I. Tổng Quan Nghiên Cứu Luận Án Quản Lý Thực Tập Sư Phạm
Giáo dục tiểu học (GDTH) là nền tảng quan trọng trong việc xây dựng nhân cách học sinh. Chất lượng GDTH phụ thuộc lớn vào đội ngũ giáo viên tiểu học. Do đó, đào tạo giáo viên tiểu học (ĐTGVTH) chất lượng cao là yếu tố then chốt. Hiện nay, giáo dục Việt Nam đang đổi mới căn bản, toàn diện, chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển năng lực và phẩm chất người học. Sự thay đổi này đòi hỏi các chương trình ĐTGV, đặc biệt là quản lý thực tập sư phạm (QLTTSP), cần phải được cải tiến để đáp ứng yêu cầu mới. Luận án này tập trung nghiên cứu về luận án tiến sĩ quản lý giáo dục liên quan đến QLTTSP trong ĐTGVTH, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
1.1. Vai Trò Của Thực Tập Sư Phạm Trong Đào Tạo Giáo Viên Tiểu Học
Thực tập sư phạm tiểu học (TTSP) là hoạt động bắt buộc, không thể thiếu trong quá trình ĐTGVTH. TTSP giúp sinh viên sư phạm (SVSP) làm quen với nghề, vận dụng kiến thức vào thực tiễn, hình thành kỹ năng sư phạm. Theo My Giang Sơn (2016), TTSP góp phần thực hiện nguyên lý giáo dục gắn liền lý thuyết với thực hành. TTSP giúp SV chuẩn bị và đáp ứng các yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp GV cơ sở giáo dục phổ thông. TTSP là bước đệm quan trọng giúp SV thích ứng nhanh chóng với nghề nghiệp.
1.2. Tổng Quan Các Nghiên Cứu Về Quản Lý Thực Tập Sư Phạm
TTSP và QLTTSP được các cơ sở ĐTGV đề cao và được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu các công trình nghiên cứu hệ thống, chuyên sâu về TTSP và QLTTSP trong ĐTGVTH, đặc biệt trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, khi Chương trình GDPT năm 2018 được ban hành. Chính vì vậy, luận án này ra đời nhằm giải quyết vấn đề này, đề xuất các giải pháp mang tính đột phá trong QLTTSP, góp phần nâng cao chất lượng ĐTGVTH.
II. Thực Trạng Thách Thức Trong Quản Lý Thực Tập Sư Phạm
Mặc dù TTSP có vai trò quan trọng, thực tế cho thấy vẫn còn nhiều bất cập và hạn chế ảnh hưởng đến chất lượng ĐTGVTH. Hiệu quả TTSP chưa cao, mục tiêu TTSP thiếu cập nhật, nội dung thực tập còn chủ quan, phương thức tổ chức thực tập cứng nhắc, và phương pháp đánh giá kết quả còn chung chung. Nguyên nhân chủ yếu là do công tác quản lý thực tập sư phạm tiểu học (QLTTSPTH) chưa được quan tâm đúng mức. Quy chế TTSP còn nhiều bất cập, QLTTSP còn mang tính kinh nghiệm, và thiếu sự đổi mới.
2.1. Bất Cập Trong Mục Tiêu Nội Dung Thực Tập Sư Phạm Tiểu Học
Mục tiêu TTSP còn thiếu tính cập nhật và đổi mới. Nội dung thực tập còn mang tính chủ quan, phiến diện và chưa chú trọng đúng mức đến việc giáo dục đạo đức, lối sống và kỹ năng thực hành cho sinh viên. Điều này dẫn đến việc sinh viên ra trường còn thiếu kinh nghiệm thực tế và kỹ năng mềm cần thiết để đáp ứng yêu cầu của nghề.
2.2. Hạn Chế Trong Phương Thức Tổ Chức Đánh Giá Thực Tập
Phương thức tổ chức thực tập còn cứng nhắc, không đáp ứng được sự phát triển của kinh tế - xã hội. Phương pháp đánh giá kết quả thực tập còn chung chung, định tính, không theo kịp sự phát triển lý luận về kiểm tra, đánh giá. Do đó, cần có những phương pháp đánh giá khách quan và chính xác hơn để đánh giá năng lực của sinh viên sau khi thực tập.
