng thời xác định các vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu như hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực quản lý, và huy động nguồn lực.
1.1. Nghiên cứu về di sản văn hóa phi vật thể
Các công trình nghiên cứu về di sản văn hóa phi vật thể tập trung vào các hình thức nghệ thuật trình diễn dân gian, tập quán xã hội, và tín ngưỡng. Những nghiên cứu này nhấn mạnh giá trị văn hóa và sự đa dạng của các di sản, đặc biệt là ở vùng trung du và miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, các nghiên cứu chưa đề cập sâu đến vai trò của quản lý nhà nước trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
1.2. Nghiên cứu về quản lý nhà nước
Các nghiên cứu về quản lý nhà nước tập trung vào thể chế, cơ chế, và chính sách liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể. Các công trình này chỉ ra sự thiếu đồng bộ trong hệ thống văn bản pháp luật và hạn chế trong năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ. Luận án kế thừa các kết quả này để đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước.
II. Cơ sở khoa học quản lý nhà nước
Luận án xây dựng khung lý thuyết về quản lý nhà nước đối với di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh. Khái niệm quản lý nhà nước bao gồm việc xây dựng chính sách, tổ chức bộ máy, và huy động nguồn lực để bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Luận án cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước, bao gồm sự tham gia của cộng đồng, nguồn lực tài chính, và sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế như UNESCO.
2.1. Khái niệm và đặc điểm
Quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể được định nghĩa là quá trình xây dựng và thực thi các chính sách, cơ chế để bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Đặc điểm của quản lý nhà nước bao gồm tính hệ thống, sự tham gia của cộng đồng, và sự phối hợp giữa các cấp chính quyền.
2.2. Kinh nghiệm quốc tế
Luận án phân tích kinh nghiệm quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể từ các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, và Pháp. Các bài học kinh nghiệm bao gồm việc xây dựng chính sách đồng bộ, tăng cường sự tham gia của cộng đồng, và huy động nguồn lực hiệu quả. Những kinh nghiệm này được tham chiếu để đề xuất giải pháp cho Việt Nam.
III. Thực trạng quản lý nhà nước
Luận án đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh tại vùng trung du và miền núi phía Bắc. Kết quả cho thấy hệ thống văn bản pháp luật còn thiếu đồng bộ, năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ hạn chế, và hoạt động tuyên truyền chưa đạt hiệu quả. Bên cạnh đó, việc huy động nguồn lực gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở các địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn.
3.1. Hệ thống văn bản pháp luật
Hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến di sản văn hóa phi vật thể còn thiếu đồng bộ và chưa cập nhật. Các văn bản hiện hành chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn trong việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
3.2. Năng lực quản lý
Năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ tại các địa phương còn hạn chế, đặc biệt là ở cấp cơ sở. Sự thiếu hiểu biết về giá trị di sản và kỹ năng quản lý đã ảnh hưởng đến hiệu quả công tác bảo vệ di sản.
IV. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước
Luận án đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO ghi danh tại vùng trung du và miền núi phía Bắc. Các giải pháp bao gồm hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, tăng cường năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ, và đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giáo dục. Bên cạnh đó, luận án nhấn mạnh việc huy động nguồn lực và tăng cường hợp tác quốc tế để bảo vệ và phát huy giá trị di sản.
4.1. Hoàn thiện chính sách
Luận án đề xuất hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, bao gồm sửa đổi Luật Di sản văn hóa và ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn. Các chính sách cần đảm bảo tính đồng bộ và phù hợp với thực tiễn.
4.2. Tăng cường năng lực quản lý
Giải pháp tăng cường năng lực quản lý bao gồm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ và xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cấp chính quyền. Việc nâng cao nhận thức về giá trị di sản cũng được nhấn mạnh.
