I. Nghệ thuật chèo và Tào Mạt
Nghệ thuật chèo là một di sản văn hóa dân gian độc đáo của Việt Nam, đặc biệt là vùng châu thổ Bắc Bộ. Tào Mạt, một nghệ sĩ nhân dân, đã kế thừa và phát triển nghệ thuật này trong bộ ba Bài ca giữ nước. Luận án tiến sĩ này tập trung phân tích cách Tào Mạt đã vận dụng các yếu tố truyền thống của nghệ thuật chèo để tạo nên những tác phẩm hiện đại nhưng vẫn giữ được bản sắc dân tộc. Kế thừa nghệ thuật và phát triển nghệ thuật là hai khía cạnh chính được nghiên cứu, nhấn mạnh sự sáng tạo của Tào Mạt trong việc xây dựng cốt truyện, nhân vật, và sử dụng các làn điệu chèo.
1.1. Kế thừa nghệ thuật chèo truyền thống
Kế thừa nghệ thuật là quá trình Tào Mạt tiếp thu và bảo tồn các giá trị truyền thống của nghệ thuật chèo. Ông đã sử dụng các yếu tố như cốt truyện dân gian, nhân vật hề, và làn điệu chèo cổ để tạo nên sự gần gũi với khán giả. Nghệ thuật biểu diễn truyền thống được ông tái hiện một cách tinh tế, giúp bộ ba Bài ca giữ nước vừa mang hơi thở hiện đại, vừa giữ được nét đẹp cổ điển. Điều này thể hiện rõ trong cách ông xây dựng nhân vật hề, một yếu tố không thể thiếu trong nghệ thuật chèo.
1.2. Phát triển nghệ thuật chèo hiện đại
Phát triển nghệ thuật là sự sáng tạo của Tào Mạt trong việc đưa nghệ thuật chèo vào bối cảnh hiện đại. Ông đã kết hợp các yếu tố truyền thống với kỹ thuật sân khấu mới, tạo nên những vở diễn độc đáo. Bài ca giữ nước không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn là sự phản ánh các vấn đề chính trị - xã hội đương thời. Nghệ thuật dân gian được ông nâng lên tầm cao mới, phù hợp với thị hiếu của khán giả hiện đại mà không làm mất đi giá trị truyền thống.
II. Bộ ba Bài ca giữ nước
Bộ ba Bài ca giữ nước của Tào Mạt là một trong những tác phẩm tiêu biểu của nghệ thuật chèo hiện đại. Luận án tiến sĩ này phân tích sâu về cách Tào Mạt đã kế thừa và phát triển nghệ thuật chèo truyền thống trong ba vở diễn: Lý Thánh Tông chọn người tài, Ỷ Lan coi việc nước, và Lý Nhân Tông học làm vua. Nghệ thuật biểu diễn và văn hóa chèo được ông thể hiện một cách tinh tế, tạo nên sự hài hòa giữa truyền thống và hiện đại.
2.1. Xây dựng cốt truyện và nhân vật
Tào Mạt đã kế thừa cách xây dựng cốt truyện từ nghệ thuật chèo truyền thống, đồng thời sáng tạo thêm các yếu tố mới. Các nhân vật trong Bài ca giữ nước được xây dựng dựa trên các hình tượng lịch sử, nhưng mang tính cách hiện đại, phản ánh các vấn đề xã hội đương thời. Nghệ thuật biểu diễn được ông chú trọng, tạo nên sự sống động và chân thực cho các nhân vật.
2.2. Sử dụng làn điệu chèo
Các làn điệu chèo truyền thống được Tào Mạt sử dụng một cách linh hoạt trong Bài ca giữ nước. Ông đã kết hợp các làn điệu cổ với giai điệu hiện đại, tạo nên sự phong phú trong âm nhạc. Nghệ thuật dân gian được ông nâng lên tầm cao mới, phù hợp với thị hiếu của khán giả hiện đại mà không làm mất đi giá trị truyền thống.
III. Đóng góp của Tào Mạt
Tào Mạt đã có những đóng góp to lớn cho nghệ thuật chèo và văn hóa chèo thông qua bộ ba Bài ca giữ nước. Luận án tiến sĩ này nhấn mạnh vai trò của ông trong việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật truyền thống. Nghiên cứu nghệ thuật của Tào Mạt không chỉ giúp hiểu sâu hơn về nghệ thuật chèo mà còn mở ra hướng đi mới cho sự phát triển của nghệ thuật biểu diễn Việt Nam.
3.1. Đóng góp về mặt chính trị xã hội
Bài ca giữ nước không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn là sự phản ánh các vấn đề chính trị - xã hội đương thời. Tào Mạt đã sử dụng nghệ thuật chèo để truyền tải thông điệp về tinh thần yêu nước và ý chí bảo vệ đất nước. Nghệ thuật biểu diễn được ông sử dụng như một công cụ để giáo dục và truyền cảm hứng cho khán giả.
3.2. Đóng góp về mặt nghệ thuật
Tào Mạt đã đưa nghệ thuật chèo lên một tầm cao mới thông qua bộ ba Bài ca giữ nước. Ông đã kết hợp các yếu tố truyền thống với kỹ thuật sân khấu hiện đại, tạo nên những vở diễn độc đáo. Nghệ thuật dân gian được ông nâng lên tầm cao mới, phù hợp với thị hiếu của khán giả hiện đại mà không làm mất đi giá trị truyền thống.