2.3. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quản Lý Thực Tập Sư Phạm
Các yếu tố thuộc trường/khoa sư phạm, các yếu tố thuộc về phía trường tiểu học, và các yếu tố khác đều ảnh hưởng đến hiệu quả QLTTSP. Cần xem xét và đánh giá kỹ lưỡng các yếu tố này để có những giải pháp phù hợp, nhằm nâng cao chất lượng QLTTSP trong ĐTGVTH.
III. Giải Pháp Nâng Cao Quản Lý Thực Tập Sư Phạm Tiểu Học
Để giải quyết các vấn đề trên, luận án đề xuất các giải pháp QLTTSP trong ĐTGVTH. Các giải pháp này cần đảm bảo tính mục tiêu, hệ thống, khả thi, hiệu quả, kế thừa và phát triển. Trọng tâm là nâng cao nhận thức về vai trò TTSP, chú trọng hoạt động đánh giá và cập nhật mục tiêu, xây dựng nội dung thực tập theo tiếp cận năng lực, và đổi mới phương thức đánh giá kết quả thực tập.
3.1. Nâng Cao Nhận Thức Về Tầm Quan Trọng Của Thực Tập Sư Phạm
Cần nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý, giảng viên và giáo viên về vai trò của TTSP, tầm quan trọng của QLTTSP, và sự cần thiết của việc đổi mới TTSP. Điều này có thể thực hiện thông qua các buổi tập huấn, hội thảo, và các hoạt động chuyên môn khác.
3.2. Xây Dựng Nội Dung Thực Tập Theo Tiếp Cận Năng Lực
Nội dung TTSP cần được xây dựng và tổ chức thực hiện theo tiếp cận năng lực, chú trọng đến việc phát triển các kỹ năng thực hành cần thiết cho sinh viên. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các trường sư phạm và các trường tiểu học để đảm bảo tính thực tiễn của chương trình thực tập.
3.3. Đổi Mới Đánh Giá Kết Quả Thực Tập Sư Phạm
Đánh giá kết quả TTSP cần được đổi mới theo tiếp cận năng lực, sử dụng các phương pháp đánh giá đa dạng và khách quan hơn. Cần xây dựng các tiêu chí đánh giá rõ ràng và cụ thể, dựa trên chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở GDPT.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Kết Quả Nghiên Cứu Quản Lý TTSP
Luận án đã tiến hành khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất, cũng như thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả của một số giải pháp cụ thể. Kết quả cho thấy các giải pháp được đề xuất có tính cần thiết và khả thi cao, đồng thời mang lại những kết quả tích cực trong việc nâng cao chất lượng QLTTSP và ĐTGVTH.
4.1. Khảo Sát Tính Cần Thiết Khả Thi Của Các Giải Pháp
Việc khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được thực hiện thông qua các phiếu khảo sát và phỏng vấn các cán bộ quản lý, giảng viên và giáo viên. Kết quả cho thấy đa số đều đánh giá cao tính cần thiết và khả thi của các giải pháp được đề xuất.
4.2. Thực Nghiệm Sư Phạm Đánh Giá Hiệu Quả Giải Pháp
Thực nghiệm sư phạm được thực hiện tại Trường Đại học Sài Gòn, tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của giải pháp xây dựng nội dung TTSP theo tiếp cận năng lực. Kết quả cho thấy sinh viên tham gia thực nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt về kỹ năng sư phạm so với nhóm đối chứng.
V. Kết Luận Tầm Quan Trọng Của Luận Án Quản Lý Giáo Dục
Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng, và đề xuất các giải pháp QLTTSP trong ĐTGVTH. Các giải pháp này góp phần nâng cao chất lượng ĐTGVTH, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Luận án có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng, cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và triển khai các chính sách QLTTSP hiệu quả.
5.1. Ý Nghĩa Về Mặt Lý Luận Của Luận Án
Luận án đã góp phần hệ thống hóa và phát triển lý luận về TTSP và QLTTSP trong ĐTGVTH, cung cấp khung lý thuyết cho các nghiên cứu tiếp theo. Luận án cũng đề xuất các khái niệm và mô hình QLTTSP mới, phù hợp với bối cảnh đổi mới giáo dục.
5.2. Ý Nghĩa Về Mặt Thực Tiễn Trong Quản Lý Giáo Dục
Các giải pháp QLTTSP được đề xuất trong luận án có tính ứng dụng cao, có thể được áp dụng tại các cơ sở ĐTGVTH để nâng cao chất lượng đào tạo. Luận án cũng cung cấp các công cụ và phương pháp đánh giá hiệu quả QLTTSP, giúp các nhà quản lý theo dõi và cải tiến hoạt động QLTTSP.
